|
Heesch
Heesch (dialect: His) is een plaats [2] in de Nederlandse provincie Noord-Brabant, gelegen in de Peelrand.[3] Oorspronkelijk was Heesch een zelfstandige gemeente. Sinds 1 januari 1994 maakt Heesch deel uit van de gemeente Bernheze welke verder bestaat uit de kernen Heeswijk-Dinther, Loosbroek, Nistelrode en Vorstenbosch. In Heesch bevindt zich het gemeentehuis. Heesch is gelegen ten zuiden van Oss, aan de zuidkant van de A59, tussen 's-Hertogenbosch en Nijmegen. EtymologieDe naam "Heesch" is afkomstig van het Oudhoogduits "haisjo", dat "kreupelhout" betekent. GeschiedenisHet gebied waar Heesch ligt was al omstreeks 2000 v.Chr. bewoond (zie ook Vorstengraf (Oss)). De oudste schriftelijke vermelding van Heesch stamt uit 1191. Hierin wordt melding gemaakt van de tienden van Heesch. Vóór 1298 was er al sprake van een gemeynt en op 18 oktober 1329 gaf Hertog Jan III van Brabant nog een groot complex gemeenschappelijke gronden uit. In 1364 was er sprake van een schepenbank.  Het land leefde van de landbouw maar de grond was schraal. Rogge, haver en boekweit werden er verbouwd, maar ook was Heesch een pleisterplaats voor postkoetsen die tussen Grave en 's-Hertogenbosch verkeerden, aangezien Heesch halverwege deze twee steden lag. Toen van 1818-1836 een straatweg tussen deze steden werd aangelegd groeide Heesch uit tot een lintdorp langs deze weg. In plaats van uitspanningen voor postkoetsen kwamen er diverse tankstations, die echter verdwenen zijn toen de autosnelweg ten noorden van het dorp werd aangelegd. De bevolking van Heesch nam toe van bijna 1.300 omstreeks 1800 via 1.919 omstreeks 1850 tot 2.173 in 1900. In 1950 waren dit er 4.052 en in 2000 waren het er 11.929. Op 1 januari 2023 telde de plaats 14.165 inwoners, waarmee het de grootste woonkern in de gemeente Bernheze is. Heesch is verstedelijkt omdat het overloop vanuit de nabijgelegen stad Oss kent. Heesch werd omstreeks het midden van de 13e eeuw een zelfstandige parochie. Vanaf de 15e eeuw is de Sint-Petrus'-Bandenkerk bekend. Deze lag op de hoek van de huidige Osseweg en Goorstraat. Het gebouw stamde wellicht uit 1400 en de toren bevatte nog Romaanse elementen. Na 1648 werd het een hervormde kerk en de katholieken bouwden na 1672 een aan de Heilige Dionysus gewijde schuurkerk in de buurtschap Heelwijk, ten zuiden van het dorp. De kerk werd in 1798 teruggegeven maar pas in 1811 weer door de katholieken in gebruik genomen. De kerk lag echter excentrisch en werd ook te klein. In 1868 werd de oude kerk afgebroken. In hetzelfde jaar werd, op een andere plaats, een neogotische kerk gebouwd door Carl Weber. De kerk werd verfraaid met glas-in-loodramen en 6 klokken die in 1943 door de bezetter werden gestolen. Tijdens de Bevrijding in 1944 werd de kerk beschadigd en ze werd vervolgens gerestaureerd. Op 30 juni 1961 brak brand uit tijdens de reparatiewerkzaamheden in de toren, terwijl er een kerkdienst bezig was. De spits en het kerkdak werden daarbij verwoest. Ook het Verschueren-orgel uit 1937 ging verloren. Blussen was niet goed mogelijk, aangezien de brandspuit niet zo hoog kon reiken. Men besloot niet tot herstel over te gaan en in 1962 werd de toren met dynamiet opgeblazen waarbij de kerkklokken nog eenmaal luidden. Men bouwde een nieuwe Petruskerk die in 1968 werd ingewijd en een gebouw was van moderne architectuur. Hierin werd in 1969 een klein orgel geplaatst dat geleverd werd door de firma Pels. Ondertussen werd een nieuwe parochie opgericht omdat de plaats sterk was gegroeid. In 1968 werd de Emmauskerk in de nieuwe wijk Heelwijk ingezegend. Deze kerk is in 1995 gesloten en gesloopt, omdat beide parochies weer zijn samengevoegd tot de Petrus Emmausparochie die de moderne Petruskerk, nu Petrus-Emmauskerk geheten, gebruikt. BezienswaardighedenIn het centrum van Heesch is een plein, 't Dorp geheten, waar zich een mooie fontein bevindt en diverse restaurants en terrassen te vinden zijn.
Musea
Natuur en landschap
Ten noorden van Heesch bevindt zich een gebied met kleinschalige bossen en akkers, dat echter door een autosnelweg afgesneden is van het dorp. Ten zuidwesten van Heesch ligt een landbouwgebied. Hier loopt ook de Grote Wetering. Onderwijs
Bedrijvigheid
CarnavalTijdens de carnavalsperiode heet Heesch: Krullendonk. In Heesch was van oudsher varkenshouderij aanwezig, daardoor is deze naam ontstaan (een verwijzing naar de gekrulde staarten van varkens). De historie van het georganiseerde carnaval gaat ten minste terug tot 1964; in 2008 werd het 44-jarig bestaan van Krullendonk gevierd. De carnavalstraditie staat in het teken van varkens. Zo heet de prins van Krullendonk Porcus (Latijns woord voor varken) en de jeugdprins heet "Porcellus". Jaarlijks is er een uitgave van de "Krulkrant" en er wordt voor de jongste jeugd een Biggenbal georganiseerd. Ook de onderscheidingen verwijzen naar varkens: zo kent Krullendonk de onderscheiding "Ridder van d'n Houteren Trog". Krullendonk heeft jaarlijks een kinderoptocht op carnavalszaterdag en een grote optocht op carnavalszondag. Naast evenementen in de traditionele carnavalstijd heeft Krullendonk van 2008 tot 2011 ook een zomercarnaval gekend, dit werd weer afgeschaft omdat er niet voldoende animo voor was. De activiteiten met betrekking tot het Krullendonkse carnaval worden georganiseerd door de Stichting Carnavalsviering Heesch. SportSportclubs van Heesch zijn:
Verder zijn er twee sporthallen: Lindershof en 't Vijfeiken. Heesch bevat sinds 1967 ook een eigen openlucht zwembad (zwembad 't Kuipke) welke is opgericht door Heeschenaren. Muziek
Geboren in Heesch
Woonachtig te Heesch
Nabijgelegen kernenOss, Geffen, Vinkel, Nistelrode, Loosbroek Zie ook
Externe link
Bronnen, noten en/of referenties
 Zie de categorie Heesch van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.
  ·  ·  
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
