Kutbüddin Aybeg

Delhi Sultanlığı
Hanedanlar
Memlûk Hanedanı Kutbüddin Aybeg 1206–1210 Aram Şah 1210–1211 Şemseddin İltutmuş 1211–1236 Rükneddin Firuz 1236 Raziye Begüm 1236-1240 Muizzüddin Behram Şah 1240–1242 Alaaddin Mesud Şah 1242–1246 Nâsırüddin Mahmûd 1246–1266 Gıyâseddin Balaban 1266–1287 Muizzüddin Keykubad 1287–1290 Şemseddin Keyûmers 1290
Halaci Hanedanı Celâleddin II. Fîrûz Şah 1290–1296 Rükneddin I. İbrâhim Şah 1296 Alâeddin I. Muhammed Şah 1296–1316 Şehâbeddin Ömer Şah 1316 Kutbüddin Mübarek Şah 1316–1320 Hüsrev Han (Hanedan dışı) 1320
Tuğluk Hanedanı Gıyâseddin I. Tuğluk Şah 1320–1325 Gıyâseddin II. Muhammed Şah 1325–1351 III. Fîrûz Şah 1351–1388 Gıyâseddin II. Tuğluk Şah 1388–1389 Ebû Bekir Şah 1389–1390 Nâsırüddin III. Muhammed Şah 1390-1394 Alâeddin I. İskender Şah 1394 Nâsırüddin Nusret Şah 1394-1398 Nâsırüddin II. Mahmud Şah 1394-1413
Seyyid Hanedanı Hızır Han 1414–1421 Mübarek Şah 1421–1434 Muhammed Şah 1434–1445 Alaeddin Alem Şah 1445–1451
Ludî Hanedanı Behlûl Han Ludî 1451–1489 Nizâm Han II. İskender 1489–1517 II. İbrâhim 1517–1526
g t d

Kutbüddin Aybeg, Delhi Sultanlığı'nın kurucusu ve ilk hükümdarı.

Türk kökenli olan Aybeg esir edilişini müteakip, Nişabur kadısına satıldı ve burada iyi bir eğitim aldı. Kadı ölünce Gurlu Sultanı Gurlu Muhammed'e satıldı ve adı geçenin Delhi'yi yakıp yıktığı 1193 seferine katıldı. Gurlu'nun en güvendiği komutan mertebesine yükselen Aybeg, 1206 yılında efendisinin ölümüyle tüm Afganistan, Pakistan ve kuzey Hindistan topraklarına egemen oldu. 1210 yılında Çevgan oynarken attan düşerek öldü.^[1] Onun ölümünün ardından taht kavgaları başladı. Yerini oğlu Aram Şah alsa da Kutbüddin Aybeg'in damadı Şemseddin İltutmuş, Aram Şah'ı etkisiz hâle getirerek tahta oturdu.^[2]

Delhi'deki ilk İslam mimarisi örneklerinden biri olan Kuvvet-ül İslam Camii ve Dünya Kültür Mirası listesinde bulunan Kutub Minâr Kutbüddin Aybeg döneminde inşa edilmiştir.^[3] Güzel Kur'an okuduğu için "Kur'ân-hân" lakabıyla meşhur olmuştur.^[1]

Âlimlere ve ilim ehline büyük saygı gösteren Kutbüddin Aybeg, ülkesini bir ilim merkezi hâline getirmek için çalışmıştır. Hasan Nizamî, Fahr-i Müdebbir, İmam Radiyüddin Sagânî, Kadı Hamîdeddîn İftihâr Ali b. Ömer el-Mahmûdî ve Mevlânâ Bahâeddîn Uşî gibi alimleri himaye etmiştir.^[3]

Türk tarihi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.