Share to: share facebook share twitter share wa share telegram print page

 

Bismarkoj

Bismarkoj
Mapo de la Bismarkoj
Mapo de la Bismarkoj
grupo de insuloj
Akvejo Pacifika oceano
Geografia situo 4° 0′ S, 149° 45′ O (mapo)-3.9916666666667149.74305555556Koordinatoj: 4° 0′ S, 149° 45′ O (mapo) f1
Bismarkoj (Papuo-Nov-Gvineo)
Bismarkoj (Papuo-Nov-Gvineo)
DEC

Map

Nombro de insuloj 200
Ĉefa insulo Nova Britio
Tuta areo 49 658 km²f1
Loĝantoj 472 163 f2
vdr

La BismarkojBismarka Insularo estas grupo de insuloj for de la nordorienta marbordo de la insulo Nov-Gvineo en okcidenta Pacifiko kaj parto de Papuo-Nov-Gvineo. Ili ricevas la nomon de germana kanceliero Otto von Bismarck, ĉar dum la 19-a jarcento la Germana Imperio ekdisvastigis siajn koloniismajn klopodojn en tiu mondoregiono.

Geografio

La Bismarkoj inkludas ĉefe vulkanajn insulojn disvastigitajn en 4 provincoj kun areo de 49,700 km² kie la plej gravaj insuloj inkludas:

provincoj de Papuo-Nov-Gvineo

Biogeografie la insularo troviĝas en la Aŭstralazia ekozono laŭ la tipologio de la Monda Natur-Fonduso ( WWF ). Fitogeografie, Bismarkoj estas aparta flaŭra provinco el la Malesia Regiono de la Paleotropika Regno.

Historio

La unua loĝantaro de la insularo alvenis tien ĉirkaŭ 33 000 jarojn post elŝipiĝo el kio aktuale estas Papuo-Nov-Gvineo. Postaj alvenoj inkludis la popolon Lapita.

La unua eŭropano kiu vizitis la insularon estis la nederlanda esploristo Willem Schouten en 1616. [1] [2]

La insuloj restis nesetlitaj de okcidentaj eŭropanoj ĝis kiam ili iĝis parto de la germana protektorato de Germana Nov-Gvineo en 1884.

La 13an de marto de 1888, vulkano erupciis en Insulo Ritter kaŭzante megacunamo. Preskaŭ 100% el la vulkano falis en la oceanon lasante etan krateran lagon.[3]

Post la eksplodo de la Unua Mondmilito, la Aŭstralia Armeo kaj Ŝiparo konkeris la insularon en 1914 dum Germanio estis tro okupita en siaj eŭropaj militfrontoj; poste Aŭstralio ricevis el la Ligo de Nacioj mandatoj por pluokupi la insularon, kiuj restis sub aŭstralia regado kaj kontrolo ĝis la japana okupado dum la Dua Mondmilito — ĝis kiam Papuo-Nov-Gvineo sendependiĝis en 1975.

Loĝantaro

  • 1955.— 141 700
  • 1966.— 218 000
  • 1980.— 314 000
  • Lastatempe.- 575 000

Notoj

  1. Sigmond,J.P and Zuiderbann, L.H.(1976) Dutch Discoveries of Australia, Rigby, Australia. ISBN 07270 08005
  2. Spate, O.H.K. (1979) The Spanish Lake, Australian National University, Second Edition, 2004. ISBN 1920942 173
  3. Steven N. Ward; Simon Day (September 2003). “Ritter Island Volcano —lateral collapse and the tsunami of 1888”, Geophysical Journal International 154 (3), p. pp.891–902. doi:10.1046/j.1365-246X.2003.02016.x. Alirita 2007-12-17.. “Frumatene de la 13a de marto 1888, preskaŭ 5 km3 de la vulkano de la insulo Ritter falis violente enmaren nordoriente de Novgvineo. Tiu evento, la plej granda flanka kolapso de vulkaninsulo registrita en historiaj tempo, kaj kaŭzante cunamon dekojn da metroj alta al proksimaj plaĝoj. Multaj centoj de kilometroj for, observantoj de Novgvineo kronikis periodon de triminutajn ondojn ĝis 8 m altaj, kiuj daŭris ĝis 3 h. Tiuj rakontoj reprezentas la plej fidindan unuavica informo pri cunamo kaŭzita de flanka vulkankolapso. En ĉi artikolo, ni ŝajnigas, la tertremon de insulo Ritter registrita de priserĉado de 1985 de la rubokampoj kaj komparo kun antaŭviditaj cunamoj kun historia observado. La plej grana konsento okazas ĉirkaŭ termovoj veturantaj je 40 m s-1, sed rapidecoj ĝis 80 m s-1 ne povas esti ekskluditaj. La teroj de la insulo Ritter falis iom pli ol 800 m vertikale kaj moviĝis malrapide kompare kun la terglitoj kiuj descendis en pli profundan akvon. Baza blokfrotado antaŭ diras, ke glitoj kun pli mallongaj faloj atingas pli malaltajn rapidecojn kaj tiu de 40+ m s-1 estas tute kongrua kun la geometria kaj ampleksa glitado de la insulo Ritter. La kunsento inter teorio kaj observado pri la ondoj de la insulo Ritter pliigas nian konfidon en la ekzisto de megacunamo produktita de oceana vulkankolapsoj de du ĝis tri en la ordoj de magnitudo pli grandaj laŭ skalo.”. 

Eksteraj ligiloj

Kembali kehalaman sebelumnya


Index: pl ar de en es fr it arz nl ja pt ceb sv uk vi war zh ru af ast az bg zh-min-nan bn be ca cs cy da et el eo eu fa gl ko hi hr id he ka la lv lt hu mk ms min no nn ce uz kk ro simple sk sl sr sh fi ta tt th tg azb tr ur zh-yue hy my ace als am an hyw ban bjn map-bms ba be-tarask bcl bpy bar bs br cv nv eml hif fo fy ga gd gu hak ha hsb io ig ilo ia ie os is jv kn ht ku ckb ky mrj lb lij li lmo mai mg ml zh-classical mr xmf mzn cdo mn nap new ne frr oc mhr or as pa pnb ps pms nds crh qu sa sah sco sq scn si sd szl su sw tl shn te bug vec vo wa wuu yi yo diq bat-smg zu lad kbd ang smn ab roa-rup frp arc gn av ay bh bi bo bxr cbk-zam co za dag ary se pdc dv dsb myv ext fur gv gag inh ki glk gan guw xal haw rw kbp pam csb kw km kv koi kg gom ks gcr lo lbe ltg lez nia ln jbo lg mt mi tw mwl mdf mnw nqo fj nah na nds-nl nrm nov om pi pag pap pfl pcd krc kaa ksh rm rue sm sat sc trv stq nso sn cu so srn kab roa-tara tet tpi to chr tum tk tyv udm ug vep fiu-vro vls wo xh zea ty ak bm ch ny ee ff got iu ik kl mad cr pih ami pwn pnt dz rmy rn sg st tn ss ti din chy ts kcg ve 
Prefix: a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9