|
سوئدموختصات: 63°N 16°E / 63°N 16°E
سوئد رسمی آدی سوئد شاهلیغی (سوئد: Konungariket Sverige). شومالی اوروپادا ایسکاندیناوی یاریماداسیندا یئرلشن بیر دؤولتدیر.[۱۰] اؤلکه غربدن نوروژ شاهلیغی و شومال–شرقدن ایسه فنلاند ایله قورو سرحدلره مالیکدیر. شرقده بوتنیک کؤرفزی و بالتیک دنیزی، جنوب-غربده سکاگرراک، بالت و اؤرسوند بوغازلارینا چیخیر. جنوب-غربده اؤرسوند کؤرپوسو واسیطه‌سیله دانمارک ایله قورو نقلیات یوللارینا مالیکدیر. ۱۹۹۵-جی ایلده‌ن آوروپا بیرلیگینین عضوودور. ۴۵۰.۲۹۵ km² اراضی‌سی اوْلان سوئد آوروپا بیرلیگی اؤلکه‌لری آراسیندا اراضی‌سینه گؤره اۆچونجو ان بؤیوک دؤولتدیر. اهالی‌سی ۹.۴ میلیون نفردیر. اهالی سیخ‌لیغی آشاغی‌دیر، لاکین اؤلکه‌نین جنوب حیصّه سینده سیخ‌لیق داها بؤیوک‌دور. اهالینین ۸۵%-i شهرلرده یاشاییر و اؤلکه‌ده اۇربانیزاسییا آرتیر. ان بؤیوک شهری ایستوکهولمدور (شهر اهالی‌سی ۱.۳ میلیون، متروپولییا اهالی‌سی ۲ میلیون نفر). سوئد اینضیباطی اوْلاراق ۲۱ اراضی واحیدین‌دن عبارت‌دیر: بلئکینگئ، دالارنا، گاولئبورگ، گوتلاند، هاللاند، ژامتلاند، ژؤنکوپینگ، کالمار، کرونوبئرگ، نورربوتتئن، اؤربرو، اؤستئرگوتلاند، سکان، سودئرمانلاند، ایستوکهولم، اۇپپ‌سالا، وارملاند، واستئربوتتئن، واستئرنوررلاند[۱۱]. سوئدین اۇزون مدت‌لی موستقیل‌لیک عنعنه‌لری وار، اؤلکه اؤز موستقیللیینی هله اوْرتا عصرلرده الده ائتمیش‌دیر. ۱۷-جی عصرده سوئد اؤز توْرپاقلارینی گئنیشله‌ن‌دیره‌رک ایمپراتورلوغو حالینا گتیرمیش‌دیر. لاکین سوْنرادان ۱۸-جی و ۱۹-جو عصرلرده سوئد اؤز اراضیلرینین چوْخ حیصّه سینی ایتیرمیش، اؤلکه‌نین شرق توْرپاقلارینین دئمک اوْلار هامی‌سی روسیه طرفین‌دن ایشغال اوْلونموش‌دور. سوئدین داخیل اوْلدوغو سوْنونجو مۆحاریبه ۱۸۱۴-جو ایلده باش وئریب، همین تاریخ‌دن بری سوئد بۆتون مۆحاریبه‌لرده نئیترال مؤقع توتماق‌دادیر. تاریخیاوْرتا عصرلرده ایندیکی سوئد اراضی‌سینده ویکینقلرین گۆج‌لو دؤولتی مؤوجود ایدی. ویکینقلر ۸-جی عصردن باشلایاراق اۆچ عصر مدتین‌ده سوئدده حاکم قوه اوْلموشلار. اوْنلارین حاکمیّتی ۱۱-جی عصرده مسیحیّتین یاییلماسی ایله باشا چاتمیش‌دیر. مۆعاصیر سوئد دؤولتی ۱۳۹۷-جی ایلده یارادیلمیش کالمار بیرلیگینین ۱۶-جی عصرده داغیلماسین‌دان سوْنرا یارانمیش‌دیر. سوئدین موستقیل کرال‌لیق کیمی فورمالاشماسین‌دا کرال قوستاو ووسانین اهمیت‌لی رولو اوْلموش‌دور. قوستاو واسا ۱۵۲۳-جو ایلده حاکمیّته گلدیک‌دن سوْنرا روم کاتولیک کلیساسی ایله علاقه‌نی کسمیش و کلیساده رئفورماسییایا باشلامیش‌دیر. ۱۵۲۷-جی ایلده کلیسایه مخصوص توْرپاقلار اوْندان آلیندی. ۱۵۳۸ و ۱۵۵۸-جی ایللرده وئرگی سیستمینده دییشیک‌لیکلر ائدیل‌دی. اؤلکه‌نین خاریجی تیجارتاینی الده ساخلایان مونوپولیست قوه‌لر اؤلکه‌دن قووول‌دو. کرال قوستاوین دؤورونده سوئد دونیادا ایلک مۆعاصیر اوْردو قوروجولوغونا باشلایان اؤلکه اوْلدو. سوئد واسا سولاله‌سینه مالیک حؤکمدارلار طرفین‌دن ۱۵۲۳-۱۶۵۴-جو ایللرده ایداره اوْلونوردو. کرال قوستاو مۆعاصیر سوئدین قوروجوسو حساب اوْلونور. _en2.png) ۱۷-جی عصرده سوئد آوروپادا سوپئردؤولت اوْلاراق یوکسلمه‌یه باشلادی. بۇندان اوّل سوئد شیمالدا یئرلشن، سئی‌رک اهالییه مالیک کاسیب بیر اؤلکه ایدی. سوئد ایمپیراتورلوغو کرال قوستاو ۲-جی آدولفون دؤورونده یوکسلمه‌یه باشلادی، اوْ روسیه و رئچ پوسپولیتا ایله ۳۰ ایللیک مۆحاریبه نتیجه‌سینده بؤیوک اراضیلر ایشغال ائتدی. بیرده بۇ مۆحاریبه نتیجه‌سینده سوئد مقدس روم ایمپیراتورلوغونا داخیل اوْلان دؤولتلرین یاری‌سینی ایشغال ائتدی. کرال قوستاو ۲-جی آدولف مقدس روم ایمپیراتورلوغونی تماماً ایشغال ائدرک اوْنون یئنی ایمپراتورو اوْلماق ایستییردی. لاکین اوْ بونا نایل اوْلا بیلمه‌دی، ۱۶۳۲-جی ایلده ایمپراتور لوتزئن دؤیوشونده اؤلدورول‌دو. بۇ مۆحاریبه نتیجه‌سینده آلمانیا بؤیوک زیان دی‌دی، سوئد قوْشونلاری آلمانین اۆچده بیرینی تماماً خارابا قوْیدو. مۆحاریبه‌دن سوْنراکی دؤورده سوئد ایمپیراتورلوغو دانمارکنی، فنلاندنی، بالتیکیانی اؤلکه‌لری، قوزئی آلماننین بعضی اراضیلرینی اله کئچیردی. ۱۷۲۰-جی ایلده سوئدین اهالی‌سی (ایشغال اوْلونموش اراضیلری سایمادان) ۱.۴ میلیون نفر ایدی، اهالینین بؤیوک اکثریتینین مشغولیتی ایسه اکینچی‌لیک اوْلاراق قالمیش‌دی. ۱۷۰۰-جو ایلده بؤیوک شیمال مۆحاریبهسی باشلادی. مۆحاریبه روسیه، لهیستان و دانمارکنین بیرلشمیش قوه‌لرینین سوئده هوجومو ایله باشلادی. همین ایلده ناروا دؤیوشو باش وئردی. مۆعاصیر ائستونییا اراضی‌سینده باش وئرمیش بۇ دؤیوش‌ده ۳۵.۰۰۰ روس عسگری ایله ۱۰.۰۰۰ نفرلیک سوئد قوْشونو اۆز-اۆزه گلدی. ایمپراتور ۱۲-جی کارلین شخصاً اداره ائتدیی سوئد قوْشونو دؤیوش عرضین‌ده روسلاری محاصره‌یه آلاراق اوْنلاری دارماداغین ائتدی. بۇ دؤیوش‌ده ۱۰.۰۰۰ روس عسگری اؤلدورول‌دو، ۲۰.۰۰۰ عسگر ایسه سوئدلیلره اسیر دۆشدو، بیرده بؤیوک میقداردا سیلاح و سورسات سوئدلیلرین علینه کئچدی. سوئدلیلرین ایتکی‌سی تخمیناً مین نفر ایدی. تخمیناً دؤرد ایل سوْنرا روس ایمپراتورو چوْخ بؤیوک اوْردو ییغاراق ناروایا یئنی‌دن هوجوم ائدیب، بؤیوک ایتکیلر حسابینا اوْنو گئری آلا بیل‌دی. لاکین مۆحاریبه‌نین هللئدیجی دؤیوشو اوْلان پولتاوا دؤیوشونده روسلار غالیب گلدیلر. بۇندان سوْنرا ایمپراتور ۱۲-جی کارل ۱۷۱۶-جی ایلده نوروژه هوجوم ائتدی، لاکین دؤیوشلرین بیرین‌ده اؤلدورول‌دو. ۱۷۲۱-جی ایلده مۆحاریبه‌نین باشا چاتماسی ایله نیشتادت موقاویله‌سی ایمضالان‌دی. بۇ مۆحاریبه نتیجه‌سینده سوئد ایمپراتورلوغو کیمی اؤز یئرینی ایتیردی، موقاویله‌نین شرطلرینه گؤره روسیهیا بؤیوک اراضیلر وئریل‌دی، بیرده مۆحاریبه دؤورونده تخمیناً ۲۰۰.۰۰۰ نفر سوئدلی اؤلدورول‌دو. ۱۸۰۹-جو ایلده روسیه یئنی‌دن هوجوم ائدرک سوئده داخیل اوْلان فنلاندنی ایشغال ائتدی. سوئده مدنی و ایقتیصادی جهت‌دن چوْخ یاخین اوْلان فنلاند ۱ عصردن آرتیق بیر مدت ارازین‌ده روسیه نین زول‌مو آلتیندا قالدی. ۱۸۱۴-جو ایلده سوئد نوروژه مۆحاریبه اعلان ائتدی، مۆحاریبه نتیجه‌سینده هر ایکی اؤلکه‌نین داخیل اوْلدوغو و ۱۹۰۵-جی ایله کیمی مؤوجود اوْلان بیرلیک یاران‌دی. بۇ سوئدین داخیل اوْلدوغو سوْنونجو مۆحاریبه ایدی. ۱۹-جو عصرین سوْنلارین‌دان باشلایاراق سوئدلیلر آمریکایا کؤچمه‌یه باشلادیلار. ۱۸۵۰-جی ایلده‌ن ۱۹۱۰-جو ایله قدر تکجه آمریکا بیرلشمیش ایالتلری-آ ۱ میلیون سوئدلی موهاجیرت ائدیب.[۱۲]۱۸۷۰-جی ایلده‌ن اعتباراً سوئدده سۆرعت‌لی ایقتیصادی اینکیشاف باشلادی. ۲۰-جی عصرده باش وئره‌ن هر ایکی دونیا مۆحاریبه‌لرین‌ده سوئد نئیترال مؤقع‌ده اوْلدو، لاکین بعضیلری ۲-جی دونیا مۆحاریبه‌سینده سوئدین آلماننی دستکلدیینی ادعا ائدیر. سوئد آمریکا بیرلشمیش ایالتلری ایله سیخ علاقه‌لره مالیک اوْلسا دا، سویوق مۆحاریبه دؤورونده ده نئیترال قالدیغینی اعلان ائتدی. ۱۹۹۵-جی ایلده سوئد آوروپا بیرلیگینه داخیل اوْلدو. شهرلریسوئدین اساس شهرلری استکهلم، گؤتئبورق و مالمؤدور. جوْغرافییاسی و ایقلیمیسوئد قوزئی آوروپادا، بالتیک دنیزی ایله بوتنیک کؤرفزی آراسیندا یئرلشیر. چوْخ اۇزون (تخمیناً ۸۰۰۰ km) ساحل زولاغینا مالیکدیر. غربده سوئدی نوروژدن آییران سکاندیناو داغلاری یئرلشیر. ۴۴۹،۹۶۴ کم۲ اراضییه مالیک اوْلان سوئد، دونیا سیرالاماسینا گؤره ۵۵-جی، آوروپادا ایسه ۴-جو یئری تۇتور.[۱۳] اراضی‌سینین ۶۵%-i مئشه‌لردن عبارت‌دیر. اراضی‌سینین ۹%-i چای و گؤللردن عبارت‌دیر. سوئد ایسکاندیناویا یاریماداسینین ۵/۸ حیصّه سینی تۇتور. شیمال-غربی داغ‌لیق‌دیر. کژؤلئن داغلاری و ایسکاندیناویا آلپلارینین شرق یاماجلاری بۇ حیصّه ده‌دیر. کژؤلئن داغین‌دا سوئدین ان یۆکسک تپه‌سی اوْلان کئبنئکا (۲۱۲۳ م) یئرلشیر. شیمال بؤلگه‌سینده چوْخ‌لو چایلار واردیر. بۇ چایلار جنوب‌دا بوتهنیا کؤرفزین‌ده تؤکولور. اساس چایلاری کلارک، اۇنئ، آنگئرمان، دال، ایندالس، پیتئ، لولئ، کالیژ، تورن و سکئللئتتئ‌دیر. کژؤلئن داغلارینین یۆکسک یاماجلارین‌دا یوزلرله کیچیک بوزلاق دوزه‌ن‌لیکلری واردیر. بؤیوک گؤللر حیصّه سینی بیر چوْخ گؤل میدانا گتیرمیش‌دیر. بۇ گؤللردن ان بؤیویو ۵۵۴۵ km²-لیک وانئرن گؤلودور. دیگر اهمیت‌لی گؤللری ایسه واتتئرن، ژالمار و مالاردیر. قوم‌لو ساحل اوْلان جزانیا استثنا اوْلماقلا، سوئد ساحللری داشلیق و کیچیک آدالارلا دولودور. بالتیک دنیزین‌ده اوْلان سجانیا، گوتلاند و اوْلاند آدالاری دوز توْرپاقلاردان میدانا گلمیش‌دیر. سوئد شیمالدا - سیبیرله عئینی ائن دایره‌سینده یئرلشمه‌سینه باخمایاراق مولاییم ایقلیمه صاحب‌دیر. قیش‌دا هاوانین تِمپراتورو بعضاً -۵۰ درجه‌یه قدر دوشور. سوئدین ایقلی‌می ۳ تیپه آیریلا بیلر. سوئدین جنوب اراضیلرین‌ده اوقیانوس ایقلی‌می، مرکزی حیصّه لرین‌ده قورو کونتینئنتال ایقلیم و شیمالدا اوْلان سوبارکتیک ایقلیم مؤوجوددور.  طبیعی احتیاطلاریسوئد معده‌ن قایناقلاری باخیمین‌دان زنگین بیر اؤلکه‌دیر. خصوصیله دمیر فیلیزی باش‌لیجا یئر تۇتور. میس و سینک باخیمین‌دان زنگین اوْلان سوئدده قیزیل، گوموش، وولفرام، نیکئل و کؤمور یاتاقلاری وار. اقتصادیاتی سوئد ایخراج یؤنوم‌لو، کاپیتالیزم ایله سوسیالیزمین قاریشماسین‌دان عبارت، یاخشی تشکیل اوْلونموش خاریجی و داخیلی کوممونیکاسییالاری اوْلان اقتصادیاتا مالیکدیر. اقتصادیاتینین اساسینی تشکیل ائدن رئسورسلار مئشه‌لر، هیدروئلئکتریک مرکزلاری و دمیر فیلیزی‌دیر. اساس محصوللاری ماشینلار، طیبی لوازیماتلار، آغاج محصوللاری و تئلئکوممونیک‌سییالاردیر. هر ایکی دونیا مۆحاریبه‌سینده نئیترال مؤقع‌ده دورماسی اوْنون اقتصادیاتینی داغیلماق‌دان خلاص ائتمیش و اینکیشافینین داوام‌لی اوْلماسینی تامین ائتمیش‌دیر. سوئد دونیادا ان یۆکسک حیات شرایطینه مالیک اؤلکه‌لردن بیری‌دیر، بونونلا برابر اؤلکه‌ده چوْخ یۆکسک وئرگیلر مؤوجوددور. وئرگیلرین یوکسکلیینه گؤره سوئد دونیادا دانمارکدان سوْنرا ایکینجی یئری تۇتور. ۲۰۰۹-جو ایل معلوماتلارینا گؤره عومومی داخیلی محصولو ۳۳۳ میلیارد دوللار اوْلموش‌دور، بونون ۷۶%-i خیدمت ساحه‌لرینین، ۲۳%-i صنایعنین، ۱ فایزی ایسه کند چیفتلیک (مزرعه) محصوللارینین پایینا دوشور. اؤلکه‌ده ایش قابیلیت‌لی اینسانلارین سایی ۴.۹ میلیون نفردیر، اوْنلارین اۆچده بیری عالی مکتب تحصیلی آلمیش شخصلردیر. سوئدین پول واحیدی سوئد کرونودور، ۲۰۰۳-جو ایلده یورونون اساس پول واحیدی کیمی قبول اوْلونماسینا دایر کئچیریله‌ن رئفئرئندوما گلنلرین اکثریتی بونون علیهینه سس وئردیلر. سوئدین اساس خاریجی تیجارت پارتنیورلاری آلمان، بؤیوک بریتانیا، دانمارک، آمریکا بیرلشمیش ایالتلری و نوروژدیر. ایشسیزلیک سوئدده همیشه آشاغی اوْلموش‌دور، بۇ گؤستریجی اۇزون مدت ۴-۵% آراسیندا دییشیردی. لاکین سوْن ایللر دونیادا باش وئره‌ن ایقتیصادی تنززوله گؤره ۲۰۰۹-جو ایلده ایشسیزلیک اؤلکه‌ده ۹%-ا قدر قالخیب، ۱۵-۲۵ یاش آراسیندا اوْلان گنجلرده ایسه بۇ گؤستریجی حتی ۳۰%-دیر. انرژیسوئدین انرژی اۆرتیم (تولید)ی اؤزل شیرکتلرین الینده‌دیر. اۆرتیم (تولید) اوْلونان الکتریکین ۴۴%-i سو الکتریک مرکزلارینین، ۴۷%-i ایسه آتوم الکتریک مرکزلارینین پایینا دوشور. بونونلا یاناشی بیویاناجاق، تورف کیمی یاناجاق‌دان آلینان انرژی ۹%، کولک انرژی‌سین‌دن آلینان الکتریک انرژی‌سینین پایی ایسه ۱% اوْلوب. بیویاناجاق‌دان آنجاق ایستیخانالاردا یاشاییش ساحه‌لرینی قیزدیرماق اۆچون ایستیفاده اوْلونور. بۇندان باشقا سوئد ۲۰۲۵-جی ایله کیمی نفت و نفت محصوللارین‌دان ایستیفادنی تماماً دایان‌دیرماق قرارینی وئریب. [۲] Archived 2012-01-17 at the Wayback Machine. تحصیل۱-۵ یاش آراسینداکی اۇشاقلار اۆچون پول‌سوز باغچالار مؤوجوددور. ۶-۱۶ یاش آراسینداکی اۇشاق و گنجلر ایسه مجبوری اوْرتا تحصیلله تامین اوْلونورلار. ۹ ایللیک تحصیلی باشا وۇران گنجلرین ۹۰ فایزی داها سوْنرا ۳ ایل داوام ائدن یوخاری صینیفلرده تحصیلی داوام ائتدیریرلر. یوخاری صینیفلر سوئدده گیمناسیوم آدلاندیریلیر. بورانی بیتیره‌ن طلبه‌لره ایسه هم ایش الده ائتمک ایمکانی قازانیر، هم ده عالی تحصیل آلماق اۆچون مراجعت حۆقوقو الده ائدیرلر. سوئدده چوْخ‌لو سایدا بیلیم یوردو و کالجلر فعالیّت‌ده‌دیر، اوْنلاردان ان بؤیوک و ان قدیم اوْلانلاری اۇپپ‌سالا بیلیم یوردو، گؤتئبورق بیلیم یوردو، ایستوکهولم بیلیم یوردو، لوند بیلیم یوردو و کرال تئخنولوگیلوگییا بیلیم یوردودیر. سوئدده عالی تحصیل آلان بۆتون طلبه‌لر تحصیل حاقین‌دان آزاددیرلار، لاکین سوئد مجلیسینده یئنی قبول اوْلونموش قایدایا اساساً بۇندان سوْنرا پول‌سوز تحصیل آوروپا بیرلیگیندن و سوئیسدن اوْلان طلبه‌لره شامیل اوْلوناجاق.[۱۴] دئموقرافییا ۲۰۱۰-جو ایل اۆچون سوئدین اهالی‌سی ۹.۴۰۱.۹۲۵ نفر اوْلموش‌دور.[۱۵] سوئدده اهالینین سایی ۱۲ آگوست ۲۰۰۴-جو ایلده ۹ میلیونا چاتمیش‌دیر. اهالینین سیخ‌لیغی هر km² اۆچون ۲۰.۶ نفردیر و بۇ گؤستریجی اؤلکه‌نین جنوبون‌دا قوزئینا نیسبتاً داها یۆکسک‌دیر. اؤلکه‌نین ان بؤیوک شهری باشکند ایستوکهولم، ۲-جی و ۳-جو بؤیوک شهرلری ایسه مۆافیق اوْلاراق گؤتئبورق و مالمودور. ۲۰۰۷-جی ایل آمارسینا گؤره اؤلکه اهالی‌سینین ۱۳.۴%-i (۱.۲۳ میلیون) سوئددن کناردا دوغولوب. ایکینجی دونیا مۆحاریبه‌سین‌دن اؤنجه سوئد گؤچ اؤلکه‌سی اوْلسا دا، مۆحاریبه‌دن سوْنرا ایممیقراسییا اؤلکه‌سینه چئوریلیب. ۲۰۰۸-جی ایلده ایممیقراسییا سوئدده پیک نقطه‌سینه چاتیب، همین ایل اؤلکه‌یه ۱۰۱.۱۷۱ نفر کؤچ ائدیب. سوئدده‌کی گلمه اهالینین چوْخوسو فنلاند، عیراق، لهیستان، ایران، بوسنی و هرزقووین، دانمارک، Nنوروژ، شیلی، تایلند، سومالی و لیوانداندیر. سوئدده ایممیقرانتلار اهالی آرتیمین‌دا چوْخ واجیب رول اوْیناییر، بئله کی، اؤلکه‌ده‌کی ایللیک اهالی آرتیمینین ۲۵%-i طبیعی آرتیمین حسابینادیرسا، ۷۵%-i ایممیقرانتلارین اؤلکه‌یه آخین ائتمه‌سینین نتیجه‌سی‌دیر. سوئددن کناردا چوْخ‌لو سایدا سوئدلی یاشاییر. اوْنلارین بؤیوک حیصّه سی ۱۸۲۰-۱۹۳۰-جو ایللرده آمریکایا کؤچ ائدنلردیر. حال-حاضیردا آمریکا بیرلشمیش ایالتلری-دا ۴.۴ میلیون [۱۶]، کانادادا ایسه ۳۳۰.۰۰۰ سوئدلی یاشاییر.[۱۷] سوئدده رسمی دیل سوئد دیلیدیر، بۇ دیل دانمارک و نوروژ دیلینه چوْخ یاخین‌دیر. رسمی دیل سوئد دیلی اوْلسا دا، فرانسه، آلمان و فین دیلی ده ایشلدیلیر. فینلر سوئدده رسمی اوْلاراق تانینمیش میلّی آزلیق‌دیر، بیرده فین دیلی ائتنیک آزلیقلارین دیلی کیمی رسمی اوْلاراق تانینیب. بۇندان باشقا سوئدلیلرین بؤیوک اکثریتی اینگیلیس دیلینی باشا دۆشور و همین دیل‌ده دانیشا بیلیر. و قلوباللاشمانین تأثیری ایله داها چوْخ اینگیلیسجه دانیشیلیر. دین.jpg) ۱۱-جی عصره قدر سوئدلیلر بوتپرست ساییلیردیلار. سوئد بوتپرستلرینین مرکزی اۇپپ‌سالا شهرین‌ده یئرلشن مبد ایدی. ۱۱-جی عصرده اؤلکه خریستیانلغی قبول ائتدی، بۆتون دیگر دینلر ایسه قاداغان اوْلون‌دو. بۇ قاداغا ۱۹-جو عصرین سوْنونا قدر قوه‌ده قالدی. ۱۶-جی عصرده ایسه اؤلکه‌ده رئفورماسییا دالغاسی باشلان‌دی. روم-کاتولیک کلیساسی لغو اوْلون‌دو، دؤولت و دین بیر-بیرین‌دن آیریلدیلار. لاکین اؤلکه‌ده دین آزادلیغی یالنیز ۱۹۵۱-جی ایلده یاران‌دی. همین تاریخه قدر ایسه سوئدده هر هان‌سی اینسانین مسیحیّت‌دان چیخماسی قطعی اوْلاراق قاداغان ایدی. ۲۰۰۰ (میلادی)-جی ایلده ایسه رسمی اوْلاراق دؤولت دین‌دن آیریلدی. ۲۰۰۹-جو ایل آمارسینا گؤره سوئد اهالی‌سینین ۷۱.۳%-i خریستیانلغین لوتران مذهبینه مخصوص ایدیلر، بۇ رقه‌م سوْن ۲۰ ایلده هر ایل داوام‌لی اوْلاراق ۱% آزالماق‌دادیر.[۱۸] سوئدده ان سۆرعتله یاییلان دین ایسه ایسلام دینی‌دیر. سوْن ایللر چوْخ‌لو سایدا موسلمان ایممیقرانتین اؤلکه‌یه آخین ائتمه‌سی و اوْنلار آراسیندا طبیعی آرتیمین یئرلی سوئدلیلره نظره‌ن داها یۆکسک اوْلماسی بونون اساس سببلری‌دیر. ۲۰۰۹ (میلادی)-جو ایلده سوئدده موسلمان اهالینین سایی ۵۰۰.۰۰۰ نفر چاتمیش‌دیر کی، بۇ دا عومومی اهالینین ۵%-نه برابردیر.[۱۹] موسلمان اهالینین ان سیخ توپلاندیغی شهرلر ایستوکهولم و مالمؤدور. تک مالمؤ شهرینین اهالی‌سینین ۲۵%-نی موسلمانلار تشکیل ائدیر. سوْن ایللر سوئدده موسلمانلارین سایینین آرتماسی ایله علاقه دار اوْلاراق موسلمانلارا و ایسلاما قارشی ایرق‌چی هوجوملارین سایی کسکین شکیل‌ده آرتمیش‌دیر. سوئدده بیرده ۳۰۰ ایله یاخین بیر مۆدت‌ده یهودی دیاسپوراسی مؤوجود اوْلموش‌دور. حال-حاضیردا اوْنلارین بیر چوْخو ایسرائیله کؤچ‌سه ده، سوئدده قالانلارین سایی تخمیناً ۲۰.۰۰۰ نفردیر. بۇندان باشقا آزسای‌لی بوددیست، هیندویست و سیخ دیاسپورالاری مؤوجوددور. حربی قوه‌لری سوئد سیلاح‌لی قوه‌لری (فؤرسوارسماکتئن) سوئد مۆدافیعه نازیرلینه تابع اوْلان و حربی عملیّاتلارین کئچیریلمه‌سینه جاوابدئه اوْلان دؤولت قورومودور. اساس عهده لیکلری اؤلکه داخیلین‌ده و خاریجین‌ده حربی قوه‌لرین حاضیرلانماسی و یئرلشدیریلمه‌سی‌دیر. سیلاح‌لی قوه‌لر اۆچ یئره آیریلیرلار. اوْردو، حربی هاوا قوه‌لری و حربی دنیز دونانماسی. سویوق مۆحاریبه دؤورونده سوئدین دایمی حرب‌چیلرینین سایی ۴۵.۰۰۰ نفر اوْلسا دا، حال-حاضیردا بۇ رقه‌م ۱۵.۰۰۰ نفره ائنیب. سویوق مۆحاریبه ایللرین‌ده یۆکسک دؤیوش هازیرلیغین‌دا اوْلان سوئد اوْردوسو، مۆحاریبه باشلایاجاغی تق‌دیرده ۱ میلیون نفرلیک اوْردو ییغماغا حاضیر وضعیت‌ده ایدی. حال-حاضیردا ایسه بۇ رقه‌م ۶۰.۰۰۰ نفره ائندیریلیب. بیرده ۱ جۇلای ۲۰۱۰ (میلادی)-جو ایلده‌ن قوه‌یه مینه‌ن قانونا گؤره سوئد اوْردوسو تماماً کؤنول‌لو عسگرلردن عبارت اوْلاجاق. بیرده سویوق مۆحاریبه‌نین بیتمه‌سی ایله اوْردوداکی خیدمت ائدن کیشی عسگرلرین فایز نیسبتی آزالیب، قادین عسگرلرین سایی ایسه آرتیب. بیزنسیبئینلخالق عالم‌ده سوئدین تانینان شیرکتلری آراسیندا بۇنلاری سادالاماق مۆمکون‌دور: "وولوو"، "ساب"، "آتلاس جوپجو"، "ایکا"، "آبسولوت"، "سجانیا". مدنیتیسوئد موسیقی ساحه‌سینده ده اینکیشاف ائتمیش‌دیر. آببا، "روخئتتئ"، "تهئ جاردیگانس"، "اوْپئته" قروپلاری بئینلخالق آرنادا تانینمیشلار. بایراملاری۱۹۱۶-جی ایلده‌ن ۱۹۸۳-جو ایلده قدر ۶ ژۇئن سوئد بایراغی گونو "سوئنسکا فلاگگانس داگ" آدی آلتیندا میلّی بایرام کیمی قئید اوْلونوردو. همین گون ۱۹۸۳-جی ایلده‌ن سوئدین میلّی بایرامی اوْلاراق رسمی قئید اوْلونماق‌دادیر. شکیللر
خاریجی کئچیدلرقایناقلار
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
![سوئد یئری نقشه اوستونده (dark green) – in اوروپا (green & dark grey) – in the اوروپا بیرلیگی (green) – [Legend]](%D9%81%D8%A7%DB%8C%D9%84:EU-Sweden.svg)
