Share to: share facebook share twitter share wa share telegram print page

 

Lars Olsen

Lars Olsen
Født13. mars 1826Rediger på Wikidata
Vefsn
Død8. jan. 1892Rediger på Wikidata (65 år)
BeskjeftigelseLærer Rediger på Wikidata
Utdannet vedTromsø lærerhøgskole
NasjonalitetNorge
Gjengivelse av motivene på Bindalstromma, som Lars Olsen observerte i bruk.

Lars Olsen (født 13. mars 1826 i «Vesterfjellene», Vefsn, død 8. januar 1892 ved å drukne på Røssvatnet) var en sørsamisk «finneskolelærer» i Vefsn, senere lærer i Hattfjelldal.[1] Hans beretning fra 1885 med egne minner om hvordan runebomme ble brukt omkring 1836, er en av svært få førstehåndberetninger om bruk av runebomme.[2] Den ble utgitt på tysk av Just Qvigstad i 1888, og er senere gjenutgitt på norsk i 1997, 2002 og 2010.[3][2][4][5]

Lars Olsen var sønn av Ole Jonsen Vesterfjell og brorsønn av Nils Jonsen Vesterfjell, kjent som Njaarke-Næjla. Det var onkelen Næjla som eide Bindalstromma som Lars observerte i bruk.[6] Lars, som fikk tilnavnet «Skul-Lars-Olso», tok lærerutdanning ved Tromsø Seminar i 1853, og arbeidet først i Vefsn og deretter fra 1859 i Hattfjelldal.[7]

Olsens beretning viser runebomma brukt til spådomskunst: «hvor er det heldigst for meg å føre reinflokken min denne vinteren».[8] Olsen nevner også at barna kunne bruke runebomma i imitasjonslek.[4]

Referanser

  1. ^ Lars Olofsson Arkivert 12. mars 2017 hos Wayback Machine.; Sørsamsiske slekter; sijtejarnge.no
  2. ^ a b Ivar Bjørklund. «Om Lars Olsen og hans beretning». i: Ottar, nr 4, 1997
  3. ^ Just Quigstad. «Eine bemerkungen von der Zaubertrommel der lappen», 1888
  4. ^ a b Lars Olsen. «Runebommen gir råd». i: Noaidier, 2002. Utdrag. Med kort innledning av Brita Pollan.
  5. ^ Leif Pareli. «To kildeskrifter om Bindalstromma». I: Åarjel-saemieh; nr 10. 2010
  6. ^ Lisa Dunfjeld-Aagård. Sørsamiske kystområder, tolking av fortidig samisk tilstedeværelse i Ytre Namdal. Hovedoppgave i arkeologi. Tromsø, 2005. (pdf Arkivert 19. mars 2015 hos Wayback Machine.)
  7. ^ Jorunn Jernsletten. Dovletje jirreden, kontekstuell verdiformidling i et sørsamisk miljø. Hovedfagsoppgave i religionsvitenskap. Tromsø, 2000 (pdf)
  8. ^ Birgitta Berglund. «Runebommer, noaider og misjonærer». i: Spor, nr 1, 2004 (pdf)


Autoritetsdata
Kembali kehalaman sebelumnya


Index: pl ar de en es fr it arz nl ja pt ceb sv uk vi war zh ru af ast az bg zh-min-nan bn be ca cs cy da et el eo eu fa gl ko hi hr id he ka la lv lt hu mk ms min no nn ce uz kk ro simple sk sl sr sh fi ta tt th tg azb tr ur zh-yue hy my ace als am an hyw ban bjn map-bms ba be-tarask bcl bpy bar bs br cv nv eml hif fo fy ga gd gu hak ha hsb io ig ilo ia ie os is jv kn ht ku ckb ky mrj lb lij li lmo mai mg ml zh-classical mr xmf mzn cdo mn nap new ne frr oc mhr or as pa pnb ps pms nds crh qu sa sah sco sq scn si sd szl su sw tl shn te bug vec vo wa wuu yi yo diq bat-smg zu lad kbd ang smn ab roa-rup frp arc gn av ay bh bi bo bxr cbk-zam co za dag ary se pdc dv dsb myv ext fur gv gag inh ki glk gan guw xal haw rw kbp pam csb kw km kv koi kg gom ks gcr lo lbe ltg lez nia ln jbo lg mt mi tw mwl mdf mnw nqo fj nah na nds-nl nrm nov om pi pag pap pfl pcd krc kaa ksh rm rue sm sat sc trv stq nso sn cu so srn kab roa-tara tet tpi to chr tum tk tyv udm ug vep fiu-vro vls wo xh zea ty ak bm ch ny ee ff got iu ik kl mad cr pih ami pwn pnt dz rmy rn sg st tn ss ti din chy ts kcg ve 
Prefix: a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9