เจ้าพระยาอัครมหาเสนา (สังข์)
เจ้าพระยาอัครมหาเสนา (สังข์) เป็นสมุหพระกลาโหมในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย ประวัติเจ้าพระยาอัครมหาเสนา (สังข์) เป็นบุตรของเจ้าขุนทองและเจ้าคุณทองอยู่พระพี่นางของสมเด็จพระอมรินทราบรมราชินี มีน้องสาว 1 คน คือ หงส์ เป็นเจ้าจอมในรัชกาลที่ 1[1] เจ้าพระยาอัครมหาเสนา เดิมรับราชการในตำแหน่งจางวางมหาดเล็ก จนมีบรรดาศักดิ์เป็น พระยาศรีสุริยวงษ์ เจ้าพระยาพระคลัง (กร) เสนาบดีกรมท่าถึงแก่กรรม พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัยจึงทรงโปรดเกล้าฯ ให้พระยาศรีสุริยวงษ์ (สังข์) เป็นเจ้าพระยาพระคลัง ว่าราชการกรมท่าแทน[2] ต่อมาเจ้าพระยาวงศาสุรศักดิ์ (แสง วงศาโรจน์) ถึงแก่กรรม จึงทรงตั้งเจ้าพระยาพระคลัง (สังข์) เปนเจ้าพระยาอัครมหาเสนา สมุหพระกลาโหมแทน[3] ในวันงานพระราชทานเพลิงพระศพสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าประไพวดี กรมหลวงเทพยวดี เจ้าพระยาอัครมหาเสนา (สังข์) ได้เกิดเหตุทะเลาะวิวาทกับเจ้าพระยาอภัยภูธร (น้อย บุณยรัตพันธุ์) รัชกาลที่ 2 จึงโปรดเกล้าฯ ให้พระเจ้าลูกยาเธอ กรมหมื่นเจษฎาบดินทร์และพระเจ้าน้องยาเธอ กรมหมื่นศักดิพลเสพเป็นตระลาการชำระความในครั้งนี้[4] หลวงอาวุธวิเศษประเทศพานิช (โรเบิร์ต ฮันเตอร์) หรือนายหันแตร ได้บันทึกถึงอุปนิสัยของเจ้าพระยาอัครมหาเสนา (สังข์) ไว้ว่า[5] "...ในเย็นวันที่ 5 มกราคม พวกเราได้ไปพบเจ้าพระยามหาเสนา หรือ กลาโหม ซึ่งเป็นเสนาบดีที่ 2 ของไทย... ท่านผู้นี้เป็นคนสูงอายุ กะประมาณเกือบ 70 ปี เป็นคนสุภาพ อารมณ์ดีที่สุดที่ข้าพเจ้าเคยพบมา..." เจ้าพระยาอัครมหาเสนา (สังข์) ถึงแก่อสัญกรรมในปี พ.ศ. 2370 ไม่มีบุตรธิดา อ้างอิง
|