|
Mısır Çerkesleri
Mısır Çerkesleri (Adigece: Мысырым ис Адыгэхэр; Arapça: الشركس في مصر) Çerkes kökenli Mısır halkıdır. Yüzyıllar boyunca Çerkesler Mısır'da yönetici elitlerin bir parçası olmuş, yüksek askeri, siyasi ve sosyal pozisyonlarda görev yapmışlardı.[1] Mısır'daki Çerkes varlığı, Memlük askerlerin Mısır ordularına girişi ile başlamıştır. Burci hanedanı döneminde Mısır, 1382'den 1517'ye kadar yirmi bir Çerkes padişahı tarafından yönetildi.[2][3][4] Memlük Sultanlığı'nın kaldırılmasından sonra bile Çerkesler, Osmanlı İmparatorluğu'nun Mısır Eyaleti, Mısır Hidivliği, Mısır Sultanlığı ve Mısır Krallığı'nda idari sınıfın büyük kısmını oluşturmaya devam ettiler.[1] 1952 Devrimi'nden sonra siyasi etkileri azaldı. Günümüzde Mısır'da "Çerkes" tanımına Abhazlar da dahildir. Bugün Mısır'da dedelerinin Çerkes olduğunu bilen, ama artık Araplaşmış çok sayıda insan yaşamaktadır.[5][6] Etnik kökene dayalı nüfus sayımlarının yapılmaması nedeniyle nüfus tahminleri önemli ölçüde farklılık göstermektedir. Çoğunlukla karışık Çerkes kökenli olan Abaza ailesi, Mısır'ın en zengin ailelerinden biridir ve 50.000'den fazla üyesiyle ülkedeki en büyük geniş ailedir.[7][8][9][10] TarihMısır'daki Çerkeslerin uzun bir geçmişi vardır. Çoğunlukla Memluk ve Osmanlı döneminde Mısır'a gelmişler, ancak bazıları 19. yüzyılın sonlarında da Çerkes Soykırımı sebebiyle göç etmişlerdir. Mısır'da Çerkeslerin varlığı Memlûk döneminde başlamıştır. Çerkes Memlükler Osmanlı Türkiye'sinde yaşayan diğer Çerkeslerle aynı rolü paylaşıyorlardı; birçoğu ithal edilmişti ve önemli soylu ailelerin büyük kısmını oluşturuyordu; diğerleri ise kral yapıcılar, kraliyet eşleri, askeri komutanlar, askerler, zanaatkarlar ve sanatçılardı. Daha sonra Çerkesler devleti ele geçirdiler: Burcî Memlûkler ya da Çerkes Memlûkler (1382–1517) denen Çerkeslerin hanedanlığı Osmanlı egemenliğine kadar sürmüştür. 1517'de Yavuz Sultan Selim Mısır'ı Osmanlı'ya bağladıktan sonra yönetimi yine bir Çerkes'e bırakmıştır.[6] Çerkes beyleri İstanbul'a bağlı olarak Mısır'ı 1811 yılına kadar yönetmiştir.[11] Çerkeslerin Mısır'daki etkinliği 1811'de 500 Çerkes komutanın Kahire kalesinde tuzağa düşürülerek öldürülmesinden sonra sona ermiştir.[5][6] Ülkede başlayan Memluk avı üzerine Çerkeslerin bir kısmı Suriye'ye, bir kısmı Sudan'a sığınmış, bazıları da yeni yöneticinin hizmetine girerek Mısır'da kalmıştır.[6] 19. yüzyıldaki Çerkes Sürgününde Osmanlı toprağı Mısır'a da Çerkes yerleştirilmiştir. Fakat bu dönemde Mısır'da toplu yerleşim olmadığı için Suriye ve Ürdün'deki gibi bir Çerkes topluluğu oluşmamıştır. Çoğunlukla ordu ve devlet içinde seçkinler kesimini oluşturan Çerkesler Cemal Abdünnasır'ın darbesinden sonra hem mal varlıklarının çoğunu hem de etkinliklerini kaybetmişlerdir. Bugün Mısır'da dedelerinin Çerkes olduğunu bilen, ama artık Araplaşmış çok sayıda insan yaşamaktadır.[5][6] DinMısır'daki Çerkeslerin neredeyse tamamı Sünni Müslümandır. ileri gelenlerEn azından kısmi Çerkes kökenli önemli Mısırlılar şunları içerir:
Ayrıca bakınız
Kaynakça
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
