เภา เพียรเลิศ บริภัณฑ์ยุทธกิจ

พลเอก เภา เพียรเลิศ บริภัณฑ์ยุทธกิจ ม.ป.ช., ม.ว.ม., ท.จ.ว., อ.ร.
รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลัง
ดำรงตำแหน่ง 17 ธันวาคม 2484 – 1 สิงหาคม 2487
นายกรัฐมนตรี	จอมพล ป. พิบูลสงคราม
ก่อนหน้า	หลวงประดิษฐ์มนูธรรม
ถัดไป	ควง อภัยวงศ์
ดำรงตำแหน่ง 8 ธันวาคม 2494 – 30 มีนาคม 2500
ก่อนหน้า	หลวงวิจิตรวาทการ
ถัดไป	นายวรการบัญชา (บุญเกิด สุตันตานนท์)
รัฐมนตรีว่าการกระทรวงเศรษฐการ
ดำรงตำแหน่ง 12 กุมภาพันธ์ 2478 – 19 สิงหาคม 2484
นายกรัฐมนตรี	จอมพล ป. พิบูลสงคราม
ก่อนหน้า	พลเรือตรี พระยาศรยุทธเสนี (กระแส ประวาหะนาวิน)
ถัดไป	พลเรือโท สินธุ์ กมลนาวิน
รัฐมนตรีว่าการกระทรวงเกษตราธิการ
ดำรงตำแหน่ง 29 พฤศจิกายน พ.ศ. 2494 – 6 ธันวาคม พ.ศ. 2494
นายกรัฐมนตรี	จอมพล ป. พิบูลสงคราม
ก่อนหน้า	พระช่วงเกษตรศิลปการ (ช่วง โลจายะ)
ถัดไป	พลเรือตรี หลวงยุทธศาสตร์โกศล (ประยูร ศาสตระรุจิ)
ข้อมูลส่วนบุคคล
เกิด	10 พฤศจิกายน 2436 กรุงเทพมหานคร ราชอาณาจักรสยาม
เสียชีวิต	3 เมษายน พ.ศ. 2513 (76 ปี)
คู่สมรส	คุณหญิงมากะริต บริภัณฑ์ยุทธกิจ[1] (มากะริต ดว๊อต)
ลายมือชื่อ
ยศที่ได้รับการแต่งตั้ง
สังกัด	กองทัพบกไทย
ประจำการ	พ.ศ. 2464–2494
ยศ	พลเอก

พลเอก เภา เพียรเลิศ บริภัณฑ์ยุทธกิจ (10 พฤศจิกายน พ.ศ. 2436 – 3 เมษายน พ.ศ. 2513) ราชบัณฑิตกิตติมศักดิ์^[2] รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลัง และ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงพาณิชย์ ในสมัยรัฐบาลของจอมพล ป. พิบูลสงคราม

พลเอก เภา เพียรเลิศ บริภัณฑ์ยุทธกิจ^[3] เดิมชื่อเภา เพียรเลิศ เกิดเมื่อวันศุกร์ที่ 10 พฤศจิกายน พ.ศ. 2436 ที่บ้านหน้าวัดอมรินทราราม ในคลองบางกอกน้อย จังหวัดธนบุรีในครั้งนั้น เป็นบุตรคนที่ 2 ของนายเพ็ชร์และนางส้มจีน เพียรเลิศ มีพี่น้องร่วมบิดามารดา 11 คน จบการศึกษาชั้นประถมบริบูรณ์จากโรงเรียนวัดอมรินทราราม ชั้นมัธยมบริบูรณ์จากโรงเรียนสวนกุหลาบ แล้วเข้าศึกษาต่อในโรงเรียนนายร้อยทหารบก เมื่อ พ.ศ. 2449 และเมื่อ พ.ศ. 2452 ได้เดินทางไปศึกษาต่อ ณ ประเทศเยอรมัน แต่เนื่องจากเกิดสงครามโลกครั้งที่ 1 จึงต้องย้ายไปศึกษาและปฏิบัติงานในราชการกองทัพบก ที่ประเทศสวิตเซอร์แลนด์ และฝรั่งเศส ตามลำดับ โดยขณะนั้นมียศร้อยตรี (ร.ต.) ได้เป็นหนึ่งใน 19 นายทหารระดับสูงที่ทำหน้าที่ประสานงานระหว่างกองทัพไทยกับฝ่ายสัมพันธมิตร ที่เรียกว่า "กองทูตศึกสัมพันธมิตร" ที่นำโดย พลตรี พระยาพิไชยชาญฤทธิ (ต่อมาคือ พลโท พระยาเทพหัสดิน ^[4]) จนถึง พ.ศ. 2464 จึงได้เดินทางกลับประเทศไทย รับราชการทหารจนได้รับพระราชทานบรรดาศักดิ์เป็นพระบริภัณฑ์ยุทธกิจเมื่อวันที่ 19 มิถุนายน พ.ศ. 2472^[5] และดำรงตำแหน่งพลาธิการทหารบกเมื่อวันที่ 26 พฤศจิกายน ปี พ.ศ. 2477 ขณะมียศเป็นพันเอก^[6]

ในเวลาต่อมาเมื่อรัฐบาลจะยกเลิกบรรดาศักดิ์ไทย พระบริภัณฑ์ยุทธกิจ ในฐานะรัฐมนตรีพร้อมด้วยคณะรัฐมนตรีชุดที่ 9 จึงลาออกจากบรรดาศักดิ์ โดยกลับไปใช้ราชทินนามเป็นนามสกุลได้ว่า บริภัณฑ์ยุทธกิจ เมื่อ พ.ศ. 2484^[7]ต่อมาได้รับโปรดเกล้าฯ พระราชทานยศให้เป็น พลตรี เมื่อวันที่ 16 ธันวาคม ปี พ.ศ. 2484 และรับโปรดเกล้าฯ ให้เป็นราชองครักษ์พิเศษในวันถัดมา^[8][9]

ใน พ.ศ. 2478 ได้ดำรงตำแหน่งรัฐมนตรีว่าการกระทรวงเศรษฐการอีกตำแหน่งหนึ่ง หลังจากนั้นมีเหตุการณ์ที่ทำให้พ้นจากตำแหน่งและคืนสู่ดำรงตำแหน่งรัฐมนตรีว่าการกระทรวงเศรษฐการ กระทรวงการคลัง หรือกระทรวงพาณิชย์^[10] ฯลฯ รวมถึงตำแหน่งต่าง ๆ ที่ต้องรับผิดชอบการเงินหรือการค้าของชาติเป็นระยะ ๆ ตามความเปลี่ยนแปลงทางการเมือง และได้รับพระราชทานยศทางทหารสูงขึ้นเป็นลำดับจนถึงชั้นพลเอก ใน พ.ศ. 2494

เมื่อวันที่ 29 พฤศจิกายน พ.ศ. 2494 เกิดรัฐประหาร ยุบคณะรัฐมนตรีและคณะรัฐประหารประกาศแต่งตั้งคณะบริหารประเทศเป็นการชั่วคราว พลเอก เภา เพียรเลิศ บริภัณฑ์ยุทธกิจ ดำรงตำแหน่งรัฐมนตรีว่าการกระทรวงเกษตราธิการในคณะบริหารดังกล่าว^[11] พลเอก เภา เพียรเลิศ บริภัณฑ์ยุทธกิจ จึงเป็นนายกสภามหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์โดยตำแหน่งในช่วงเวลานั้น ได้ขอจดทะเบียนนามสกุลใหม่ตามบรรดาศักดิ์ว่า บริภัณฑ์ยุทธกิจ ในปี พ.ศ. 2484

พลเอก เภา เพียรเลิศ บริภัณฑ์ยุทธกิจ ได้รับเลือกตั้งเป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรจังหวัดพระนคร 2 สมัย^[12]

พลเอก เภา เพียรเลิศ บริภัณฑ์ยุทธกิจ ได้รับแต่งตั้งเป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงเศรษฐการ ในรัฐบาลของจอมพล ป.พิบูลสงคราม ในปี พ.ศ. 2500^[13]

พลเอก เภา เพียรเลิศ บริภัณฑ์ยุทธกิจ สมรสกับคุณหญิงมาเกอริต บริภัณฑ์ยุทธกิจ (นางสาวมาเกอริต ดว๊อต) มีบุตรและบุตรบุญธรรม คือ เรืออากาศเอก กระจัง บริภัณฑ์ยุทธกิจ (ถึงแก่กรรม) นายอังกูร บริภัณฑ์ยุทธกิจ และนางวลัยวรรณ ติตติรานนท์ (บุตรบุญธรรม) พลเอก เภาเพียรเลิศ บริภัณฑ์ยุทธกิจ ถึงแก่อนิจกรรม เมื่อวันที่ 3 เมษายน พ.ศ. 2513 สิริอายุ 76 ปี 4 เดือน 24 วัน^{[ต้องการอ้างอิง]} มีพิธีพระราชทานเพลิงศพเมื่อวันที่ 18 พฤศจิกายน พ.ศ. 2513 ณ เมรุหลวงหน้าพลับพลาอิศริยาภรณ์ วัดเทพศิรินทราวาส

พลเอก เภา เพียรเลิศ บริภัณฑ์ยุทธกิจ ได้รับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ของประเทศไทยและเครื่องราชอิสริยาภรณ์ของต่างประเทศต่างๆ ดังนี้

• พ.ศ. 2495 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นสูงสุด มหาปรมาภรณ์ช้างเผือก (ม.ป.ช.)^[14]
• พ.ศ. 2486 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นสูงสุด มหาวชิรมงกุฎ (ม.ว.ม.)^[15]
• พ.ศ. 2496 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 2 ทุติยจุลจอมเกล้าวิเศษ (ท.จ.ว.) (ฝ่ายหน้า)^[16]
• พ.ศ. 2462 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีศักดิ์รามาธิบดี ชั้นที่ 4 อัศวิน (อ.ร.)^[17]
• พ.ศ. 2462 – เหรียญงานพระราชสงครามทวีปยุโรป^[18]
• พ.ศ. 2477 – เหรียญพิทักษ์รัฐธรรมนูญ (พ.ร.ธ.)^[19]
• พ.ศ. 2470 – เหรียญดุษฎีมาลา เข็มศิลปวิทยา (ร.ด.ม.(ศ))^[20]
• พ.ศ. 2484 – เหรียญช่วยราชการเขตภายใน การรบสงครามอินโดจีน (ช.ร.)^[21]
• พ.ศ. 2474 – เหรียญจักรมาลา (ร.จ.ม.)^[22]
• พ.ศ. 2496 – เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 9 ชั้นที่ 2 (ภ.ป.ร.2)^[23]
• พ.ศ. 2468 – เหรียญบรมราชาภิเษก รัชกาลที่ 7 (ร.ร.ศ.7)
• พ.ศ. 2493 – เหรียญบรมราชาภิเษก รัชกาลที่ 9 (ร.ร.ศ.9)
• พ.ศ. 2466 – เหรียญชัย
• พ.ศ. 2475 – เหรียญเฉลิมพระนคร 150 ปี (ร.ฉ.พ.)

•  ฝรั่งเศส:
  • พ.ศ. 2464 – เครื่องอิสริยาภรณ์เลฌียงดอเนอร์ ชั้นเชอวาลีเย ^[24]
  • พ.ศ. 2461 – เหรียญครัวค์เดอแกรร์^[25]
•  ไรช์เยอรมัน:
  • พ.ศ. 2484 – เครื่องอิสริยาภรณ์อินทรีเยอรมัน ชั้นที่ 1^[26]
•  ญี่ปุ่น:
  • พ.ศ. 2485 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์มงคลรัตน์ ชั้นที่ 1^[27]

ก่อนหน้า		เภา เพียรเลิศ บริภัณฑ์ยุทธกิจ		ถัดไป
หลวงประดิษฐ์มนูธรรม (ปรีดี พนมยงค์)		รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลัง (ครม.9-10) (17 ธันวาคม พ.ศ. 2484 - 1 สิงหาคม พ.ศ. 2487)		พันตรี ควง อภัยวงศ์
หลวงวิจิตรวาทการ (วิจิตร วิจิตรวาทการ)		รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลัง (ครม.24-25) (8 ธันวาคม พ.ศ. 2494 - 23 มีนาคม พ.ศ. 2495 28 มีนาคม พ.ศ. 2495 - 21 มีนาคม พ.ศ. 2500)		นายวรการบัญชา (บุญเกิด สุตันตานนท์)
พระยาศรยุทธเสนี (กระแส ประวาหะนาวิน)		รัฐมนตรีว่าการกระทรวงเศรษฐการ (12 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2478 - 19 สิงหาคม พ.ศ. 2484)		หลวงสินธุสงครามชัย (สินธุ์ กมลนาวิน)
		รัฐมนตรีว่าการกระทรวงเศรษฐกิจ (19 สิงหาคม พ.ศ. 2484 - 16 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2485)
พระยามไหสวรรย์ (กวย สมบัติศิริ)		รัฐมนตรีว่าการกระทรวงพาณิชย์ (16 พฤศจิกายน พ.ศ. 2491 - 29 พฤศจิกายน พ.ศ. 2494)		มุนี มหาสันทนะ เวชยันตรังสฤษฏ์
ศิริ สิริโยธิน		รัฐมนตรีว่าการกระทรวงเศรษฐการ (21 มีนาคม - 16 กันยายน พ.ศ. 2500)		สุกิจ นิมมานเหมินท์