Share to: share facebook share twitter share wa share telegram print page

 

Yok oluş

Yok oluş (kitlesel yok oluş veya biyotik kriz olarak da bilinir) Dünya'daki biyolojik çeşitlilikte yaygın ve hızlı bir azalmadır. Böyle bir olay, çok hücreli organizmaların çeşitliliği ve bolluğunda keskin bir değişiklik ile tanımlanır. Yok olma oranı türleşme hızıyla doğru orantılı bir şekilde ortaya çıkar.

"Beş Büyük" kitlesel yok oluş

  1. Ordovisiyen-Silüriyen yok oluş olayları (geç Ordovisiyen veya O-S): 445-444 Ma, Ordovisiyen-Silüriyen geçişinden hemen önce ve geçiş sırasında. Tüm familyaların %27'sini, tüm cinslerin %57'sini ve tüm türlerin %85'ini öldüren iki olay meydana gelmiştir.[1]
  2. Geç Devoniyen yok oluşları: 372-359 Ma, Devoniyen'den Karbonifer dönemine geçişe kadar Geç Devoniyen'in çoğunu kaplar.[2]
  3. Permiyen-Triyas yok oluş olayı (Permiyen'in sonu): 252 milyon yıl, Permiyen-Triyas geçişinde. Dünya üzerindeki en büyük yok oluş olayı deniz ailelerinin %53'ünü, deniz cinslerinin %84'ünü, tüm deniz türlerinin yaklaşık %81'ini[3] ve karasal omurgalı türlerinin tahmini %70'ini öldürmüştür.[4][5]
  4. Triyas-Jurasik yok oluş olayı (Triyas'ın sonu): 201.3 Ma, Triyas'tan Jurasik'e geçiş sırasında. Tüm familyaların yaklaşık %23'ü, tüm cinslerin %48'i (denizel familyaların %20'si ve denizel cinslerin %55'i) ve tüm türlerin %70 ila %75'i yok olmuştur.
  5. Kretase-Paleojen yok oluş olayı (Kretase'nin sonu, K-Pg yok oluşu veya eski adıyla K-T yok oluşu): 66 milyon yıl. Tüm familyaların yaklaşık %17'si, tüm cinslerin %50'si ve tüm türlerin %75'i yok olmuştur.[6]

Kaynakça

  1. ^ "Extinction". math.ucr.edu. 18 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2023. 
  2. ^ "Late Devonian Extinctions". www.researchgate.net. 22 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2023. 
  3. ^ "Estimates of the magnitudes of major marine mass extinctions in earth history". www.ncbi.nlm.nih.gov. 25 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2023. 
  4. ^ "Major Mass Extinctions". www.britannica.com. 20 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2023. 
  5. ^ "The Permo–Triassic extinction". www.nature.com. 22 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2023. 
  6. ^ "Mass Extinctions in the Marine Fossil Record". www.science.org. 26 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2023. 
Kembali kehalaman sebelumnya


Index: pl ar de en es fr it arz nl ja pt ceb sv uk vi war zh ru af ast az bg zh-min-nan bn be ca cs cy da et el eo eu fa gl ko hi hr id he ka la lv lt hu mk ms min no nn ce uz kk ro simple sk sl sr sh fi ta tt th tg azb tr ur zh-yue hy my ace als am an hyw ban bjn map-bms ba be-tarask bcl bpy bar bs br cv nv eml hif fo fy ga gd gu hak ha hsb io ig ilo ia ie os is jv kn ht ku ckb ky mrj lb lij li lmo mai mg ml zh-classical mr xmf mzn cdo mn nap new ne frr oc mhr or as pa pnb ps pms nds crh qu sa sah sco sq scn si sd szl su sw tl shn te bug vec vo wa wuu yi yo diq bat-smg zu lad kbd ang smn ab roa-rup frp arc gn av ay bh bi bo bxr cbk-zam co za dag ary se pdc dv dsb myv ext fur gv gag inh ki glk gan guw xal haw rw kbp pam csb kw km kv koi kg gom ks gcr lo lbe ltg lez nia ln jbo lg mt mi tw mwl mdf mnw nqo fj nah na nds-nl nrm nov om pi pag pap pfl pcd krc kaa ksh rm rue sm sat sc trv stq nso sn cu so srn kab roa-tara tet tpi to chr tum tk tyv udm ug vep fiu-vro vls wo xh zea ty ak bm ch ny ee ff got iu ik kl mad cr pih ami pwn pnt dz rmy rn sg st tn ss ti din chy ts kcg ve 
Prefix: a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9