Kaŭzoj de la Dua Mondmilito

La kaŭzoj de la Dua Mondmilito varias depende de la tempa rango kiu estu aplikata. Ĝenerale, la kaŭzoj de la Dua Mondmilito troviĝas en la kondiĉoj kaj situacioj ekzistantaj jam antaŭ la Unua Mondmilito, antaŭaĵoj kiuj estas rigardataj kiel preludo de ambaŭ mondmilitoj. La mondmilitoj estis antaŭviditaj eĉ antaŭ la enpovigo de Mussolini, Hitlero kaj de la japana invado de Ĉinio. Inter la plej tujaj kaŭzoj por la Dua Mondmilito menciendas la ascendo de la itala faŝismo en la 1920-aj jaroj, la japana militismo kaj imperiismo kaj ties invado de Ĉinio en la 1930-aj jaroj kaj speciale la ekpreno de la politika povo fare de Adolf Hitler kaj lia Nazia Partio en Germanio en 1933, al kio sekvis agresema ekstera politiko. La eksplodilo de la konflikto estis la militdeklaro de Unuiĝinta Reĝlando kaj Francio al la Nazia Germanio la 3an de septembro 1939, post la germana invado de Pollando de la 1a de septembro.

Amplekse dirite, oni povus diri, ke la Dua Mondmilito ekestis ĉefe, sed ne nur, el la rezultoj de la Unua Mondmilito, kiu naskis tre multe da ŝtatoj malkontentajn, humiligitajn kaj sopirantajn pri venĝo kaj ĝi kreis el la politika vidpunkto nestabilan aranĝon de Eŭropo kaj la mondo. Iom post iom komenciĝis profili grupo de malkontentuloj, kiuj intencis principe alilabori la novan aranĝon atingonte postenon, kiu rajte apartenas al ili rigardinte el iliaj vidpunktoj. Tiuj ĉi malkontentuloj rekrutiĝis kaj el la grupo de ŝtatoj de malvenkintoj kaj el la grupo de la venkintoj en la antaŭa mondmilito. En kunigo kun neĝojiga ekonomia situacio en ŝanĝo de 20-aj kaj la 30-aj jaroj, nekapableco de la venkintaj potencoj reteni almenaŭ ŝajnon de forto kaj novan ondon de izolaciismo en Usono tiel estiĝis bazo de nova konflikto, ankoraŭ pli terura, ol estis tiu antaŭa. Dekomence tiu estis la ĝenerala situacio. El ĝi elstaris la figuro de Germanio, kiu plie suferis la menciitan situacion, dum la politiko en aliaj landoj, metis ilin en klara dua rango. Tio en Eŭropo, dum en Azio, la situacio estis tute alia, ĉar de longe Japanio jam estis komencinta sian imperiisman ekspansion.

Ĉi tiu kesto: vidi • diskuti • redakti Dua Mondmilito
Okcidenta Eŭropo · Orienta Eŭropo · Afriko · Proksima Oriento · Mediteraneo · Azio kaj Pacifiko · Atlantiko
Signifaj partoprenantoj			Tempolinio		Aspektoj
Ĝis 1945 krom alie indikitaj. Ĉefaj kunmilitantoj en kurzivo.			Preludo • Kaŭzoj 1937 • Ĉina-japana milito 1939 • Invado en Pollando • Stranga milito • Vintra milito • Batalo de Atlantiko5 1940 • Danio kaj Norvegio • Batalo de Francio • Batalo de Britio • Libio kaj Egiptio • Brita Somalilando • Okupacio de baltaj ŝtatoj • Besarabio kaj Bukovino • Invado en Francan Hindoĉinion • Greka-itala milito 1941 • Orienta Afriko • Invado de Jugoslavio • Invado en Sovetunion • Proksima Oriento • Sieĝo de Leningrado • Atako kontraŭ Pearl Harbor 1942 • Batalo de Midway • Batalo de Stalingrado • Dua Batalo de Alamejno • Operaco Torĉo • Batalo de Guadalcanal	1943 • Fino en Afriko • Batalo ĉe Kursko • Kampanjo de Salomonoj • Invado kontraŭ Sicilio • Invado kontraŭ Italio5 1944 • Cassino kaj Anzio • Batalo de Normandio • Belorusio kaj Ukrainio • Ribelo de Varsovio • Batalo de Rumanio • Liberigo de Parizo • Operaco Market Garden • Batalo de Leyte Gulf 1945 • Batalo de Okinawa • Batalo de Berlino • Kapitulaco de Germanio • Hiroŝimo kaj Nagasaki • Kapitulaco de Japanio • Listo de bataloj Sekvoj kaj konsekvencoj • Efektoj • Viktimoj • Ellandigo de germanoj • Okupacio de Germanio • Plano de Morgenthau • Teritoriaj ŝanĝoj • Okupacio de Japanio • Franca-Vjetnamia milito • Malvarma milito • En nuntempa kulturo	• atako al Pearl Harbor • Fulmomilito • Komparigaj militaj rangoj • Kriptografio • Enlanda fronto • Militaj premioj • Milita ekipaĵo • Milita produktado • Rezistmovado • Teknologio • Totala milito Civilaj influoj kaj kruelaĵoj • Aliancanaj militaj krimoj • Germanaj militaj krimoj • Italaj militaj krimoj • Japanaj militaj krimoj • Sovetaj militaj krimoj • Holokaŭsto • Bombardado kontraŭ civiluloj
Aliancanoj		Akso
en milito de 1937  Ĉinio enpaŝis en 1939  Ĉeĥoslovakio  Pollando  Unuiĝinta Reĝlando  Brita Hindio  Francio  Aŭstralio  Nov-Zelando  Sud-Afriko  Kanado enpaŝis en 1940  Norvegio  Belgio  Nederlando  Grekio	enpaŝis en 1941  Jugoslavio Sovetunio  Usono  Filipinoj enpaŝis en 1942  Meksiko  Brazilo enpaŝis en 1943  Italio enpaŝis en 1944  Rumanio  Bulgario  Finnlando • aliaj	en milito de 1937  Japanio enpaŝis en 1939  Germanio  Slovakio enpaŝis en 1940  Itala reĝlando  (ĝis 1943) enpaŝis en 1941  Bulgario  (ĝis 1944)  Kroatio  Hungario  Irako  ĝis 1941  Rumanio  (ĝis 1944)  Finnlando  (ĝis 1944)  Serbio  Montenegro  Albanio enpaŝis en 1942  Tajlando enpaŝis en 1943 SRI • Akso Berlino-Romo-Tokio
• Aliancanaj gvidantoj • Aksaj gvidantoj • Komandantoj
Rezistmovadoj Aŭstrio · Baltio2 · Besarabio1 · Ĉeĥio · Danio · Etiopio · Francio · Germanio · Grekio · Italio · Judoj · Koreio · Nederlando · Moldavio 1 · Norvegio · Pollando · Tajlando · Sovetunio · Slovakio 4 · Ukrainio3 · Vjetnamio · Jugoslavio · aliaj
			Listoj
			Kategorio · Temoj · Interkonsentoj
1 Antisoveta. 2 Antisoveta kaj antinazia. 3 Antinazia, antipola, kaj antisoveta. 4 Antimadjara, antinazia, kaj antisoveta. 5 Laste al majo de 1945.		Dua Mondmilito en Vikivortaro  publike alireblaj libroj pri la temo en Vikilibroj      citaĵoj pri la Dua Mondmilito en Vikicitaro  fontaj tekstoj pri la Dua Mondmilito en Vikifontaro       dosieroj pri la Dua Mondmilito en la Komunejo  novaĵtekstoj pri la Dua Mondmilito en Vikinovaĵoj