Share to: share facebook share twitter share wa share telegram print page

 

Lost-louarn

Foeniculum vulgare

Louzaouennoù eus familh ar bolzadeged eo al lostoù-louarn, Fœniculum vulgare ha Fœniculum officinale o anvioù latin.

Anvioù all

Deskrivadur

Plant bividik frondus-tre, tev o sichenn, eo al lostoù-louarn. Sonn eo o c'horzenn, 1-2 metrad uhelder dezhi, garanet eo an traoñ anezhi. Didroc'het eo an delioù a-lêrennoù moan hir-tre, bourlasek ar penn anezho. Eus miz Gouere da viz Gwengolo e teu bolzadoù dezho, a zo rannet e 10-30 skin.
War tuchennoù meinek hag en dismantroù e kreskont.[1]

Istor

En henc'hresianeg e kaver meneg eus ar blantenn, anvet μάραθος "marathos" ; kement ha fanileg, fanouilheg e talvez an anv Marathon, ul lec'h ma kaved lostoù-louarn a-vil-vern eta. Brudet e oa evit sklaeraat ar gweled.
E sevenadur ar Romaned e oa Fœniculum vulgare plantenn nevet Bacchus peogwir e veze lakaet da blantenn hud hag orgedus.

E lod rannoù eus Aostralia ez eus lezennoù da reoliañ skignadur al lostoù-louarn.

Gounezerezh

Hogosik e pep lec'h er bed e kresk lostoù-louarn, hag abaoe pell e vezont gounezet evit o blaz aniz pergen ; dre ar gounezerezh e teu ar pep niverusañ eus an doareoù a gaver hiziv.[2]

En douaroù dizour hag en heol e paota al lostoù-louarn. An doare dulce ("dous") a c'hounezer e douaroù strujus ha skañv, en heol, gant trawalc'h a c'hlebor evit ma koeñvfe an ognonenn a zo e traoñ ar gorzenn, hag a c'holoer gant douar a-feur ma kresk.[2]

Implij

An delioù, ar c'horzennoù, ar gwrizioù hag an hadoù a vez implijet.

An delioù fresk hag an hadoù (fresk pe sec'h) ha lakaer pa geginer pesked.
Ur blaz anizet skañv a roer d'ar saladennoù pa lakaer tammoù ognonennoù kriz enno (gwelet cartucci Italia) ; evel legumajoù e vez debret an ognon goude bout bet poazhet.
En Italia c'hoazh e reer silzig blazet gant lostoù-louarn, anvet finocchione. E Bro-C'hall e reer ul likor gant fanouilh, la fenouillette. Glec'hiadennoù plijus a reer gant an hadoù ivez.

Traeterezh

C'hwezh-vat a reer gant eoul lostoù-louarn.

Dre ziabarzh

  • Erbedet e vez drebriñ hadoù lostoù-louarn da aesaat ar c'hoazhañ, da bareañ an dipadapa, da zegas muioc'h a laezh d'ar merc'hed.
  • Gant ar gwrizioù e reer war-dro kudennoù ar benvegad troazhañ.

Dre ziavaez

  • Gant fanouilh e farder louzoù-gargouilhat da bareañ poanioù ar muñsunoù ha re ar gouzoug.
  • Mesket e vez gant rouanez-ar-foenneg (Filipendula ulmaria), bent pebret (Mentha piperita) ha nadozioù (Geranium maculatum) da gempenn ar benvegad koazhañ.
  • Eoul lostoù-louarn mesket gant eoul louzaouenn-an-deñved (Thymus vulagris) hag eoul eukaliptuz (Eucalyptus globulus), ha kejet gant eoul olivez a implijer evel antred da frotañ ar vruched enep ar gorzellad.
  • Ne vez morse erbedet eoul lostoù-louarn d'ar merc'hed pa vezont o tougen.

Notennoù

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 ha1,4 DUROS Fañch, Herbarum Vernaculi, La Digitale, Bei 29130 Kemperle, 1991 ISBN 978-2-903383-36-1
  2. 2,0 ha2,1 BROWN Deni, Encyclopedia of Herbs & Their Uses, Royal Horticultural Society, Dorling Kindersley, London, 1995, ISBN 978-0-7503-0203-5
Kembali kehalaman sebelumnya


Index: pl ar de en es fr it arz nl ja pt ceb sv uk vi war zh ru af ast az bg zh-min-nan bn be ca cs cy da et el eo eu fa gl ko hi hr id he ka la lv lt hu mk ms min no nn ce uz kk ro simple sk sl sr sh fi ta tt th tg azb tr ur zh-yue hy my ace als am an hyw ban bjn map-bms ba be-tarask bcl bpy bar bs br cv nv eml hif fo fy ga gd gu hak ha hsb io ig ilo ia ie os is jv kn ht ku ckb ky mrj lb lij li lmo mai mg ml zh-classical mr xmf mzn cdo mn nap new ne frr oc mhr or as pa pnb ps pms nds crh qu sa sah sco sq scn si sd szl su sw tl shn te bug vec vo wa wuu yi yo diq bat-smg zu lad kbd ang smn ab roa-rup frp arc gn av ay bh bi bo bxr cbk-zam co za dag ary se pdc dv dsb myv ext fur gv gag inh ki glk gan guw xal haw rw kbp pam csb kw km kv koi kg gom ks gcr lo lbe ltg lez nia ln jbo lg mt mi tw mwl mdf mnw nqo fj nah na nds-nl nrm nov om pi pag pap pfl pcd krc kaa ksh rm rue sm sat sc trv stq nso sn cu so srn kab roa-tara tet tpi to chr tum tk tyv udm ug vep fiu-vro vls wo xh zea ty ak bm ch ny ee ff got iu ik kl mad cr pih ami pwn pnt dz rmy rn sg st tn ss ti din chy ts kcg ve 
Prefix: a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9