รถไฟฟ้าชานเมือง สายนครวิถี
รถไฟฟ้าชานเมือง สายนครวิถี (อังกฤษ: S.R.T. Red Line Mass Transit System, Nakhon Withi Line)[1] หรือ รถไฟฟ้าชานเมือง สายสีแดงอ่อน (ตลิ่งชัน – กรุงเทพอภิวัฒน์) ซึ่งเรียกตามสีที่กำหนดและเป็นเส้นทางรถไฟที่เป็นแกนหลักของแผนแม่บทระบบขนส่งมวลชนทางราง ในกรุงเทพมหานครและปริมณฑล เป็นหนึ่งในโครงการก่อสร้างเส้นทางรถไฟฟ้าในโครงการระบบรถไฟชานเมืองสายสีแดง โดยการรถไฟแห่งประเทศไทย (รฟท.) โครงการมีระยะทางทั้งหมด 117.5 กิโลเมตร 31 สถานี ในเส้นทางหลัก และ 12.5 กิโลเมตร 6 สถานี ในเส้นทางแยกทั้งสองช่วง เป็นเส้นทางหลักในแนวตะวันออก-ตะวันตก ตามแนวทางรถไฟเดิมของการรถไฟแห่งประเทศไทย โดยเกิดขึ้นจากการรวมเส้นทางรถไฟชานเมืองสายตะวันตก (หัวลำโพง-นครปฐม) และรถไฟชานเมืองสายตะวันออก (หัวลำโพง-ชุมทางฉะเชิงเทรา) เข้าด้วยกันตามแผนแม่บทระบบขนส่งมวลชนทางราง เชื่อมต่อพื้นที่ชานเมืองด้านทิศตะวันตก (พื้นที่นครปฐม ตลอดจนกรุงเทพมหานครฝั่งธนบุรี) และพื้นที่ชานเมืองด้านทิศตะวันออก (พื้นที่อ่อนนุช-ลาดกระบัง และฉะเชิงเทรา) เข้าสู่ใจกลางเมือง โดยบูรณาการการเดินทางร่วมกันกับระบบรถไฟทางไกลที่สามารถเชื่อมโยงการเดินทางไปสู่ภูมิภาคต่าง ๆ สนับสนุนให้เกิดการกระจายตัวของพื้นที่อยู่อาศัยไปยังพื้นที่รอบนอกตามแนวคิดการขยายผังเมือง และยังสามารถเปลี่ยนโหมดการเดินทางเข้าสู่ท่าอากาศยานหลักทั้งสามแห่งด้วยระบบรถไฟฟ้าเชื่อมท่าอากาศยานที่มีแนวเส้นทางขนานตลอดทั้งโครงการฝั่งตะวันออก รองรับประชาชนทั้งฝั่งตะวันออกและตะวันตกให้สามารถเดินทางเข้าสู่ใจกลางกรุงเทพมหานคร และจากใจกลางกรุงเทพมหานครออกสู่จังหวัดบริวาร ไปยังมหาวิทยาลัยชั้นนำของประเทศไทยทั้งฝั่งตะวันตก (ศาลายา) และตะวันออก (ลาดกระบัง) และสู่จังหวัดโดยรอบได้อย่างรวดเร็ว ปัจจุบันโครงการรถไฟฟ้าชานเมือง สายนครวิถี แบ่งการดำเนินงานออกเป็นหลายส่วน ส่วนแรก (บางซื่อ–ตลิ่งชัน) ได้ดำเนินการก่อสร้างแล้วเสร็จตั้งแต่ พ.ศ. 2554 แต่ไม่สามารถเปิดดำเนินการได้ในทันที เนื่องจากต้องรอการก่อสร้างอาคารสถานีกลางบางซื่อและการสั่งซื้อระบบรถไฟฟ้า ซึ่งทั้งหมดเป็นสัญญาว่าจ้างของการก่อสร้างเส้นทางในสายสีแดงเข้ม โครงการให้บริการอย่างเป็นทางการเมื่อวันที่ 29 พฤศจิกายน พ.ศ. 2564 โดยมี บริษัท รถไฟฟ้า ร.ฟ.ท. จำกัด เป็นผู้ให้บริการชั่วคราวจนกว่าจะได้เอกชนดำเนินการ ส่วนที่เหลือได้แก่ ช่วงตลิ่งชัน–ศาลายา , ตลิ่งชัน–ศิริราช และศาลายา–นครปฐม อยู่ระหว่างการทบทวนแบบการก่อสร้าง [2]เนื่องจากมีการปรับกรอบวงเงิน[3]ในการดำเนินการ[4][5] [6] ส่วนช่วงบางซื่อ–มักกะสัน-หัวหมาก , บางซื่อ-หัวลำโพง, พญาไท–แม่น้ำ, หัวหมาก–หัวตะเข้ และหัวตะเข้–ฉะเชิงเทรา หรือส่วนตะวันออกทั้งหมด กรมการขนส่งทางรางพิจารณาโอนย้ายส่วนดังกล่าวไปเป็นส่วนต่อขยายช่วงลาดกระบัง-ฉะเชิงเทราของรถไฟฟ้าเอราวัน สายซิตี้แทน เนื่องจากพิจารณาแล้วพบว่าซ้ำซ้อนในการลงทุน ในวันที่ 11 ก.ค. 2567 ทางบอร์ดบริหารการรถไฟแห่งประเทศไทยมีมติขยายรถไฟฟ้าสีแดงเส้นสุดท้าย “บางซื่อ-พญาไท-หัวหมากและบางซื่อ-หัวลำโพง”(Missing Link) [7] ภาพรวมเป็นระบบรถไฟฟ้าที่มีโครงสร้างทางวิ่งทั้งระดับดิน (At grade level) ยกระดับ และใต้ดิน ผสมกันตลอดเส้นทาง ดำเนินการโดย บริษัท รถไฟฟ้า ร.ฟ.ท. จำกัด (รฟฟท.) ในลักษณะของการจ้างเดินรถชั่วคราวจากการรถไฟแห่งประเทศไทย มีแนวเส้นทางหลักในแนวตะวันตกที่ขนานคู่ไปกับทางรถไฟสายใต้ และตะวันออกที่ขนานคู่ไปกับทางรถไฟสายตะวันออก เริ่มต้นจากสถานีรถไฟนครปฐม อำเภอเมืองนครปฐม จังหวัดนครปฐม ผ่านตัวเมืองนครปฐม มุ่งหน้าข้ามแม่น้ำท่าจีน เข้าสู่ตัวเมืองศาลายา ผ่านมหาวิทยาลัยมหิดล และย่านพุทธมณฑล เข้าสู่พื้นที่ชานเมืองกรุงเทพมหานครฝั่งธนบุรีจนถึงสถานีตลิ่งชัน แนวเส้นทางแบ่งออกเป็นสองช่วง เส้นทางหลักจะยกระดับขึ้นเหนือพื้นดินเพื่อข้ามแม่น้ำเจ้าพระยาเข้าสู่ใจกลางกรุงเทพมหานครย่านบางซื่อ เชื่อมต่อกับรถไฟฟ้ามหานคร สายฉลองรัชธรรมที่สถานีบางซ่อน รถไฟฟ้ามหานคร สายเฉลิมรัชมงคลที่สถานีบางซื่อ จากนั้นลดระดับลงเป็นรถไฟฟ้าใต้ดินเพื่อวิ่งผ่านพระตำหนักจิตรลดารโหฐาน เชื่อมต่อกับรถไฟฟ้าบีทีเอส สายสุขุมวิทที่สถานีพญาไท รถไฟฟ้ามหานคร สายเฉลิมรัชมงคลที่สถานีมักกะสัน รถไฟฟ้าสายสีเหลืองที่สถานีหัวหมาก และตั้งแต่ช่วงสถานีพญาไทจนถึงสถานีลาดกระบัง สามารถเปลี่ยนโหมดการเดินทางเข้าสู่ท่าอากาศยานสุวรรณภูมิด้วยรถไฟฟ้าแอร์พอร์ต เรล ลิงก์ได้ทุกสถานี รวมถึงที่สถานีพญาไทจะมีแนวเส้นทางแยกออกอีกสองเส้น เส้นทางหลักจะมุ่งหน้าต่อตามทางรถไฟสายตะวันออกแล้วลดระดับเป็นระดับดินเข้าสู่พื้นที่ชานเมืองกรุงเทพมหานครฝั่งตะวันออก ผ่านสถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้าเจ้าคุณทหารลาดกระบัง เข้าสู่จังหวัดฉะเชิงเทรา เพื่อสิ้นสุดทั้งเส้นทางที่สถานีรถไฟชุมทางฉะเชิงเทรา อำเภอเมืองฉะเชิงเทรา จังหวัดฉะเชิงเทรา ที่เป็นจุดเชื่อมต่อกับทางรถไฟสายตะวันออกที่จะมุ่งหน้าสู่จังหวัดสระแก้ว และสายตะวันออกเลียบชายฝั่งที่จะมุ่งหน้าสู่จังหวัดระยอง รวมระยะทางทั้งสิ้น 117.5 กิโลเมตร ในส่วนของเส้นทางแยกทั้งสองช่วง ช่วงแรกจะแยกจากสถานีตลิ่งชันลงไปตามทางรถไฟสายตลิ่งชันเพื่อมุ่งหน้าเข้าสู่โรงพยาบาลศิริราช อันเป็นจุดเชื่อมต่อกับรถไฟฟ้ามหานคร สายสีส้ม ในช่วงนี้จะเชื่อมต่อกับรถไฟฟ้ามหานคร สายเฉลิมรัชมงคลที่สถานีบางขุนนนท์ ช่วงที่สองจะแยกจากสถานีพญาไทลงไปตามทางรถไฟสายมักกะสัน-แม่น้ำ เพื่อมุ่งหน้าเข้าสู่สถานีรถไฟแม่น้ำซึ่งจะถูกพัฒนาให้เป็นพื้นที่เขตเศรษฐกิจแห่งใหม่ของการรถไฟแห่งประเทศไทย ในช่วงนี้จะเชื่อมต่อกับรถไฟฟ้าบีทีเอส สายสุขุมวิทที่สถานีเพลินจิต รถไฟฟ้ามหานคร สายเฉลิมรัชมงคล และรถไฟฟ้าสายสีเทาที่สถานีคลองเตย และรถไฟฟ้าสายสีเงินที่สถานีแม่น้ำ รวมระยะทางทั้งสองช่วงที่ 12.5 กิโลเมตร พื้นที่ที่เส้นทางผ่าน
แนวเส้นทางของโครงการรถไฟฟ้าชานเมือง สายนครวิถี มีแนวเส้นทางในแนวตะวันตก-ตะวันออกของกรุงเทพมหานครและพื้นที่ต่อเนื่อง ตลอดจนจังหวัดบริวารใกล้เคียง มีจุดเริ่มต้นของทั้งโครงการที่สถานีกลางกรุงเทพอภิวัฒน์ ซึ่งเป็นจุดเชื่อมต่อของรถไฟฟ้ามหานคร สายเฉลิมรัชมงคล ในแนวตะวันตก เส้นทางจะเริ่มจากสถานีกลางกรุงเทพอภิวัฒน์วิ่งขึ้นไปทางเหนือตามแนวทางรถไฟสายใต้ แล้วเลี้ยวซ้ายวิ่งเลียบทางพิเศษศรีรัช เชื่อมต่อกับ รถไฟฟ้ามหานคร สายฉลองรัชธรรม ที่สถานีบางซ่อน จากนั้นวิ่งข้ามแม่น้ำเจ้าพระยาในแนวขนานกับสะพานพระราม 7 ไปจนถึงสถานีตลิ่งชัน แนวเส้นทางจะแบ่งออกเป็นสองส่วน คือส่วนตลิ่งชัน - นครปฐม รถไฟฟ้าจะวิ่งตามแนวทางรถไฟสายใต้ไปจนสิ้นสุดโครงการที่สถานีรถไฟนครปฐม อำเภอเมืองนครปฐม จังหวัดนครปฐม และส่วนตลิ่งชัน - ศิริราช รถไฟฟ้าจะวิ่งไปตามแนวทางรถไฟสายตลิ่งชัน เชื่อมต่อกับรถไฟฟ้ามหานคร สายสีส้ม และรถไฟฟ้ามหานคร สายเฉลิมรัชมงคล ที่สถานีบางขุนนนท์ แล้ววิ่งต่อตามแนวรถไฟฟ้ามหานคร สายสีส้ม เพื่อสิ้นสุดเส้นทางทั้งโครงการที่อาคารรักษาพยาบาลหลังใหม่ของโรงพยาบาลศิริราช ซึ่งเชื่อมต่อกับรถไฟฟ้ามหานคร สายสีส้ม ในแนวตะวันออก เส้นทางจะเริ่มจากสถานีกลางกรุงเทพอภิวัฒน์วิ่งลงไปทางทิศใต้ตามแนวทางรถไฟสายเหนือ แล้วลดระดับลงเป็นรถไฟฟ้าใต้ดิน จากนั้นเลี้ยวซ้ายวิ่งตามแนวรถไฟความเร็วสูงเชื่อม 3 สนามบิน รถไฟฟ้าแอร์พอร์ต เรล ลิงก์ และทางรถไฟสายตะวันออก ไปจนถึงสถานีพญาไทที่เป็นจุดเชื่อมต่อกับ รถไฟฟ้าบีทีเอส สายสุขุมวิท แนวเส้นทางจะแบ่งออกเป็นสองส่วน คือส่วนพญาไท - ฉะเชิงเทรา รถไฟฟ้าจะวิ่งตามแนวทางรถไฟสายตะวันออกไปสิ้นสุดทั้งโครงการที่สถานีรถไฟชุมทางฉะเชิงเทรา อำเภอเมืองฉะเชิงเทรา จังหวัดฉะเชิงเทรา เชื่อมต่อกับ รถไฟฟ้ามหานคร สายเฉลิมรัชมงคล ที่สถานีมักกะสัน เชื่อมต่อกับรถไฟฟ้ามหานคร สายสีเหลือง ที่สถานีหัวหมาก สามารถเปลี่ยนทางไปรถไฟฟ้าเชื่อมท่าอากาศยานสุวรรณภูมิเพื่อเข้าท่าอากาศยานสุวรรณภูมิ ได้ที่สถานีพญาไท สถานีมักกะสัน สถานีหัวหมาก สถานีบ้านทับช้าง และสถานีลาดกระบัง และส่วนพญาไท - แม่น้ำ รถไฟฟ้าจะวิ่งลงไปตามทางรถไฟสายเข้าโรงกลั่นน้ำมัน ปตท. พระโขนง เชื่อมต่อกับ รถไฟฟ้าบีทีเอส สายสุขุมวิทที่สถานีเพลินจิต รถไฟฟ้ามหานคร สายเฉลิมรัชมงคล และรถไฟฟ้าสายสีเทา ที่สถานีคลองเตย และสิ้นสุดทั้งเส้นทางที่สถานีแม่น้ำ รายชื่อสถานี
รูปแบบของโครงการทางวิ่งและขบวนรถ
ศูนย์ซ่อมบำรุงและศูนย์ควบคุมการเดินรถโครงการมีศูนย์ซ่อมบำรุงใหญ่ตั้งอยู่ภายในบริเวณพื้นที่เดิมของโรงรถจักรบางซื่อ ซึ่งเป็นศูนย์ซ่อมบำรุงที่ใช้งานร่วมกับรถไฟฟ้าชานเมือง สายธานีรัถยา และมีศูนย์ซ่อมบำรุงย่อยบริเวณทางทิศใต้ของสถานีท่าแฉลบ จังหวัดนครปฐม ส่วนศูนย์ควบคุมการเดินรถกลางจะอยู่ในสำนักงานบริหารโครงการสายสีแดง บริเวณอาคารผู้โดยสารสถานีกลางกรุงเทพอภิวัฒน์ สิ่งอำนวยความสะดวกมีจุดจอดแล้วจร (park and ride) ที่สถานีกลางกรุงเทพอภิวัฒน์ สถานีบางบำหรุ และสถานีตลิ่งชัน สถานีในระยะแรก (ศาลายา - หัวหมาก) มีสถานีทั้งหมด 17 สถานี (ไม่รวมสถานีกลางกรุงเทพอภิวัฒน์) ปัจจุบันก่อสร้างแล้วเสร็จ 3 เป็นสถานียกระดับ 1 สถานี และเป็นสถานีระดับดิน 2 สถานี คงไว้เป็นสถานีในอนาคต 3 สถานี โดยเป็นสถานียกระดับ 2 สถานี และสถานีระดับดิน 1 สถานี และสถานีส่วนต่อขยาย 11 สถานี ตัวสถานีมีความยาวประมาณ 210 เมตร รองรับการจอดรถไฟฟ้าได้สูงสุด 10 ตู้โดยสาร ออกแบบให้หลบเลี่ยงสาธารณูปโภคใต้ดินและบนดิน และรักษาสภาพผิวดินให้มากที่สุด มีเสายึดสถานีคร่อมอยู่บนทางรถไฟ ขบวนรถไฟฟ้ารถไฟฟ้าที่ใช้ในโครงการทั้งหมดเป็นรถไฟฟ้าประเภทวิ่งชานเมืองรุ่น เอ-ซีรีส์ 2000 ที่เป็นรุ่นสั่งเฉพาะ โดยอาศัยเค้าโครงต้นแบบจาก ฮิตาชิ เอที 100 เมโทร มีทั้งหมด 10 ขบวน 40 ตู้ ต่อพ่วงขบวนละ 4 ตู้ ผลิตโดย ฮิตาชิ จุผู้โดยสารได้สูงสุด 897 คนต่อขบวน (คำนวณจากอัตราหนาแน่นที่ 3 คน/ตารางเมตร) มีความเร็วสูงสุด 114 กิโลเมตรต่อชั่วโมง ใช้ระบบอาณัติสัญญาณแบบอัตโนมัติมาตรฐานยุโรป (ETCS) ระดับที่ 1 ภายในขบวนรถไฟฟ้าจะมีเก้าอี้แบบแข็งสองแถวตั้งตามความยาวของตัวรถแบบเดียวกับรถไฟฟ้าเชื่อมท่าอากาศยานสุวรรณภูมิ การเชื่อมต่อกับระบบขนส่งมวลชนอื่น
โครงการก่อสร้างในปัจจุบัน และส่วนต่อขยาย มีการออกแบบเพื่อเชื่อมต่อ และ/หรือ ใช้สถานีร่วม ดังนี้
แผนที่แสดงการเชื่อมต่อกับระบบขนส่งมวลชนอื่นโครงการส่วนต่อขยายรายชื่อสถานีส่วนต่อขยายด้านตะวันตกส่วนต่อขยายช่วงตลิ่งชัน – ศาลายา และตลิ่งชัน – ศิริราช ผ่านมติคณะรัฐมนตรีแล้ว อยู่ระหว่างเตรียมการประมูล สำหรับส่วนต่อขยายศาลายา – นครปฐม อยู่ในระหว่างการออกแบบรายละเอียดโครงสร้าง โดยเป็นส่วนหนึ่งของแผนงานปรับปรุงโครงการรถไฟชานเมืองด้านตะวันตก
รายชื่อสถานีส่วนต่อขยายด้านตะวันออก
แผนการก่อสร้างอ้างอิงตามแผนแม่บทโครงข่ายระบบรถไฟฟ้าขนส่งมวลชนในกรุงเทพมหานครและพื้นที่ต่อเนื่อง โครงการรถไฟฟ้าชานเมือง สายนครวิถี มีแผนดำเนินการดังนี้
อ้างอิง
ดูเพิ่ม
แหล่งข้อมูลอื่น
|