Hendrik Antoon Lorentz

Hendrik Antoon Lorentz
Nobel-premiito
Persona informo
Hendrik Antoon Lorentz
Naskonomo	Hendrik Antoon Lorentz
Naskiĝo	18-an de julio 1853 (1853-07-18) en Arnhem
Morto	4-an de februaro 1928 (1928-02-04) (74-jaraĝa) en Harlemo
Tombo	Algemene Begraafplaats Kleverlaan (en) , 317 vd
Lingvoj	nederlanda vd
Ŝtataneco	Reĝlando de Nederlando vd
Alma mater	Universitato de Lejdeno vd
Familio
Edz(in)o	Aletta Lorentz-Kaiser (en) vd
Infanoj	Geertruida de Haas-Lorentz (en) , Hannie Leemhorst-Lorentz (en) , Rudolf Lorentz (en) vd
Profesio
Okupo	kuratoro fizikisto universitata instruisto matematikisto teoria fizikisto profesoro botanikisto vd
Laborkampo	Teoria fiziko vd
Aktiva en	Leiden vd
Doktoreca konsilisto	Pieter Rijke vd
Postenoj Postenoj rector magnificus of Leiden University (en) vd
Honorigoj Honorigoj (1925)  Echegaray Medal (en) (1924)  doctor honoris causa from the University of Paris (en) (1918)  Medalo Copley (1917)  Medalo Franklin (1908)  Medalo Rumford (11-a de majo 1905)  eksterlanda ano de la Reĝa Societo (1902)  Nobel-premio pri fiziko (1900)  honora doktoro de la Universitato de Leiden  Kavaliro de Honora Legio  Pro la Merito pri la Sciencoj kaj Artoj  Kavaliro de la Ordeno de la Nederlanda Leono  Komandoro de la Ordeno de Oranĝo-Nasaŭo vd
Membrecoj Membrecoj Usona Nacia Akademio de Sciencoj (Foreign Associate of the National Academy of Sciences (en) ) (1906–) Reĝa Societo de Londono (1905–) Accademia delle Scienze di Torino (1903–) Akademio de Sciencoj de Francio Prusa Akademio de Sciencoj Akademio Nacia de Scienco de la Kvardeko Bavaria Akademio de la Scienco Peterburga Akademio de Sciencoj Rusia Akademio de Sciencoj Reĝa Nederlanda Akademio de Artoj kaj Sciencoj Akademio pri Sciencoj de Sovetunio Reĝa Sveda Akademio de Sciencoj Usona Akademio de Artoj kaj Sciencoj vd
vd	Fonto: Vikidatumoj
v • d • r

Hendrik Antoon LORENTZ [Lorenc] (18-an de julio 1853, Arnhem, Nederlando – 4-an de februaro 1928, Haarlem) estis nederlanda fizikisto, kiu – kune kun Pieter Zeeman – ricevis Nobel-premion pri fiziko^[1] en 1902 pro la elektrona teorio, kiu klarigis teorie la Zeeman-efikon. Tio iĝis elira punkto de la speciala relativeca teorio de Albert Einstein.

Li pluevoluigis en sia doktoriĝa studverko (1875) la elektromagnetan teorion de la angla James Clerk Maxwell, tiel li donis pli bonan klarigon pri la lumaj reflekto kaj difuzo.

Lorentz estis nomumita en 1878 al matematika-fizika profesoro de la Universitato de Lejdeno. Lia ĉefa celo estis konstruo de teorio, kiu klarigas la ligojn inter elektro, magneteco kaj lumo. Laŭ teorio de Maxwell, la elektromagnetan radiadon estigas la vibrantaj elektraj ŝargoj, sed la lumestigantaj ŝargoj estis nekonataj ĝis tiam. Lorentz pensis je tio, ke la ŝargitaj korpuskloj de la atomo povas estis fontoj de la lumo, tiel la forta magneta kampo devas efiki je la vibradoj kaj tiel je la ondolongo de la lumo. Tiun teorion pruvis en 1896 Zeeman studinto ĉe Lorentz (Zeeman-efiko).

La elektron-teorio de Lorentz ne klarigis la negativajn rezultojn de la eksperimento de Michelson–Morley, en kiu oni mezuris rapidon de lumradioj alvenantaj el diversaj direktoj.

Por superi la malfacilaĵojn, Lorentz enkondukis en 1895 la nocion de la loka tempo. Influis lin la teorio de George F. FitzGerald, laŭ kiu la korpoj ŝrumpiĝas en direkton de la moviĝo, proksimiĝante la lumrapidon. Lorentz ampleksigis tiun penson en 1904 kaj elformis la lorencan transformon, en kiu li priskribis per matematikaj formuloj la ŝanĝiĝojn de la moviĝanta korpo (la maskreskon, la mallongiĝon de la longo, kaj ampleksiĝon de la tempo).

Tiuj transformoj formas bazon de la speciala relativeca teorio de Einstein. Lorentz en 1912 iĝis en Haarlem esplordirektoro ĉe la Muzeo de Teyler, sed restis same honora profesoro en Lejdeno, kaj ĉiusemajne prelegis.

Post sia Nobel-premio pri fiziko, li ricevis la medalon Copley en 1918.

• Lorenca forto
• Lorenca transformo