Hiến pháp Ấn Độ (IAST: Bhāratīya Saṃvidhāna) là luật pháp tối cao của Ấn Độ.[3][4] Văn bản này đặt nền móng cho những quy tắc, cấu trúc, quy trình, quyền lực và nghĩa vụ chính trị cơ bản của các tổ chức chính phủ và đặt ra những quyền và nghĩa vụ của công dân nước này. Hiến pháp Ấn Độ là bản hiến pháp dài nhất trên thế giới.[a][5][6][7]
Babasaheb Ambedkar, chủ tịch của hội đồng soạn thảo, trình bày bản dự thảo cuối cùng của hiến pháp Ấn Độ trước chủ tịch Hội đồng Lập hiến Rajendra Prasad, ngày 25 tháng 11 năm 1949
Năm 1928, Hội nghị Các bên tổ chức một ủy ban ở Lucknow để chuẩn bị cho việc soạn thảo hiến pháp Ấn Độ, còn được gọi là Báo cáo Nehru.[15]
Hầu hết thuộc địa Ấn Độ nằm dưới ách cai trị của Anh từ năm 1857 đến năm 1947, khi Ấn Độ được trao trả độc lập. Từ năm 1957 đến 1950, các điều luật cũ tiếp tục có hiệu lực vì Ấn Độ là một lãnh thổ tự trị của Anh trong khoảng thời gian này, do mỗi phiên vương quốc theo lời kêu gọi của Sardar Patel và V. P. Menon đã ký điều khoản hợp nhất với Ấn Độ, và chính phủ Vương quốc Anh tiếp tục chịu trách nhiệm cho an ninh ngoại bang của đất nước.[16] Do vậy, hiến pháp Ấn Độ thay thế Đạo luật Ấn Độ Độc lập 1947 và Đạo luật Chính phủ Ấn Độ 1935 khi nó có hiệu lực ngày 26 tháng 1 năm 1950. Kể từ ngày đó Ấn Độ không còn là lãnh thổ tự trị của Vương miện Anh và trở thành một nước cộng hòa dân chủ độc lập. Điều 5, 6, 7, 8, 9, 60, 324, 366, 367, 379, 380, 388, 391, 392, 393, và 394 của hiến pháp có hiệu lực từ ngày 26 tháng 11 năm 1949, và phần còn lại vào ngày 26 tháng 1 năm 1950.[17]
Hiến pháp được soạn thảo bởi Hội đồng Lập hiến, được chọn bởi những ứng viên được bầu trong hội đồng cấp tỉnh.[19] Hội đồng với 389 thành viên (giảm còn 299 sau cuộc chia cắt Ấn Độ) mất gần ba năm để soạn thảo hiến pháp, qua mười một phiên họp trong khoảng thời gian dài 165 ngày.[5][18]
Chuyên gia về hiến pháp B. R. Ambedkar đã nghiên cứu hiến pháp của 60 quốc gia, và được coi là "Cha đẻ của Hiến pháp Ấn Độ".[20][21] Trong hội đồng lập hiến, một thành viên của ủy ban soạn thảo, T. T. Krishnamachari nói:
"Thưa Ngài Tổng thống, tôi là một trong những người trong Hạ viện đã lắng nghe Tiến sĩ Ambedkar rất cẩn thận. Tôi nhận thức được khối lượng công việc và tâm huyết mà ông ấy đã mang đến cho công việc soạn thảo Hiến pháp này.
Đồng thời, tôi nhận thấy rằng sự chú ý cần thiết cho mục đích soạn thảo hiến pháp rất quan trọng đối với chúng tôi tại thời điểm này đã không được Ban soạn thảo dành cho nó. Có lẽ Hạ viện biết rằng trong số bảy thành viên do Ngài đề cử, một người đã xin từ chức khỏi Hạ viện và được thay thế.
Một người đã qua đời và chỗ của anh ta không được thay thế. Một người đang ở Mỹ và không có ai thay thế vị trí của anh ta và một người khác đang tham gia vào các công việc của Nhà nước, và có một khoảng trống đến mức đó. Một hoặc hai người đang ở xa Dê-li, và có lẽ vì lý do sức khỏe đã không cho phép họ tham dự.
Vì vậy, cuối cùng đã xảy ra rằng gánh nặng soạn thảo hiến pháp này đổ lên vai Tiến sĩ Ambedkar và tôi không nghi ngờ gì rằng chúng tôi biết ơn ông ấy vì đã hoàn thành nhiệm vụ này một cách chắc chắn là đáng khen ngợi."[22][23]
^WP(Civil) No. 98/2002 (ngày 12 tháng 9 năm 2002). “Aruna Roy & Ors. v. Union of India & Ors”(PDF). Supreme Court of India. tr. 18/30. Lưu trữ(PDF) bản gốc ngày 7 tháng 5 năm 2016. Truy cập ngày 11 tháng 11 năm 2015.
^Elster, Jon; Gargarella, Roberto; Naresh, Vatsal; Rasch, Bjørn Erik (2018). Constituent Assemblies (bằng tiếng Anh). Cambridge University Press. tr. 64. ISBN978-1-108-42752-4. Nevertheless, partition increased the dominance of the Congress Party in the constituent assembly, which in turn made it easier for its leadership to incorporate in the constitution elements of its vision of Indian unity. This vision was based on a decades-long period of Congress-led consultation concerning the future independent constitution. More importantly, it rested on a detailed draft constitution adopted in 1928 by the All Parties Conference that met in Lucknow. The draft, known as the "Nehru Report," was written by a seven-member committee, chaired by Motilal Nehru. ... The committee was appointed during the May 1928 meeting of the All Parties Conference, which included representatives of all the major political organizations in India, including the All-India Hindu Mahasabha, the All-India Muslim League, the All-India Liberal Federation, the States' Peoples Conference, The Central Khalifat Committee, the All-India Conference of Indian Christians, and others.
^Menon, V.P. (ngày 15 tháng 9 năm 1955). The story of the integration of the India states. Bangalore: Longman Greens and Co.
^“Commencement”. Lưu trữ bản gốc ngày 20 tháng 2 năm 2015. Truy cập ngày 20 tháng 2 năm 2015.
Baruah, Aparajita (2007). Preamble of the Constitution of India: An Insight & Comparison. Eastern Book Co. ISBN978-81-7629-996-1.
Basu, Durga Das (1965). Commentary on the constitution of India: (being a comparative treatise on the universal principles of justice and constitutional government with special reference to the organic instrument of India). 1–2. S. C. Sarkar & Sons (Private) Ltd.
—— (1981). Shorter Constitution of India. Prentice-Hall of India. ISBN978-0-87692-200-2.
—— (1984). Introduction to the Constitution of India (ấn bản thứ 10). South Asia Books. ISBN0-8364-1097-1.
—— (2002). Political System of India. Anmol Publications. ISBN81-7488-690-7.
Dash, Shreeram Chandra (1968). The Constitution of India; a Comparative Study. Chaitanya Pub. House.
Dhamija, Dr. Ashok (2007). Need to Amend a Constitution and Doctrine of Basic Features. Wadhwa and Company. ISBN9788180382536.
.svg){kind=small}
