Grenland

Grenland er eit område i Noreg som i moderne tid utgjer den søraustlege delen av Telemark fylke. Definisjonen av Grenland har variert over tid.

Grenland omfattar ein del av kommunane i Nedre Telemark, det som frå 1662 var Nedre Tellemarkens og Bamble fogderi i Bratsberg amt. Bratsberg amt skifte 1. januar 1919 namn til Telemark fylke. Det er allmenn semje om at desse fire kommunane ligg i Grenland:

• 1. Bamble
• 11. Porsgrunn
• 14. Siljan
• 15. Skien

Store norske leksikon^[1] reknar òg 9. Nome til Grenland. Andre (jamfør dansk Wikipedia^[2]), reknar – truleg meir presist – berre dei delane av Nome kommune som før 1. januar 1964 utgjorde kommunen Holla, som ein del av Grenland. Atter andre reknar òg 6. Kragerø og 3. Drangedal til Grenland – jamfør Wikipedia på bokmål^[3]. I samband med Grenlandssamarbeidet^[4] omfattar Grenland desse seks kommunane:

• 1. Bamble
• 3. Drangedal
• 6. Kragerø
• 11. Porsgrunn
• 14. Siljan
• 15. Skien

Opphavleg var Grenland truleg namnet på stroka kring Norsjø i Nedre Telemark, men ikkje identisk med Grenafylke, seinare kalla Skíðusýsla eller Skienssyssel, som også omfatta kystbygdene.

Namnet Grenland, på norrønt Grenland og Grœnland, tyder 'landet til grenene'. Grener (norrønt grœnir) er eit gamal folkenamn. På norrønt fanst adjektivet grenskr 'som er frå Grenland', jamfør Haraldr Grenski 'Harald Grenske' (fødd mellom 952 og 957, død 995), far til Heilag-Olav. I dag heiter det helst grenlandsk. Leden gren- finst òg i Grenmarr / Grænmarr, det norrøne namnet på Langesundsfjorden, i motsetnad til Vestmarr "strandi frå Langesundsfjorden til Agder".^[5]

• Kommunane er med i Regionrådet Grenlandsamarbeidet.
• Distriktet utgjer i lag med Nome kommune domsmaktsområdet til Nedre Telemark tingrett under Agder lagdøme.
• Området er inndelt i Skien prosti (Porsgrunn, Siljan, Skien) og Bamble prosti (Bamble, Drangedal, Kragerø), begge under Agder og Telemark bispedøme i Den norske kyrkja.
• Kommunane i Skien prosti låg under det tidlegare Nedre Telemark fogderi, kommunane i Bamble prosti utgjorde Bamble fogderi.

Det tradisjonelle norske talemålet i Grenland er grenlandsmålet. Grenlandsmålet blir oftast rekna som ei undergruppe av dei vikværske dialektane (dialektane i Vika), som er søraustlandske, men står likevel på grensa mellom austnorske og vestnorske dialektar.

Opplæringsspråka i Drangedal og Nome er nynorsk og bokmål, i dei andre kommunane berre bokmål.

Som listene nedanfor viser, er namnet Grenland populært i namn på institusjonar og rørsler av alle slag.

1. ↑ http://www.snl.no/
2. ↑ http://da.wikipedia.org/wiki/Grenland
3. ↑ http://no.wikipedia.org/wiki/Grenland
4. ↑ http://www.grenlandssamarbeidet.no/
5. ↑ Leiv Heggstad 1963. Gamalnorsk ordbok med nynorsk tyding. Oslo: Det Norske Samlaget.
6. ↑ http://www.grenlandsadvokatene.no/front.asp?Page=1
7. ↑ http://www.bilmateriell-grenland.no/
8. ↑ http://www.gaspro-grenland.net/
9. ↑ http://www.grenland-auto.no/audi/wip4/main.epl?f=700
10. ↑ http://www.grenland-bilservice.no/skoda/wip4/?f=707
11. ↑ http://www.grenlandbaat.no/
12. ↑ http://www.gda.no/
13. ↑ http://www.grenland-dyrepensjonat.no/
14. ↑ http://www.grenlandgroup.com/
15. ↑ http://www.grenland-havn.no/
16. ↑ http://www.grenland.as/Naeringspark/
17. ↑ http://www.grenlandrail.no/
18. ↑ http://www.grenlandskisenter.no/
19. ↑ http://www.grenstho.no/
20. ↑ http://www.grenlandtaxi.no/
21. ↑ http://grenlandweb.no/
22. ↑ http://www.iktgrenland.no/
23. ↑ http://www.icg.no/
24. ↑ http://www.miljobil.no/
25. ↑ http://www.naturgassgrenland.no/ezp/index.php
26. ↑ http://www.radiogrenland.no/
27. ↑ http://www.rig.no/
28. ↑ http://www.vig.no/

Denne artikkelen treng fleire referansar for verifikasjon. Du kan forbetra denne artikkelen ved å leggja inn referansar til pålitelege kjelder. Kven som helst kan fjerna kjeldelaust materiale utan forvarsel, men den føretrekte tilnærminga er i første omgang å markera dei setningene/påstandene som treng kjeldebelegg ved å tilføya {{tr}} etter påstanden. Malen blei sett inn 2020