Aşırı milliyetçilik veya ultramilliyetçilik, bir ülkenin kendi özel çıkarlarını takip etmek için diğer uluslar üzerinde hegemonya, üstünlük veya şiddet içeren zorlama yoluyla diğer kontrol biçimlerini uygulamakta haklı olduğunu iddia ettiği veya sürdürdüğü aşırı bir milliyetçilik biçimidir.[1][2][3] Aşırı milliyetçi oluşumlar, barış zamanlarında bile siyasi şiddet eylemleriyle ilişkilendirilmiştir. Bu inanç sistemi, uluslararası çatışmalar bağlamında örgütlü toplu katliamlara ilham kaynağı olarak gösterilmiştir; bunun bir örneği olarak Kamboçya soykırımı sıklıkla referans olarak kullanılmıştır.[4][5]
İdeolojik terimlerle ifade edildiğinde, İngiliz siyasi teorisyeni Roger Griffin gibi akademisyenler, aşırı milliyetçiliğin modern ulus-devletleri doğrudan fiziksel insanlara benzeten bir bakış açısını ortaya çıktığını belirtmişlerdir. Çünkü bu devletler yozlaşabilir, büyüyebilir, ölebilir ve ek olarak yeniden yapılandırılabilirler. Mitolojik bir bakış açısıyla, siyasi kampanyacılar toplumları, algılanan şekliyle 'aşağılık' ve 'kültürel kaderi büyük olan' toplumlar olarak ikiye ayırmışlardır. Aşırı milliyetçilik, faşizmin bir yönüdür ve Faşist İtalya ve Nazi Almanyası gibi tarihsel hükûmetler, aşırı milliyetçi temellere dayanarak yaygın yeniden yapılanma iddiaları için özel planlar kullanmışlardır.[3]
Kurgusal medyanın çeşitli eserlerinde popüler beğeni toplayan aşırı milliyetçi karakterler, kötü karakterler olarak tasfir edilmiştir. Örnekler arasında aksiyon filmleri Air Force One ve Incitement bulunmaktadır.[6][7]
İngiliz siyasi teorisyeni Roger Griffin, aşırı milliyetçiliğin özünde, sözde meşruiyeti "geçmiş kültürel veya siyasi dönemlerin mitolojikleştirilmiş anlatıları veya iddia edilen düşmanlara karşı ödenmemiş hesaplar" şeklinde bulan bir şekilde zenofobiye dayandığını belirtmiştir. Griffin'e göre, aşırı milliyetçilik, antropoloji ve genetik gibi doğa bilimlerinin farklı yönlerinin "yozlaştırılmış formlarını" da kullanabilir, özellikle egemenin rol oynadığı öjenik, "milli üstünlük ve kader, dejenerasyon ve aşağılık insanlık" fikirlerini "milli devletin modern bir canlı organizma olduğu" şeklinde görme eğilimindedir. Griffin, aşırı milliyetçiliğin temelini atan örneklerden birinin Nazi Almanyası olduğunu öne sürmüştür.[3]
Aşırı milliyetçi aktivizm, halk arasındaki tarihi geleneklere karşı çeşitli tutumlar benimseyebilir. Örneğin, Birleşik Krallık'takiİngiliz Faşistler Birliği, algılanan teknolojik ilerlemeye odaklanan seküler bir platform benimsemiştir. Bununla karşılaştırıldığında, Romanya'daki Demir Muhafızlar, ulusun aşırı milliyetçileri arasında kararlılık uyandırmak için mistisizmle beslenen bir dini sert bir şekilde kullanmıştır. Bununla birlikte, genellikle bu hareketlerin psikolojik çerçevesini etnik ve diğer bölünmeler üzerindeki takıntılı görüşler ve siyaseti fedakarlık motifleriyle bağlantılı hale getirme eğilimindedir.[3]
Amerikalı bilim adamı Janusz Bugajski'ye göre, doktrini pratikte özetleyerek, "en aşırı veya gelişmiş formlarında, aşırı milliyetçilik, diğer uluslara karşı yabancı düşmanlığı, totaliterliğe varan otoriter siyasi düzenlere destek ve karizmatik lider kültü, organizasyonel olarak belirsiz bir hareket tipi parti ve ulus arasındaki 'organik bir birlik' üzerine mitolojik vurguya sahip olan faşizmi anımsatır." Bugajski, sivil milliyetçilik ve vatanseverlik kavramının her ikisinin de zaman zaman ulusal felaketler sırasında ortak sosyal iyiliğe önemli ölçüde katkıda bulunabilen olumlu unsurlar içerebileceğine inanmaktadır. Bu doktrinler, ona göre, daha irrasyonel eylemlere sahip bazı ideolojilerin aşırı yaklaşımına karşı bir kontrast oluşturur.[8]
Tarihsel hareketler
1930'lar ve 1940'lar döneminin aşırı milliyetçi Japonya'sında devlet, Mançukuo'daki çabaları gösteren bu fotoğrafla birlikte, tahakküm ve genişlemenin erdemlerini vaaz eden siyasi propagandayı rutin olarak dağıtıyordu.
Amerikalı tarihçi Walter Skya, "Japonya'nın Kutsal Savaşı: Radikal Şinto Aşırı Milliyetçiliğinin İdeolojisi" adlı eserinde, Japonya'daki aşırı milliyetçiliğin, geleneksel Şinto ruhsal inançlarına ve ulusun ırksal kimliği konusundaki militaristik tutumlara dayandığını yazmıştır. Skya'ya göre, bu etnik milliyetçilik ve dini milliyetçiliğin birleşiminden kaynaklanan fanatizm, yirminci yüzyılın başlarına gelindiğinde demokratik yönetimlere karşı direnişe ve Japon toprak genişlemesine destek vermeye neden olmuştur. Skya, eserinde özellikle aşırı milliyetçilik ile siyasi şiddet arasındaki bağlantıyı vurgulayarak, 1921 ile 1936 arasında Japonya'nın beş Başbakanı'nın suikaste uğradığını belirtmiştir. 1930'ların ve 1940'ların totaliter Japon hükûmeti sadece ülkenin askeri tarafından teşvik edilmiş değildi; aynı zamanda geniş bir halk desteği de görmüştü.[5]
Kamboçyalı tarihçi Sambo Manara, bu inanç sisteminin uluslararası ilişkiler bağlamında bir üstünlük vizyonu ortaya koyduğunu ve zenofobinin veya yabancılara karşı aşırı düzeydeki nefretin toplumsal ayrılık ve ayrımcılık politikalarına yol açtığını bulmuştur. Pratiğe uygulandığında bu ideolojinin bir örneği olan Kamboçya soykırımını incelediğinde, "Açıkça, bu, aşırı milliyetçilik, komünizmde sınıf mücadelesi kavramı ve bir grup politikacının, yaklaşık üç milyon yaşam talep eden acımasız bir rejimin olan Demokratik Kamboçya'nın kurulmasına yol açtığı" sonucuna varmıştır. Manara'ya göre, "bu, dar görüşlü bir doktrini göz önüne almadan tüm kayıpları düşünmeksizin, sonunda 'neredeyse tüm ülkelerle diplomatik ve ekonomik ilişkileri kesmeye' karar veren savaşçı liderlerin neden olduğu etkili bir şekilde ulusu yok etmiştir."[4]
Romanya lideri Nikolay Çavuşesku'nun mutlak diktatörlüğü, Haaretz'e göre komünizmin aşırı milliyetçi bir yaklaşım benimsemesinin bir örneği olarak da tanımlanmıştır. İsrailli yayın, diktatörün Holokost'u tarihsel inkâr gibi eylemleri bağlamında antisemitizmini öne sürdü. Ceaușescu ayrıca Yahudi kökenli Romanyalıları siyasi otoritenin pozisyonlarından temizleme çabalarında bulundu.[9]
Haaretz, Macaristan Başbakanı Viktor Orban'ı otoriter yönetim ve ırksal kimlik görüşleri nedeniyle aşırı milliyetçi olarak etiketlemiştir, özellikle de Orban'ın "ırk karışımı"nı halka açık bir şekilde kınaması nedeniyle. Orban, liberal demokrasiye karşı çıkması sebebiyle Amerikan haber ajansı NPR tarafından da aşırı milliyetçi olarak adlandırılmıştır.[10]
2015'in sonlarında İsrailli siyasi gazeteci Gideon Levy, İsrail-Filistin çatışmasının İsrail içindeki sivil toplumun çürümesine yol açtığını ve "gücünü nefret kışkırtısına dayandıran" ve "folklorik din"i kullanarak yıllar içinde güç kazanan aşırı milliyetçi bir hareketin yer aldığını yazdı.
"Onlar, kolektif bir hedef için savaşmaya istekli olan tek kişilerdi. Hiçbir yöntemi dışlamadılar. Hükümetin zayıflıklarını, laik kamptaki suçluluk duygularını ve karışıklıklarını şantaj yoluyla sömürdüler ve kazandılar. Bunu sistematik ve akıllıca yaptılar: İlk olarak varlıklarının temelini attılar, yerleşim girişimi. Hedeflerine ulaştıktan sonra - diplomatik bir anlaşmanın ortadan kaldırılması ve iki devletli çözümün yok edilmesi - sıradaki hedeflerine geçebildiler: İsrail'deki kamu tartışmasını kontrol altına almak ve güç yapısını, karakterini ve içeriğini değiştirmek yolunda."[11]
Demir Muhafızlar olarak bilinen Rumen aşırı milliyetçi hareketi, 1937'deki bir olay sırasında Bükreş'teki takipçileri arasında fotoğraflanan militan lideri Corneliu Zelea Codreanu ile toplumsal dini mistisizme odaklanan kitlesel bir çekiciliğe sahipti.
Rus irredantizmi, mevcut uluslararası sınırlara saygı göstermeksizin hem Asya hem de Avrupa üzerine uzanan militarist bir imparatorluk devletini öne süren bir konsept olarak, ABD yayını Los Angeles Times tarafından aşırı milliyetçilik olarak tanımlanmıştır. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in agresif eylemleri, geçmişte birçok figür tarafından dile getirilen siyasi argümanların evrimi olarak kabul edilmiştir. Bu figürler arasında Nikolai Berdyaev, Aleksandr Dugin (1997 yapımı Geopolitics: The Geopolitical Future of Russia kitabının yazarı), Lev Gumilyov ve Ivan Ilyin bulunmaktadır. Gazete, 2022 Rusya'nın Ukrayna'yı işgali gerekçelerini vurgulayarak, Putin'in, ABD'nin Rusya'yı boğmak isteğini meşrulaştırmak için oluşturduğu "yalan imparatorluğu" ile askeri mücadele etmesi gerektiğini ilan ettiği sözlerine yer verdi.[12]
2021 yılında, iş odaklı yayın yapan Bloomberg News, Çin'deki aşırı milliyetçi görüşlerin yükselişinin, özellikle sosyal medyada aşırılıkları savunanların, ülkenin mevcut hükûmetine doğrudan bir meydan okuma oluşturduğunu belirtti. Genel Sekreter Xi Jinping'in sera gazlarına ilişkin iklim değişikliği ekonomik reformlarına yönelik girişimlerine karşı direnişle karşılaştığını ifade etti. Çinli siyasi aktivistler, reformların, bireysel Çinlilerin aleyhine yabancı çıkarlara teslim olma biçiminde bir tür ödün olduğu yönünde bir komplo teorisi ileri sürdüler. Çin'de çevreci politikalar, birçok kişi arasında karmaşık görüşlere maruz kalarak karmaşık bir şekilde ortaya çıktı.[13]
Aşırı milliyetçi siyasi partiler
Mevcut yasama organlarında temsil edilen siyasi partiler
Aşağıdaki siyasi partiler bazı kaynaklar tarafından aşırı milliyetçi olarak nitelendirildi.
^Foley, Conor (2020). The Thin Blue Line. Verso. A key part of the Taliban's ideology was based on Pashtun ultra-nationalism
^Stewart, James (2 Kasım 2019). "Anti‐Muslim hate speech and displacement narratives: Case studies from Sri Lanka and Australia". Australian Journal of Social Issues. 54 (4). ss. 418-435. doi:10.1002/ajs4.83.
^Berlin, Oliver Moody (23 Temmuz 2019). "Frankenstein pact puts AfD in coalition". The Times. 28 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2023. A married couple have run into trouble for forging the first local pact between Angela Merkel's party and the ultranationalist Alternative for Germany (AfD) in defiance of the chancellor.
^"Greek elections: landslide victory for centre-right New Democracy party". The Guardian. 7 Temmuz 2019. 21 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2023. Smaller parties, such as the ultra-nationalist Greek Solution and leftist MeRA25, headed by Yanis Varoufakis, the former finance minister, were targeting younger Greeks.
^P. Ramet, Sabrina (1997). Whose democracy?: nationalism, religion, and the doctrine of collective rights in post-1989 Eastern Europe. Rowman & Littlefield. s. 128. ISBN9780847683246. ...Meciar established his 1994 coalition government with the extreme-nacionalist Slovak National Party (SNS), led by Ján Slota, mayor of Zilina...
^Estrin, Barbara L. (2012). Shakespeare and Contemporary Fiction: Theorizing Foundling and Lyric Plots. Lexington Books. s. 17. ISBN978-1611493702.
^Arman, Murat Necip (2007). "The Sources Of Banality In Transforming Turkish Nationalism". CEU Political Science Journal, 2. ss. 133-151.
^Eissenstat, Howard. (November 2002). Anatolianism: The History of a Failed Metaphor of Turkish Nationalism. Middle East Studies Association Conference. Washington, D.C.
^Cupples, Julie (2022). Development and Decolonization in Latin America. Taylor & Francis. election of right-wing ultranationalist populist, Jair Bolsonaro
^Minkenberg, Michael (2015). Transforming the Transformation?. Taylor & Francis. s. 126. the rightward shift of Fidesz is noticeable by their growing co-optation of ultranationalist narratives
^Rosenfeld, Alvin (2021). Contending with Antisemitism in a Rapidly Changing Political Climate. Indiana University Press. s. 255. With its ultranationalist policy, Orban's Fidesz party managed to take over the positions of the far-right Jobbik party
^deSouza, Peter Ronald (2006). India's Political Parties. SAGE. s. 19. The other major national party of today, the Bharatiya Janata Party, does not quite fit the religious fundamentalist, the ethnicity-based or the fascist/ultra nationalist categories although it shares, to a large degree, elements of all three
^Krieg, Andreas (2023). Subversion: The Strategic Weaponization of Narratives. Georgetown University Press. it has maintained connections with anti-EU, ultranationalist radical elements of ... Lega Nord
^"Beautiful Harmony: Political Project Behind Japan's New Era Name – Analysis". eurasia review. 16 Temmuz 2019. 13 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2023. The shifting dynamics around the new era name (gengō 元号) offers an opportunity to understand how the domestic politics of the LDP's project of ultranationalism is shaping a new Japan and a new form of nationalism.
^Lunning, Frenchy, (Ed.) (2013). Mechademia 4: War/Time. U of Minnesota Press. s. 291. ISBN9781452942650. 13 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2023. The overturning of the cab driver's 1998 sentiment in Akamatsu's 2007 piece had its political correlative in the victory of the ultranationalist wing of the Liberal Democratic Party (LDP) when Abe Shinzō became Japan's prime minister in ...
^"Why Steve Bannon Admires Japan". The Diplomat. 22 Haziran 2018. 17 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2023. In Japan, populist and extreme right-wing nationalism has found a home within the political establishment.
^Maki Kimura, (Ed.) (2016). Unfolding the 'Comfort Women' Debates: Modernity, Violence, Women's Voices. Springer. ISBN9781137392510. 13 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2023. ... a gradual drift towards more nationalistic attitudes to education and politics in general in contemporary Japanese society may party be explained by the effect of ultranationalist politicians in the Liberal Democratic Party (LDP).
^Minkenberg, Michael (2023). Depleting Democracies. Manchester University Press. PiS adopted LPR's identity politics both regarding minorities and the ultranationalist interpretation of Polish history and continued its ideological trajectory
^Baybars Hawks, Banu (2018). Non-state actors in conflicts. s. 43. In Poland, the ultranationalist Law and Justice Party (PiS) has significantly increased its vote share
^abSabri Kiçmari, (Ed.) (2022). History Continues: Three Models of the Continuation of History. Springer Nature. s. 59. ISBN9789811984020. 13 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2023. Putinism is not consistent as an ideology and political system. Public political attitudes have changed according to the circumstances. From a kind of cautious system to an open society, Putinism has moved significantly in the direction of the authoritarian system. His political party United Russia started as the conservative party of the former communists has moved towards ultranationalist and neo-imperialist ideology (Van Herpen 2013: 7). Van Harpen even qualifies Putinism as an unstable system of a slight variant of fascism-fascism lite. According to him, this system combines elements of proto-fascism, fascism and post-fascism, with a nucleus of ultra-nationalism, militarism and neo-imperialism (Van Herpen 2013: 8).
^Chuck Stewart, (Ed.) (2010). The Greenwood Encyclopedia of LGBT Issues Worldwide. Greenwood Press. s. 360. ISBN9780313342356. In particular, Putin's efforts are attributed to the burgeoning growth of Russian ultranationalist sociopolitical organizations, such as United Russia ( Yedinaya Rossiya ) and Ours ( Nashi, or Youth Movement - Ours ! ).
^Gleis, Joshua (2012). Hezbollah and Hamas. Johns Hopkins University Press. s. 19. It emphasized internal discipline, paramilitary organization and ultranationalist ideals
^De Riencourt, Amauary (1950). Roof of the World, Tibet. Rinehart. s. 176. Chiang Kai - Shek shook off the Soviet supervision and transmuted the Kuomintang into an ultranationalist movement
^Sakai, Robert (1966). Studies on Asia. University of Nebraska Press. s. 102. the ultranationalist faction within UMNO
^Piacentini A., Make Macedonia Great Again! The New Face of Skopje and the Macedonians’ identity dilemma edited by Evinç Doğan in Reinventing Eastern Europe: Imaginaries, Identities and Transformations; Place and space series; Transnational Press London, 2019; 1910781878, p. 87.
^Stojarová, Věra; Emerson, Peter. "Political parties in Serbia"(PDF). bochsler.eu. Bochsler, Center for Comparative and International Studies, University of Zurich. 10 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi(PDF). Erişim tarihi: 10 Aralık 2023.
^"Escaping Ethnocentrism: The Radical Right in the Middle East and Africa". Centre for Analysis of the Radical Right. 6 Nisan 2018. 12 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2023. Moreover, the rise of fascism in interwar Europe was an inspirational source for variety of ultranationalist movements and parties that emerged in the Middle East and Africa. Take the Syrian Social Nationalist Party (SSNP), founded in 1932 by Antun Sa’adih, who had a specific mission: to lead the Lebanese people to their destiny.
