Kioto

Por aliaj signifoj, bv. rigardi la apartigilan paĝon: Kioto (apartigilo)

Kioto
granda urbo kun esceptoj (1956–) urbo de Japanio (1889–) ŝtata eksĉefurbo (794–1869) urbego ĉefurbo de gubernio de Japanio turisma celloko universitata urbo konferenca kaj turisma urbo vd
Flago	Blazono
Administrado
Insulo	Honŝuo
Regiono	Kansajo
gubernio	gubernio Kioto
Ĝemelurboj Krakovo (2024–) Prago (1996–) Kusko (1987–) Zagrebo (1981–) Gvadalaharo (1980–) Ŝiano (1974–) Kievo (1971–) Florenco (1965–) Kolonjo (1963–) Bostono (1959–) Parizo (1958–) Zermatt Ĉinĝu Edinburgo vd
Poŝtkodo	600-0000–616-9999 • 520-0461–520-0465
En TTT	Oficiala retejo [+]
Demografio
Loĝantaro	1 463 723  (2020) [+]
Loĝdenso	1 768 loĝ./km²
Geografio
Geografia situo	35° 1′ N, 135° 46′ O (mapo)35.011611111111135.76811111111Koordinatoj: 35° 1′ N, 135° 46′ O (mapo) [+]
Areo	827,83 km² (82 783 ha) [+]
Horzono	UTC+09:00 [+]
DEC Situo de Kioto
DEC Situo de Kioto
Alia projekto
Vikimedia Komunejo Kyoto [+]
v • d • r

Kioto (japane 京都 (きょうと) [kjoto]  aŭskulti) estas urbo en Japanio, ĉefurbo de la gubernio Kioto, Urbo aldifinita de registara dekreto. Ĝi estas la historie kaj kulture plej grava urbo de Japanio. Kioto situas en la regiono Kansajo (ankaŭ nomata Kinki), kaj geografie troveblas en la centro de la insulo Honŝuo, la plej granda el la insuloj de Japanio. Laŭ la stato de 2020 en la urbo vivis 1 463 723 loĝantoj sur areo de 827,83 kvadrataj kilometroj, kio rezultigas loĝdenson de 1 768 loĝantoj/km².

La teritorio havas komunan limon kun Uĝi, Kameoka, Muko, Nagaokakjo, Jaŭata, Nantan, Oojamazaki, Kumiyama, Ocu, Takaŝima, Takacuki kaj Ŝimamoto.

Dum la epoko de Heian (794 — 1192) kaj epoko de Muromaĉi (1338 — 1573) Kioto estis ĉefurbo. Ekde 794 ĝis 1868, Imperiestroj de Japanio loĝis en la urbo.

Kioto estas ankaŭ industria urbo. Grandaj entreprenoj (Kyocera, Shimadzu, Nintendo, ktp.) situas tie.

La plej granda parto de la urba areo de Kioto situas en la Kiota Baseno, kiu ankaŭ kreas medion kie Kioto-Urbo estas ĉirkaŭita de montoj sur tri flankoj krom la sudo. Ĝi situas en la suda parto de la gubernio Kioto. Tra la urbo, la riveroj Kamo, Kacura, kaj Uĝi fluas. Nord-oriente de la urbo troviĝas Monto Hiej, nord-okcidente Monto Atago.

• Kiota Urba Arta Muzeo
• Nacia Muzeo de Moderna Arto

Tradiciaj industrioj

• Teksaĵo de Niŝiĝin
• Sakeo

Entreprenoj

• Horiba
• Kyocera
• Murata
• Nintendo
• Omron
• Shimadzu
• Wacoal

• Bostono (Usono)
• Florenco (Italio)
• Guadalajara (Meksiko)
• Kolonjo (Germanio)
• Kievo (Ukrainio)
• Parizo (Francio)
• Prago (Ĉeĥio)
• Ŝjiano (Ĉinio)
• Zagrebo (Kroatio)

La urbo Kioto havas 11 kvartalojn.

• Kvartalo Fuŝimi
• Kvartalo Higaŝijama
• Kvartalo Jamaŝina
• Kvartalo Kamigjo
• Kita-ku
• Minami-ku
• Kvartalo Nakagjo
• Kvartalo Niŝikjo
• Kvartalo Sakjo
• Kvartalo Ŝimogjo
• Kvartalo Ukjo

• Ora templo (Kinkaku-ĵi)
• Kastelo de Niĵo (Niĵoŭ-ĵo)

• Templo Ĵiŝo (Ginkaku-ĵi)
• Templo Kiyomizu (Kijomizu-dera)
• Templo Rokuon (Rokuon-ĵi)
• Templo Rjoan (Rjoan-ĵi)

• Sanktejo Kamigamo
• Sanktejo Ŝimogamo

• Kiota Palaco

• Sanktejo Heian
• Sanktejo Jasaka

• Templo Dajgo
• Templo Higahi-hongan
• Templo Kurama
• Templo Ninna
• Templo Niŝi-hongan
• Templo Tou

• Kiota Turo

• Ĝidaj-Festo
• Gion-Festo
• Dajmonĝi-fajrofesto

• Gubernia universitato de Kioto
• Universitato de Kioto

En Kioto vivis kaj aktivis la kompilinto de la Plena Verkaro Zamenhofa (PVZ), ludovikito.

Kioto-Esperanto-Societo ^[1] aktivas; ĝi havas kunsidojn ĉiumerkrede en la domo "Esperanto-Kaikan"^[2], ĝi ankaŭ okazigas elementan kurson, ekspozicion kaj Zamenhofan feston ĉiujare.

En la kvina kanto de la verko de Abel Montagut nome Poemo de Utnoa okazas asembleo de la Gobanoj (eksterteranoj). Tie oni akceptas, ke oni plikuraĝigu la malfortigitan Utnoan (nome la ĉefrolulo Noa) pere de la drogo anoŭdo. Inna malsupreniras kaj liveras ĝin al Noa. Je ties efiko aperas antaŭ li la poeto Valmikio kiu montras al li la enormajn atingojn de la estonta homaro, se li sukcesas savi ĝin, nome, en Azio, el Ĉina Murego al insulo Srilanko. Poste aperas la japana pentristo Hokusajo kiu siavice montras aliajn mirindaĵon el Azio. Jen kiel oni prezentas Kioton:

En lia akompano Utnoa superlibelas

la landon de Honŝuo, meze de maro safira.

Ili alflugas Kjoton, kaj poste Sanhusagendon,

la lignan konstruaĵon sur tuta mondo plej vastan,

sanktejojn ĝardenitajn kun harmonia primeto.

Kaj la pentristo fama al Uttu diras indike:

-Leviĝas jen Rjoanji kaj la palaco Kacura,

la Ora Pavilono kaj la Reĝhalo Feniksa.

Vidu sur stratoj longaj la girlanditan amason

dum la Printempaj festoj de la Floranta Ĉerizo.^[3]

• Kioto-Premio
• Listo de urboj de Japanio
• Listo de milionurboj
• Protokolo de Kioto

• Oficiala retejo (japane)

Gubernio Kioto
Kioto: Kita-ku | Kamigjo | Sakjo | Nakagjo | Higaŝijama | Ŝimogjo | Minami-ku | Ukjo | Fuŝimi | Jamaŝina | Niŝikjo Aliaj urboj: Fukuĉijama |Maizuru |Ajabe |Uĝi |Mijazu |Kameoka |Ĝojo |Muko |Nagaokakjo |Jaŭata |Kjotanabe |Kjotango |Nantan |Kizugaŭa Otokuni: Oojamazaki Kuse: Kumijama Cuzuki: Ide | Uĝitaŭara Soraku: Kasagi | Ŭazuka | Sejka | Minamijamaŝiro Funaj: Kjotamba Josa: Ine | Josano