|
La 8-a de marto estas la 67-a tago de la jaro (la 68-a en superjaroj) laŭ la gregoria kalendaro. 298 tagoj restas.
Je la 8-a de marto okazis, interalie:
Eventoj
- 415: Novplatonisma filozofino, astronomino kaj matematikistino Hipatia estis murdita de fanatikuloj
- 1010: Persa poeto Abol-Gasem Ferdousio finis verki sian ĉefverkon Ŝahnameo, nacian epopeon de Granda Persio, persoj kaj taĝikoj
- 1126: Alfonso la 7-a iĝis reĝo de Leono kaj Kastilio
- 1297: Pollando: Drawsko Pomorskie iĝis urbo
- 1440: Vavelo: hungara delegitaro oferis kronon de Hungario al la pola reĝo Ladislao la 3-a
- 1472: Oni konsekris gotikan preĝejon en pola urbo Pelplin
- 1521: Milito inter Krono de la Regno de Pollando kaj Ordeno de germanaj kavaliroj, kies atako al Elbląg estis rebatita
- 1558: Finnlando: Pori iĝis urbo
- 1576: Letero skribita al hispana reĝo Filipo la 2-a enhavis unuan eŭropan mencion pri majaaj ruinoj de Copán, nuntempa Honduro
- 1618: Germana astronomo Keplero formulis la trian leĝon
- 1658: Danio kaj Svedio fiksis sur Sjælland la Traktaton de Roskilde (laŭ gregoria kalendaro)
- 1669: La plej granda historia erupcio de vulkano Etna detruis parton de sicilia urbo Katanio
- 1701: Gdańsk voĉdonis unuan sur la polaj teritorioj kambian leĝon
- 1702: Lasta regnestro el la domo de Stuarto Anna iĝis reĝino de Anglio, Skotio kaj Irlando, post Vilhelmo la 3-a
- 1739: Forbrulis preskaŭ tute domaro de pola urbo Lądek-Zdrój
- 1759: Parlamento de Parizo kondamnis la Enciklopedion de Denis Diderot
- 1765: Pola reĝo Stanislao Aŭgusto Poniatowski donacis Wadowice al urbestro kaj anstataŭanto de armea ĉefkomandanto Adam Mrozowicki el Distrikto Šiauliai
- 1769: Bara Konfederacio: rusoj konkeris fortikaĵon Okopy Świętej Trójcy ĉe kunfluejo de Zbruĉ al Dnestro
- 1782: Usona Milito de Sendependeco: 94 indianojn usona milico murdis en la misiejo de la unueco de fratoj en Ohio
- 1801: Dum ekspedicio de Napoleono al Egiptio komenciĝis en provinco Aleksandrio franca-brita batalo
- 1809: Unua fablo de Ivan Krilov aperis (esperantigataj de Sergej Rublov)
- 1816: Estontaj papoj Leono la 12-a kaj Pio la 8-a iĝis kardinaloj
- 1817: Usono: Novjorka Borso fondiĝis
- 1844: Oskaro la 1-a iĝis reĝo de la unio Svedio-Norvegio
- 1861: Germana astronomo Ernst Wilhelm Leberecht Tempel malkovris asteroidon Cibelo
- 1868: 11 francaj maristoj estis murditaj de samurajoj en havenurbo Sakaj apud Osako
- 1893: Franca astronomo Auguste Charlois malkovris asteroidon Apolonio
- 1899: Germanio: futbalklubo Eintracht Frankfurt fondiĝis en Frankfurto ĉe Majno
- 1905: Germana astronomo Max Wolf malkovris asteroidon Nanon
- 1908: En Bostono okazis la tragedia Pafado ĉe la Triangula Fabrikejo, kie 129 virinoj perdis sian vivon dum ili strikis
- 1910: Kopenhago: dum la 2-a Internacia Socialista Virina Konferenco oni proklamis la Internacian tagon de virinoj
- 1910: Franca aktorino Élise Deroche kiel unua virino en la mondo ricevis aviadistan diplomon
- Unua mondmilito:
- 1920: Registaro de Dua Pola Respubliko oficiale rifuzis agnoski Belorusan Popolan Respublikon
- 1920: Danio, Kubo kaj Svislando aliĝis al la Ligo de Nacioj
- 1921: Estonio agnoskis Litovion de iure
- 1927: Voĉdone de ministra konsilio oni decidis alvenigi al Pollando cindrojn de la pola poeto-profeto Juliusz Słowacki kun entombigo sur Vavelo
- 1930: Kampanjo de civila malobeo gvidata de Mahatmo Gandhi komencita en Barato
- 1933: Pentristo, grafikisto kaj karikaturisto George Grosz el socia realismo perdis germanan civitanecon en Vajmara Respubliko
- 1934: Fino de la pola-germana dogana milito
- 1935: Haĉiko, japana akita-hundo formortis (n. 1923) - unu el la japanaj naturaj trezoroj
- 1937: Hispana Enlanda Milito: batalo de Gvadalaharo komenciĝis
- Dua mondmilito:
- 1940: Germana teroro en okupata Pollando: regopovoj de Ĝenerala Gubernio enkondukis tutan kontrolon de la pola publika kultura vivo; pola konspirejo en Budapeŝto ligis unuan radian kontakton kun la pola ekzila registaro en Parizo; Moskvo: komenco de finna-soveta intertraktado; Britio: propono de Defend-Komitato pri neebleco plifortigi aeran defendon de Brita Malajzio
- 1941: Gestapo arestis en Varsovio kelkdek polojn kaj malkovris en Lodzo presejon de konspira revuo "Szaniec" (Reduto) - organo de kristana demokratio, kiu decembre ŝanĝis sian nomon al "Pochodnia" (Torĉo); Atlantiko: 2-taga batalo pri konvojoj finita - ĉe SL-67 submarŝipoj sinkigis 5 ŝipojn, ĉe OB-239 sinkis 2 ŝipoj kaj 2 submarŝipoj
- 1942: Gestapo pafmortigis en distrikto Sokólski 9 personojn; germanaj regopovoj en Provinco Vartlando forprenis de paroĥejoj ĝis tiu ĉi tago 1 600 librojn kun naskiĝ-atestoj; en koncentrejo Dachau troviĝis 6 032 poloj; en paŝtista epistolo slovakaj katolikaj episkopoj protestis kontraŭ persekutado de judoj; nokte Bomba Korpuso de RAF atakis Essen; Indonezia Fronto: nederlandanoj sur Javo subiĝis al japana armeo - kapitulaco de Nederlanda Hindio finis tri jarcentan ĉeeston de la Reĝlando de Nederlando en Indonezio, japana 48-a Divizio de Infanterio eniris al Surabajo; Birma Fronto: japanoj aneksis forlasitan de britoj Rangun
- 1943: Funkciuloj de Gestapo kaj ĝendarmaro pafekzekutis en du vilaĝoj de distrikto Jarosławski 45 kaj 15 loĝantojn, en distrikto Białostocki 11 lokajn kamparanojn kaj en distrikto Konecki 5 personojn; Operaco Reinhardt: al koncentrejo Aŭŝvico alvenis transporto kun 1 128 judoj de Berlino, el kiuj SS 485 tuj direktis murdi per gaso; de Varsovio al Aŭŝvico foriris transporto de 49 malliberuloj; en distrikto Konecki establiĝis punlaborejo; nokte de la 8-a/9-a de marto Bomba Korpuso de RAF atakis Nurenbergon; Orienta Fronto: kadre de defendaj agoj 1-a Ĉeĥoslovaka Memstara Kampa Bataliono (komandanto kolonelo Ludvík Svoboda) batalis apud Sokolov; Turkio: Şükrü Saracoğlu formulis novan registaron; Barato: provincaj komitatoj de Tuthindia Islama Ligo denove elektis Ali Jinnah prezidanto
- 1944: Germana polico forveturigis 59 virinojn de Varsovio al koncentrejo Ravensbrück; taĉmento el tjurkaj popoloj de Turkestano sub germana komando pafmortigis aŭ murdis per bajonetoj 186 personojn, inkluzive de multaj virinoj kaj infanoj, en pola vilaĝo Jamy apud Ostrów Lubelski - venĝe pro atako fare de Popola Armeo kontraŭ orienta legio "Turkestano"; nokte en Bednarów apud Stanisławów taĉmento de Ukraina Ribela Armeo masakris nokte la 7-an/8-an de maro ĉirkaŭ 250 loĝantojn de pola vilaĝo; Distrikto Hrubieszowski: SS-Galizien, apogita de soldatoj de ukraina nacia memdefendo el 3 vilaĝoj, atakis polan vilaĝon Peryhołe murdante 38 polojn, la polan memdefendon apogis Kamparana Bataliono kaj taĉmento de Pola Enlanda Armeo pafmortigante kelkajn atakantojn; germanoj, venĝe pro mortigo de germana ĝendarmo fare de partizanoj, murdis 93 loĝantojn de pola vilaĝo Jabłoń-Dobki (distrikto Wysokie Mazowieckie), el kiuj 15 ili pafmortigis kaj aliajn vivbruligis, krome en 2 aliaj lokoj ili pafmortigis 18 kaj 12 virojn; Distrikto Włoszczowa: taĉmento de Naciaj Armitaj Fortoj de Pollando venkis en batalo de Rząbce kontraŭ taĉmento de Popola Armeo kaj grupo de sovetaj paraŝutistoj, kaj taĉmento de Kamparanaj Batalionoj en arbaro Jeżowiec atakis SS-grupon, venĝe pro mortigo de Józef Kowalczyk "Ryś" - 8 germanoj pereis; en gasejoj de Aŭŝvico nazioj murdis 3 792 ĉeĥajn judojn; Gestapo arestis en Radom 48 membrojn de la Pola Rezistomovado; germanaj regopovoj evakuis germanan loĝantaron de Ternopilo kaj Lvovo; usona 8-a Aviada Armeo atakis Berlinon; NKVD komencis deportadon de balkaroj el Norda Kaŭkazio al Centra Azio, ĉefe Kirgizio
- 1945: Ruĝa Armeo konkeris Bytów kaj okupis Kościerzyna, Skarszewy kaj Słupsk; polaj kaj sovetaj sekurecaj unuoj arestis apud Varsovio 4 membrojn de konspira organizaĵo Stronnictwo Narodowe (Nacia Partio); skoltoj de Pola Enlanda Armeo frakasis sovetan malliberejon en Łowicz liberigante 83 enprizonigitojn, ĉefe soldatojn; Okcidenta Fronto: Vestfalio: usona 3-a Armeo konkeris Mayen, kanada 2-a Armea Korpuso de 1-a Armeo - Xanten; nokte Bomba Korpuso de RAF atakis Hamburgon kaj Kassel; registaro de Rumanio petis Stalin aligi nordan Transilvanion al Rumanio; Svislando: komenco de sekretaj italaj-usonaj intertraktoj pri armistico
- 1946: Pseŭdokoncilio de Lvivo malfondis Brestan religian union
- 1946: En Popola Pollando per dekreto komunistoj transprenis bienojn de Tria Regno, Libera Urbo Dancigo kaj de iliaj civitanoj
- 1948: En Lodzo estis fondita Filma Altlernejo
- 1950: Marŝalo de Sovetunio Kliment Voroŝilov anoncis posedon de atombombo
- 1953: Lige al rifuzo publikigi grandan nekrologon de Stalin la 8-an de marto, regopovoj de Pola Popola Respubliko suspendis eldonadon de Tygodnik Powszechny (Semajnrevuo Universala), fonditan de kardinalo Adam Stefan Sapieha - nur decembre 1956 ĝi reaperis (post oficiala kritiko de stalinismo kaj kulto al personeco)
- 1957: Ganao aniĝis al Unuiĝintaj Nacioj
- 1959: Tramtransporto en Częstochowa ekfunkciis
- 1962: Televida debuto de The Beatles en BBC - la kanto de Roy Orbison Dream Baby
- 1963: Partio Baazo transprenis regon en Sirio
- 1964: En katedralo de Vavelo okazis solena transpreno de regopovo super la diocezo de Krakovo fare de Karol Wojtyła kiel ĉefepiskopo
- 1965: Vjetnama milito: unuoj de Usona Terarmeo surteriĝis en Vjetnamio apud Danango
- 1966: En Dublino IRA eksplodigis pilieron kun statuo de Horatio Nelson
- 1968: Kontraŭkomunismo: studenta manifestacio kontraŭ cenzuro en Varsovia Universitato, komenco de Marto 68/universala nacia movado favora al akiro de sendependeco - polaj komunistoj forpelis dekkelkajn milojn de poldevenaj judoj (post la sestaga milito
- 1970: Unua prezidento de Kipro ĉefepiskopo Makarios la 3-a vundiĝis post pafalterigo de lia helikoptero flanke de atencintoj
- 1974: Muzikalbumo Queen II aperis
- 1974: Parizo: Flughaveno Roissy-Charles-de-Gaulle ekfunkciis
- 1977: Ĝenerala Asembleo de Unuiĝintaj Nacioj alprenis rezolucion por ĉiujare festi ĉi-date la Tagon de Unuiĝintaj Nacioj por Virinaj Rajtoj kaj Internacia Paco
- 1978: BBC elsendis unuan epizodon de la Petveturista gvidlibro pri la Galaksio de Douglas Adams, kiu poste inspiros serion da romanoj kaj adaptaĵoj, kaj iĝos unu el la plej popularaj nuntempaj serioj de sciencfikcio
- 1979: Firmao Philips prezentis kompaktan diskon
- 1980: Unua rok-muzika festivalo okazis en Sovetunio
- 1981: Pola Popola Respubliko: Patriota Unuiĝo "Grunwald" estis fondita — laŭ permeso de komunista Pola Unuiĝinta Laborista Partio por uzado de naciismaj kaj kontraŭjudaj sloganoj
- 1983: Orlando: dum parolado al Nacia Asocio de Evangelianoj usona prezidento Ronald Reagan nomis Sovetunion imperio de malbono
- 1983: Enmerkatiĝis IBM PC/XT, la unua persona komputilo kun diskaparato
- 1984: En Varsovio oni fondis Muzeon pri Historio Pola Popola Movado
- 1985: En Bejruto 80 personoj pereis kaj pli ol 200 vundiĝis rezulte de nesukcesa bomba atenco kontraŭ spirita gvidanto de libanaj ŝijaistoj , ŝejĥo Mohammad Hussejn Fadlallah
- 1988: Pollando: en la 20-a datreveno de Marto 68 en Varsovio, Krakovo, Lublin kaj Gliwice okazis manifestacioj, organizitaj de Sendependa Asocio de Studentoj, brutale atakitaj de milico
- 1990: Deklaro pri Unueco de la Nacio estis adoptita dum la kunsido de Litova Restruktura Movado
- 1990: En Kolombio Movado M-19 formetis armilaron
- 1996: Premiero de la usona filmo Fargo
- 2001: Afganio: talibanoj detruis Budhojn el Bamijan
- 2001: Helpe de Kosmopramo Discovery alvenis al Internacia Kosmostacio ties dua skipo
- 2010: Turkio: en tertremo en Elazığ pereis 42 personoj kaj pli ol 70 vundiĝis
- 2012: Terorisma niĝeria islama sekto Boko Haram murdis du inĝenierojn de Britio kaj Italio
- 2013: Miloš Zeman iĝis ĵurigita prezidento de Ĉeĥio
- 2014: Sen spuro pereis aviadilo de Malajzia fluglinio fluganta de Kuala-Lumpuro al Pekino kun 227 pasaĝeroj kaj 12-persona skipo
- 2015: Inaŭguro de la dua linio de la metroo de Varsovio
- 2017: Mediteranea Maro: natura vidindaĵo Blua Fenestro en Gozo (Malto) falis dum tempesto
- 2018: Miloš Zeman komencis sian duan oficperiodon en posteno de la prezidento de Ĉeĥio
- 2020: Instituto Pilecki en Berlino prezentis la liston de Ładoś de 407 judoj el Aŭstrio kaj Nazia Germanio, savitaj de holokaŭsto fare de pola ekzila registaro
- 2020: Malgraŭ kreskanta minaco de epidemio, en Madrido okazis manifestacio de 120 000 virinoj sub sloganoj pri kontraŭbatalado de maĉismo kaj patriarkeco, kunvokita de maldekstra registaro de Hispanio, kun aparta rolo de komunistino Irene Montero el Podemos
- Invado de Rusio en Ukrainion:
- 2022: 13-a tago de la rusa agreso: Stabo de ukraina armeo informis pri mortigo en la batalo de Ĥarkivo de laŭvica generalo Vitalij Gerasimov kun kelkaj altrangaj oficiroj, kies trupoj retiriĝis al Rusio; en la Sumia provinco ukraina armeo haltigis 4 rusajn kolumnojn de tankoj, al Sumio falis du duontunaj bomboj, 21 personoj pereis dum bombado, kune kun 2 infanoj; ĝis nun 22 ukrainaj policanoj pereis, 88 estis vunditaj, kaj 52 infanoj; danke al armistico el Sumio forveturis al Poltavo 5 000 civiluloj, kune kun 1 000 de fremdlingvaj studentoj, la verda koridoro estis pripafita apud kontrolejo; el Irpin sukcesis evakuiĝi 3 000 civiluloj; malsukcesis evakuo el Mariupolo — rusoj provis eniri la urbon per verda koridoro; daŭras bataloj kaj pafado en Kieva provinco; en Ĥarkivo post nokta bombado oni trovis sub rubejo 4 personojn - el la urbo ĝis nun evakuiĝis per trajnoj pli ol 600 mil personoj; prezidento de Ukrainio Volodimir Zelenskij dekretis pri reveno de ukrainaj soldatoj el Pactrupoj de Unuiĝintaj Nacioj; urbo Lvovo ŝtopiĝis pro alveno de pli ol 200 mil militajn rifuĝintojn, por kiuj Pollando sendas kromajn trajnojn
- Momdreago: Monda Organizaĵo pri Sano komunikis pri la plej granda humanitara krizo en Ukrainio depost 1945 — el 2 milionoj de militaj rifuĝintoj unu miliono kaj duono alvenis al Pollando; Rusio retiris sian reprezentanton de la Internacia Kortumo en Hago, kiun Ukrainio la pasintan tagon informis pri manipulado pri la nocio genocido por pravigi sian agreson; Joe Biden anoncis embargon al nafto, gaso kaj karbo de Rusio; McDonald’s decidis fermi restoraciojn en Rusio, Yum! Brands suspendis investojn, kaj Kokakolao kun PepsiCo suspendis vndon de trinkaĵojn
- 2023: 378-a tago de la rusa agreso: Pasinttage apud Baĥmut en 72 bataletoj pereis 115 rusiaj soldatoj, kaj 197 estis vunditaj; nokte super Ukrainio estis paffaligitaj du senpilotaj aviadiloj-kamikazoj kaj sturma aviadilo Su-25 pere de pola permana kontraŭaviada raketpafilo Piorun; matene estis pripafita de rusia peza artilerio urbo Marhanec, ankaŭ Avdijivka; Sekurec-Servo de Ukrainio blokis 26 kanalojn de komunikilo Telegram, kiuj helpis al la ukrainoj eviti mobilizon;
- Mondreago: Sky News: fine de januaro Iran pere de du transportaj ŝipoj liveris al Rusio ĉ. 100 mln da kugloj kaj ĉ. 300 mil de diversaj pafaĵoj; Jens Stoltenberg: ŝtatoj de NATO transdonis al Ukrainio helpon kun valoro de 150 mld da eŭroj; registaro de Latvio transdonis al Ukrainio unuajn aŭtojn konfiskitajn al ebriaj ŝoforoj; laŭvica rusa miliardulo subite mortis
- 2023: En Varsovio oni anoncis nomojn de laŭvicaj 20 viktimoj de totalismaj reĝimoj, identigitaj de Instituto pri Nacia Memoro, la viktimoj de germana teroro en okupata Pollando kaj postaj komunistaj krimoj
Naskiĝoj
- 1286: Johano la 3-a, duko de Bretonio, filo de Arturo la 2-a (m. 1341)
- 1495: Rosso Fiorentino, itala pentristo, reprezentanto de manierismo el Florenco (m. 1540)
- 1495: Johano de Dio, portugala monaĥo, fondinto de ordeno, sanktulo (m. 1550)
- 1566: Carlo Gesualdo, itala komponisto kaj murdisto (m. 1613)
- 1607: Johann Rist, germana poeto kaj luterana predikisto (m. 1667)
- 1622: Friedrich Ulrich Calixtus, germana luterana teologo (m. 1701)
- 1629: Johano Kájoni, hungara franciskano, komponisto (m. 1687)
- 1702: Anne Bonny, irlanda karibmara piratino (m. 1782)
- 1714: Carl Philipp Emanuel Bach, germana muzikisto kaj komponisto, filo de Johann Sebastian Bach (m. 1788)
- 1721: Johann David Weidner, germana arĥitekto (m. 1784)
- 1724: Ernesto Frederiko (Saksio-Koburgo-Saalfeld), germana duko
- 1761: Jan Potocki, pola verkisto, vojaĝisto, historiisto, arkeologo, esploristo, aŭtoro de la romano Manuskripto trovita en Zaragozo (m. 1815)
- 1789: August Alexander Kämmerer, germana geologo kaj apotekisto (m. 1858)
- 1804: Ferenc Nagy, hungara reformita pastro, ĝardenkultivisto, ĵurnalisto (m. 1876)
- 1806: Antonio María Esquivel, hispana pentristo de Bibliaj kaj mitologiaj temoj, portretisto (m. 1857)
- 1814: Ede Szigligeti, hungara dramverkisto, reĝisoro, aktoro (m. 1878)
- 1819: Áron Berde, hungara juristo, natursciencisto, meteologo, profesoro (m. 1892)
- 1821: Karl Werner, aŭstra teologo kaj eklezihistoriisto (m. 1888)
- 1822: Ignacy Łukasiewicz, pola farmaciisto, konstruisto de naftorafinejo, inventinto de kerosena lampo, fondinto de petrolindustrio en Pollando (m. 1882)
- 1829: Marie Seebach, germana aktorino kaj operkantistino (m. 1897)
- 1841: Ludwig Weniger, germana filologo klasika kaj pedagogo (m. 1926)
- 1850: Carl Robert, germana arkeologo kaj filologo klasika (m. 1922)
- 1858: Hans Herrmann, germana pejzaĝpentristo de realismo kaj impresionismo (m. 1942)
- 1865: Leo Belmont, pola verkisto juddevena, ĵurnalisto, oratoro, tradukisto de la franca kaj rusa literaturo, lingva komitatano, vicprezidanto de Pola Esperanto-Asocio, kiu dum UK 1905 proponis ĉiujarajn Universalajn Kongresojn de Esperanto, viktimo de la germana okupado de Pollando, legebla rete en Esperanto (m. 1941)
- 1869: Josef F. Khun, ĉeĥa instruisto, poligloto kaj esperantisto, poste idisto, kies libro pri Jan Hus estis esperantigita kaj idigita (m. 1928)
- 1872: Anna Held, usona aktorino, dancistino kaj kantistino, unu el la plej belaj virinoj en la mondo, promociita de Florenz Ziegfeld junior (m. 1918)
- 1879: Otto Hahn, germana Nobelpremiita kemiisto, malkovrinto de la nuklea fendado (m. 1968)
- 1887: Béla Uitz, hungara pentristo kaj grafikisto (m. 1972)
- 1891: Gábor Gaál, hungara verkisto, literaturhistoriisto, sociologo (m. 1954)
- 1892: Juana de Ibarbourou, urugvaja poetino konata en Latin-Ameriko, atingebla rete en esperanto (m. 1979)
- 1899: Vilmos Simon, hungara ĵurnalisto, verkisto (m. 1935)
- 1905: László Szirmai, rumania hungara ĵurnalisto, verkisto, poeto (m. 1929)
- 1906: Miklós Mester, hungara historiisto, kies manuskriptoj enestas en Hungara Scienca Akademio (m. 1989)
- 1907: Konstantino Karamanlis, ĉefministro kaj prezidento de Grekio (m. 1998)
- 1909: László Rajk, hungara ministro, politikisto (m. 1949)
- 1915: Tapio Rautavaara, finna sportisto, kantisto kaj filmaktoro (m. 1979)
- 1916: Red Callender, usona usona ĵazbasisto (kontrabaso kaj tubjo) (n. 1992)
- 1918: István Borghida, hungara art-historiisto kaj artkritikisto (m. 1982)
- 1921: József Romhányi, hungara poeto, tradukisto, libretisto (m. 1983)
- 1922: Ralph Baer, usona inventisto, "patro" de videoludoj (m. 2014)
- 1922: Mizuki Ŝigeru, japana filozofo, historiisto, artisto, kaj mangaisto (m. 2015)
- 1923: Walter Jens, germana verkisto, literaturkritikisto, tradukisto kaj publicisto (m. 2013)
- 1928: Imola Trella Várhelyi, rumania hungara pentristino
- 1929: Franciszek Bernaś, pola verkisto kaj historia publicisto, interalie pri komunistaj krimoj kaj malaperigoj kiel ekz. pri sanskritologo kaj filozofo Leon Cyboran (m. 2015)
- 1929: Hebe Camargo, brazila televida moderigisto, aktorino kaj kantistino (m. 2012)
- 1929: Géza Saszet, rumania hungara filozofo, poeto, membro de la Ligo de Transilvaniaj Hungaraj Verkistoj] (m. 2013)
- 1930: Christian Helfer, germana juristo kaj sociologo (m. 2008)
- 1930: Józef Mélèze-Modrzejewski, pola historiisto de Antikva Grekio kaj Romio, papirusologo (m. 2017)
- 1937: Géza Bordy, hungara pentristo, filo de András Bordi
- 1939: Peter Rehder, germana slavisto
- 1945: Zoltán Csáky, hungara televidredaktoro, laboranta en Hungara Radio kaj Hungara Televizio
- 1948: László Bogdán, hungara poeto, verkisto, tradukisto (m. 2020)
- 1951: Anna Löwenstein, brita verkistino kaj redaktorino, konata de historia romano La ŝtona urbo, edzino de Renato Corsetti, membrino de la Akademio de Esperanto
- 1952: György Selmeczi, rumania hungara/hungara komponisto, dirigento
- 1954: Andrej Sanikovo, belorusa politika kaj socia aktivisto, diplomato, poligloto, kunordiganto de publika programo "Eŭropa Belorusio", iniciatinto de "Ĉarto 97" kaj ties internacia kunordiganto, laŭreato de Bruno-Kreisky-Premio
- 1957: Katalin Hervai, rumania hungara pentristino, grafikistino
- 1957: Dick Schoof, ĉefministro de Nederlando 2024-
- 1959: Judit Benkő, rumania hungara muzikologino, ĵurnalistino
- 1960: József Szilágyi, rumania hungara inĝeniero pri mekaniko
- 1971: Ildikó Lőrincz, rumania hungara arthistoriistino
- 1977: James Van Der Beek, usona televida kaj filma aktoro
- 1980: Lucie Vondráčková, ĉeĥa aktorino kaj kantistino
- 1986: Cuguko de Takamado, princino de Japanio
- 1990: Petra Kvitová, ĉeĥa tenisistino enestanta en monda rangolisto de Virina Tenisa Asocio, dufoja gajnintino de Wimbledon
- 1996: Emil Imre, rumania hungara glitkuristo
Mortoj
- 646: Felix, katolika sanktulo de Burgonjo, misiinta en East Anglia, la unua episkopo de Dunwich
- 1126: Urraca la 1-a, reĝino de Leono kaj Kastilio, filino de Alfonso la 6-a de Leono kaj Kastilio (n. 1081)
- 1144: Celesteno la 2-a, papo aboliciinta interdikton de Francio, disĉiplo de Abelardo
- 1223: Wincenty Kadłubek, pola latinlingva kronikisto kaj historiografo, episkopo de Krakovo, reprezentanto de kristana humanismo, beatigita (n. ĉirkaŭ 1161)
- 1466: Francisko Sforza, itala kondotiero, la unua reganto de la dinastio Sforzoj (n. 1401)
- 1536: Giovanni Manardo, itala kuracisto, botanikisto kaj humanisto (n. 1462)
- 1550: Johano de Dio, portugala monaĥo, pioniro de malsanulflegado, sanktulo (n. 1495)
- 1558: Pietro Bertani, itala kardinalo, ĉefepiskopo de Fano (n. 1501)
- 1619: Veit Bach, germana praulo de la muzika familio Bach (n. ĉirkaŭ 1550)
- 1702: Vilhelmo la 3-a, reĝo de Anglio, Skotlando kaj Irlando, el dinastio Oranje-Nassau (n. 1650)
- 1717: Abraham Darby la 1-a, angla kvakero kaj inventisto (n. 1678)
- 1731: Ferdinand Maxmilian Brokoff, ĉeĥa skulptisto, reprezentanto de baroko (n. 1688)
- 1837: Johann Bartholomäus Trommsdorff, germana farmaciisto (n. 1770)
- 1844: Karlo la 14-a Johano, reĝo de la unio Svedio-Norvegio 1818–1844 (n. 1763)
- 1869: Louis Hector Berlioz, franca romantika komponisto, muzika kritikisto (n. 1803)
- 1870: August Koberstein, germana filologo kaj pedagogo (n. 1797)
- 1874: Millard Fillmore, prezidento de Usono 1850-1853 (n. 1800)
- 1889: Anton Romako, aŭstra pentristo, antaŭanto de ekspresionismo (n. 1832)
- 1901: Peter Benoit, flandra komponisto, fondinto de konservatorio en Antverpeno (n. 1834)
- 1901: Aleksander Gierymski, pola pentristo, reprezentanto de realismo, pioniro de pola impresionismo, desegnisto - pli juna frato de Maksymilian Gierymski (n. 1850)
- 1917: Ferdinand von Zeppelin, germana generalo, inventinto de zepelino (n. 1838)
- 1921: Eduardo Dato, hispana konservativulo, prezidento de la registaro de Hispanio, murdita (n. 1856)
- 1923: Krišjānis Barons, latva verkisto kaj folkloristo, konata kiel la kreinto de "daina", kontribuinta al disvolvo de la latva lingvo (n. 1835)
- 1923: Johannes Diderik van der Waals, nederlanda Nobelpremiita fizikisto pro la ekvacio de Van-der-Waals (n. 1837)
- 1925: Endre Balogh, hungara verkisto, membro de Kemény Zsigmond Társaság kaj Transilvania Literatura Asocio (n. 1881)
- 1930: William H. Taft, prezidento de Usono 1909-1913 (n. 1857)
- 1942: José Raúl Capablanca, kuba mondĉampiono pri ŝako (n. 1888)
- 1952: Sári Ferenczi, hungara verkistino kaj literaturhistoriistino (n. 1887)
- 1957: Emma Nagy, hungara poetino, membrino de litearatura asocio Kemény Zsigmond Társaság (n. 1895)
- 1957: Johano Esterházy, hungara ĉeĥoslovakia politikisto (n. 1901)
- 1965: Tadd Dameron, usona ĵaz-pianisto, komponisto kaj muzikaranĝisto (n. 1917)
- 1971: Harold Clayton Lloyd, usona komikulo, kunfondinto de la Akademio de la Kinaj Artoj kaj Sciencoj (n. 1893)
- 1972: Erich von dem Bach-Zelewski, germana supera komandanto de SS kaj de polico, generalo de Waffen-SS, militkrimulo respondeca pri masakro de Wola kaj subpremo de la ribelo de Varsovio (n. 1899)
- 1976: Béla Szász, hungara historiisto kaj politikisto (n. 1897)
- 1992: Red Callender, usona muzikisto kaj ĵaza komponisto (kontrabaso kaj tubjo) (n. 1916)
- 1993: Billy Eckstine, usona ĵazkantisto kaj bandestro (n. 1914)
- 1999: Adolfo Bioy Casares, argentina verkisto, amiko kaj kunlaborinto de Jorge Luis Borges (n. 1914)
- 1999: Joe DiMaggio, usona basbalisto (n. 1914)
- 2004: János Fazekas, rumania hungara politikisto, historiisto, publicisto (n. 1926)
- 2005: Brigitte Mira, germana aktorino (n. 1910)
- 2005: Aslan Masĥadov, ĉeĉena prezidento de Iĉkerio, partizano, politikisto, reprezentanto de Kaŭkazia separismo, murdita kiel aliaj prezidentoj de Ĉeĉena Respubliko Iĉkerio (n. 1951)
- 2008: Tomasz Kucharzewski, pola karateisto kaj piedbato-boksisto (n. 1968)
- 2016: Claus Ogerman, germana-usona komponisto kaj muzikaranĝisto, laŭreato de Grammy Award (n. 1930)
- 2017: George A. Olah, usona Nobelpremiita kemiisto aplikanta sintezan metanolon por fuelpiloj (n. 1927)
- 2017: Dave Valentín, usona ĵazflutisto (n. 1952)
- 2018: Bernhard C. Wintzek, germana pedagogo kaj eldonisto
- 2019: Michael Gielen, aŭstra dirigento kaj komponisto (n. 1927)
- 2020: Max von Sydow, sveda teatra kaj filma aktoro rolinta en filmoj de Ingmar Bergman (n. 1929)
- 2022: René Clemencic, aŭstra muzikologo, dirigento, komponisto (n. 1928)
- 2023: Ĥaim Topol, israela aktoro (n. 1935)
Specialaj tagoj kaj festoj
La 8-a de marto estas (laŭ gregoria kalendaro):
|
