ถนนอนุวงศ์

ถนนอนุวงศ์ เป็นถนนสายหนึ่งในเขตสัมพันธวงศ์ กรุงเทพมหานคร ตั้งต้นหัวถนนจากถนนจักรวรรดิ์ริมวัดจักรวรรดิราชาวาสวรมหาวิหารตรงไปออกถนนราชวงศ์ เป็นถนนเลียบแม่น้ำเจ้าพระยาอีกตอนหนึ่ง มีความกว้างถนนราว 10–11 เมตร^[1]

ถนนอนุวงศ์สร้างขึ้นในสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว โดยก่อนหน้านั้นในสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้น สำเพ็งเป็นบริเวณที่พักอาศัยและทำการค้าของชาวจีน ที่อยู่อาศัยส่วนใหญ่สร้างด้วยไม้ไผ่หลังคามุงแฝก ทำให้เกิดไฟไหม้บ่อยครั้ง หลังเกิดเพลิงไหม้ก็ทำให้สำเพ็งแออัดยิ่งขึ้น พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวจึงถือโอกาสจัดระเบียบโดยการตัดถนนและจัดที่อยู่อาศัยใหม่ โดยตัดถนนใหม่ 5 สาย คือ ถนนเยาวราช ถนนราชวงศ์ ถนนจักรวรรดิ์ ถนนบูรพา และถนนอนุวงศ์^[2]

ในอดีตถนนอนุวงศ์มีความสำคัญเช่นเดียวกับถนนทรงวาดเนื่องจากตั้งอยู่ใกล้ท่าน้ำขนส่งทางเรือ จึงมีพ่อค้าแขกและจีนอยู่อาศัยอยู่เป็นจำนวนมาก ในอดีตถนนอนุวงศ์เคยเป็นที่ตั้งของอาคารสำนักงาน ห้าง เอ. ที. อี. มัสกาตี ผู้ผลิตและจำหน่ายผ้าลายที่มีชื่อเสียงอย่างมากตั้งแต่สมัยรัชกาลที่ 5 เป็นต้นมา แต่ในปัจจุบันอาคารของห้างมัสกาตีถูกรื้อไปหมดแล้ว^[3] ปัจจุบัน ยังมีตึกแถวเก่าแก่ของตระกูลนานาที่เคยเปิดทำเป็นธุรกิจนำเข้าและส่งออกสินค้าหลงเหลืออยู่ และมีตึกแถวที่สร้างตามสถาปัตยกรรมยุโรปสมัยยุคหลัง ซึ่งนิยมสร้างกันมากในสมัยปลายรัชกาลที่ 5 และตลอดสมัยรัชกาลที่ 6

ตึกแถวที่สร้างริมถนนอนุวงศ์มีลักษณะเป็นแบบที่ร้านค้าก่อสร้างขึ้นเองโดยเฉพาะ ร้านหนึ่งมีประมาณ 2–3 คูหา สูง 2 ชั้น หน้าบันโค้งมนประดับลายปูนปั้น ปีกสองข้างหรือตอนหัวเสาตั้งกระถางหล่อ ตกแต่งซุ้มหน้าต่างอย่างงดงาม เป็นซุ้มโค้งกลมบ้าง โค้งแหลมบ้าง ภายในอาจกรุกระจกหรือแต่งลายปูนปั้น มีเสาซุ้มหน้าและเสาอิงแบบที่ประยุกต์จากเสากรีกและโรมัน^[4]