Damat Gürcü Halil Rıfat Paşa
Damad Gürcü Halil Rifat Paşa (1795 - 4. Mart 1856), II. Mahmud ve Abdülmecid dönemlerinde görev yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır. 4 kez Kaptan-ı Deryalık yapmıştır.
Osmanlı devlet adamı Damat Mahmud Celaleddin Paşa 'nın babası ve Prens Sabahattin 'in dedesidir.
Yaşamı
Gürcü [ 1] [ 2] [ 3] [ 4] [ 5] [ 6] [ 7] [ 8] asıllı olan Halil Rifat Paşa, Koca Mehmed Hüsrev Paşa tarafından evlatlık alınıp yetiştirilen yüz kadar çocuktan birisiydi. Mühürdarlık ve hazinedarlık görevlerinden sonra Tophane müşirliğine (topçu sınıfı komutanı) yükseldi. Bu görevi sırasında Taksim Kışlası 'nı yaptırdı.
1828-1829 Osmanlı-Rus Savaşı sırasında Rusya 'ya elçi olarak gönderildi. Rusya'dan döndükten sonra kaptan-ı derya oldu ve donanmayı gençleştirip ıslah etmeye çalıştı. 1834 yılında Padişah II. Mahmud'un kızı Saliha Sultan ile evlenerek Osmanlı hanedanına damat oldu. Bu evlilikten kızı Ayşe Sıdıka Hanımsultan ve oğlu Sultanzade Abdülhamid Bey (küçük yaşta ölmüştür) dünyaya geldi. Saliha Sultan'ın genç yaşta ölümü üzerine İsmet Hanım ile yaptığı ikinci evlilikten Mahmut Celaleddin adlı oğlu dünyaya geldi.[ 9]
1836'da serasker tayin edildi. 1839'da Ticaret Nazırı oldu. 1843'te ikinci defa kaptan-ı deryalığa tayin edildi. 1845'te Trabzon valiliği görevine getirildi. 1847de üçüncü kez kaptan-ı derya oldu. 1848–1854 yıllarında Aydın , Cezayir-i Bahr-i Sefid Eyaleti ve Bursa valiliklerinde bulundu. 1854-1855 arasında dördüncü defa kaptan-ı deryalık yaptı.
1856 yılında öldü ve Eyüpsultan 'da bulunan Hüsrev Paşa Türbesi'nin bitişiğindeki türbesine gömüldü.
Aldığı görevler
Aldığı çeşitli idari görevler aşağıda sıralanmıştır:[ 7]
Temmuz 1839-Mayıs 1840: Serasker
Ekim 1842-Şubat 1843: Meclis-i ahkam-ı adliye reisi
Mart 1843-Ağustos 1845: Kaptan-ı derya
Eylül-Aralık 1845: Ticaret nazırı
Şubat 1846-Ocak 1847: Trabzon valisi
Temmuz 1847-Nisan 1848: Kaptan-ı derya
Nisan-Haziran 1848: Meclis-i ahkam reisi
Kasım 1848-Temmuz 1851: Aydın Vilayeti valisi
Temmuz 1851-Ekim 1852: Cezayir-i Bahr-i Sefid Vilayeti valisi
Eylül 1852-Aralık 1853: Hüdâvendigâr Vilayeti valisi
Mayıs 1854-Ağustos 1855: Kaptan-ı derya
Kaynakça
^ "Gürcistan Dostluk Derneği web sitesi Halil Rıfat Paşa sayfası" . 14 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi . Erişim tarihi: 5 Ocak 2010 .
^ Hatice Aynur, Saliha Sultan'ın düğününü anlatan surnâmeler, 1834: Kısım. İnceleme ve tenkitli metin 5 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi ., Harvard University, Department of Near Eastern Languages and Civilizations, 1995, p. 8.
^ Necdet Sevinç, Osmanlı sosyal ve ekonomik düzeni , Üçdal Neşriyat, 1985, p. 344.
^ Osman Sak, İrfan Çalışkan, Tarihi, kültürü ve sanatıyla Eyüpsultan Sempozyumu, VII: tebliğler 27 Aralık 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi ., Eyüp Belediyesi Kültür ve Turizm Müdürlüğü, 2003, p. 159.
^ Mehmet Zeki Pakalın, Sicill-i Osmanî zeyli: Kemterî-Mehmed Tahir Bey , Türk Tarih Kurumu, 2008, p. 156.
^ Ufuk Gülsoy, Osmanlı Gayrimüslimlerinin askerlik serüveni 27 Aralık 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi ., Simurg, 2000, p. 43.
^ a b Kuneralp, Sinan (2003). Son Dönem Osmanlı Erkân ve Ricali (1839-1922), Prosopoprafik Rehber (2 bas.). İstanbul: İsis. s. 75. 11 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi . Erişim tarihi: 8 Nisan 2023 .
^ Dünden bugüne İstanbul ansiklopedisi: A - Z 27 Aralık 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi ., Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı, 1995, v.1 p. 266.
^ Belkıs Altuniş Gürsoy, Damat Mahmud Celaleddin Paşa , IX. Eyüp Sultan Sempozyumu (13-15 Mayıs 2005) Tebliğ Kitapçığı, Erişim tarihi:22.05.2013 [ölü/kırık bağlantı ]
14. yüzyıl 15. yüzyıl 16. yüzyıl 17. yüzyıl 18. yüzyıl 19. yüzyıl
Gümrükçü Mehmed Salih Paşa (1844)
Mustafa Nuri Paşa (1845)
Topal İzzet Mehmed Paşa (1849)
Damat Gürcü Halil Rifat Paşa (1852)
Süleyman Refet Paşa (1852)
Mehmed Emin Âli Paşa (1854)
Veliyeddin Rifat Paşa (1855)
Süleyman Refet Paşa (1856)
Nasuhzade Mehmed Hamdi Paşa (1861-1862)
Mehmed Nevres Paşa (1862)
Boşnakzade Mehmed Reşid Paşa (1862-1863)
Tepedelenlizade İsmail Rahmi Paşa (1866-1867)
Hüseyin Hüsnü Paşa (1867)
Süreyya Paşa (1868)
Elhac izzet Ahmet Paşa (1869)
Ahmed Cevdet Paşa (1871)
Cezayirli Ali Rıza Paşa (1871)
Hamdi Paşa (ikinci kez, ilk kez eyâlet valisi olarak) (1872)
Galib Bey (1873)
Safvet Paşa (1873)
Hacı İzzet Mehmet Paşa (1874)
Cezayirli Ali Rıza Paşa (ikinci kez) (1874)
Fosfor Mustafa Paşa (1875)
Hüseyin Hüsnü Paşa (ikinci kez) (1875)
Galib Bey (ikinci kez) (1875)
Hüseyin Avni Paşa (1875)
Veliyeddin Rifat Paşa (ikinci kez, ilk kez eyâlet valisi olarak) (1876)
Zülüflü Ali Paşa (1877)
Ahmet Rasta Paşa (1878)
Said Paşa 1878
Galib Paşa (üçüncü kez, iki kez "bey" rütbesiyle) (1878)
Ahmed Vefik Paşa (1878)
Hacı İzzet Paşa (ikinci kez) (1883)
Mehmed Nazif Paşa (1884-1886)
Ahmed Zühdü Paşa (1886)
İsmail Hakkı Paşa (1887-1889)
Hüseyin Rıza Paşa (1889)
Mahmut Celaleddin Paşa (1889)
Salih Münir Paşa (1891)
Ahmed Münir Paşa (1891-1896)
Zilini Paşa (1896)
Salih Münir Paşa (ikinci kez) (1896)
İbrahim Halil Paşa (vekil) (1897)
İbrahim Halil Paşa (asıl) (1898)
Ahmed Münir Paşa (1897)
Reşid Mümtaz Paşa (1903)
Mehmet Tevfik Bey (Bireri) (1906)
Abbas Halim Paşa (1909)
Mustafa Ömer Azmi Bey (1909)
Mehmet Eftalüddin Bey (Tekiner, vekil) (1912)
Bekir Sami Bey (1913)
İsmail Kemal Bey (Alpsar, vekil) (1914)
Ali Osman (Güley) Bey 07.04.1915-21.09.1915
İsmail Hakkı Bey (Albay) 21.09.1915-23.10.1918
Ebubekir Hazım Bey (birinci kez) 12.12.1918-19.03.1919
Gümülcineli İsmail Bey
Hakkı Bey 13.03.1919-27.06.1919
Mustafa Ömer Azmi Bey (ikinci kez) 28.07.1919-25.09.1919
Nemrud Mustafa Paşa 25.09.1919-03.10.1919
Ebubekir Hazım Bey (ikinci kez) 11.10.1919-12.02.1920
Keşfi Bey 19-02.1920-07.04.1920
Albay Bekir Sami Bey (vekil) 07.04.1920-02.05.1920
Hacim Muhittin Bey 02.05.1920-08.07.1920
Sadık Vicdani Bey (vekil) 10.07.1920-23.08.1920
Kâzım Bey (vilâyet defterdarı, vekil) 23.08.1920-30.08.1920
Ziver Bey 23.08.1920-11.12.1920
Ziver Bey (vekil) 11.12.1920-17.01.1921
Mehmet Emin Bey (Yeniçay) 18.01.1921-09.03.1921
Osman Bey (istatistik müdürü, vekil) 10.03.1921-14.03.1921
Ali Kemal Bey (Kongur, vilâyet kadısı, vekil) 14.03.1921-13.08.1921
Nafiz Bey (vekil) 13.08.1921-17.04.1922
Yeşilîzâde Aziz
Nuri Bey 17.04.1922-08.09-1922
Nafiz Bey (vekil) 08.09.1922-11.09.1922 Numan Bey (kurtuluş günü, Belediye'de seçimle) 11.09.1922- ? 1922/23
Hacı Adil Bey