دیالکتیک

دیالکتیک (یونانجا: διαλεκτική — مۆباحیثه ائتمک) — مادی دۆنیانین مؤوجودلوغونو دایمی دییشیک‌لیک، حرکت، موباریزه و اینکیشافلا ایضاح اوْلونماسی اۆصولودور.

دیالکتیکنین اؤزون مخصوس تاریخی واردیر. قدیم یوناندا دیالکتیک ددیک‌ده (قدیم یونان مۆباحیثه آپارماق صنعتی، موحاکیمه یوروتمک دئمک‌دیر) علمی موصاحیبه، مۆباحیثه ائتمک صنعتینی باشا دۆشوردولر. غرب فلسفه‌سینده و علم مکتبینده ثبوت نظریه‌سی کیمی مؤوجود اوْلماق‌دادیر. دیالکتیک ایدّعالاری فلسفه‌نین بۆتون تاریخی عرضینده اینکیشاف ائتمیشدیر.

بئله‌لیک‌له، دیالکتیک:

1. دوغا، اینسان جامیعه و تفکّورون حرکت، دَییشمه، تزه‌لنمه و اینکیشافینین عۆمومی قانونلاریندان بحث ائدن علم‌دیر.
2. طبیعت، اینسان جمعیتی و تفکّورونون حرکتی و اینکیشافی پروسسی‌دیر.
3. طبیعت، جمعیت و تفکّورون اینکیشافینین ان عۆمومی قانون اویغونلوقلاری حاقیندا تعلیم اوْلماقلا پروسسین داخیلی منبع یینی ضدیتلرین موباریزه‌سینده گؤرور.
4. طبیعتین، اینسان جمعیتی‌نین، تفکّورون حرکت و اینکیشافینین عۆمومی قانونلاری حاقیندا فلسفی تعلیم؛ بیر کیفیت‌دن دیگرینه سیچراییشلا کئچیده گتیریب چیخاران داخیلی ضدیتلرین و عکس‌لیکلرین موباریزه‌سینین آچیلماسی یوْلو ایله، دایم حرکت‌ده اوْلان و دییشن طبیعت و جمعیت حادیثه‌لری‌نین درک ائدیلمه‌سینین علمی متودو. قیسا اوْلاراق دیالکتیکنی عکس‌لیکلرین بیرلیگی حاقیندا تعلیم‌دیر.
5. بیر شئیین اوْنون ضدیت‌لی‌لییی فونون‌دا حرکت و اینکیشاف پروسسی‌دیر (مثلاً، حادیثه‌لرین دیالکتیکی، تاریخین دیالکتیکی).