Share to: share facebook share twitter share wa share telegram print page

 

Soranice

Soranice
Soranî, Kurdî
Ana dili olanlarİran, Irak ve Avrupa'daki Kürt diasporası tarafından
EtnisiteKürtler
Konuşan sayısı5.000.000 kişi Irak'ta (2014) toplam 7.250.000[1]  (tarih gerekli)
Dil ailesi
Hint-Avrupa dilleri[2]
Yazı sistemiFars - Arap alfabesi
Resmî durumu
Resmî dilKürdistan Bölgesel Yönetimi Kürdistan Bölgesel Yönetimi  Irak
Dil kodları
ISO 639-3ckb

Soranice (سۆرانی Soranî) veya Orta Kürtçe (کوردیی ناوەندی Kurdîy nawendî), Hint Avrupa dil ailesinin Kuzeybatı Hint-İran dilleri grubundan olan bir Kürt dilidir.[3] Ayrıca Kürdistan Bölgesel Yönetiminin resmî dilidir.[4]

Soranicenin yazımı için çoğunlukla Arap - Fars alfabesi kullanılır. Son zamanlarda Kürtçede Latin alfabesine geçme teşebbüsleri de olmuştur. Bu lehçede yazılı kaynak nispeten çoktur.

Yaygın olarak kullanıldığı yerler

Soranice daha çok Irak ve İran'da konuşulmaktadır. Irak'ta nüfusun 1/4'ü Soranice konuşmaktadır.[5] Soranice, Irak'ta daha çok Erbil, Süleymaniye ve Kerkük'te konuşulmaktadır. Bunun yanında Irak'ta Duhok'taki Kürtler ve Şengal'deki Yezidiler tarafından Kurmanci konuşulmaktadır. Fakat Irak'ta Kürtler'in çoğu Soranice konuşabilmektedir.[6] İran'da ise Soranice daha çok Batı Azerbaycan, Kirmanşah ve Kürdistan vilayetlerinde konuşulmaktadır.[7]

Lehçeler

Erdelanî, Silêmanî, Mukiryanî, Germiyanî.[8]

Soranice ve Kurmanççanın farkları

Soranicenin, Kurmanççadan farklı olarak cinsiyet yapısı bulunmamaktadır. Bunun yanında Kurmanççada kişi adılları iki tür iken, Soranicede tek türdür. Örneğin Kurmanççada “Ben Kürt’üm” Ez kurd im, “Benim adım” Navê min şeklinde söylenir. Ama Soranicede bu ifadeler (sırasıyla) “Min kurd im” ve “Nawi min”dır. Yani “min” adılı iki durumda da aynı kalmaktadır.[9] [10]

Soranice için bazı örnekler

Selamlaşma/Tanışma

  • Silaw / Selam (سڵاو، سەلام) : Selam
  • Çonî / Çonî başî (چۆنی، چۆنی باشی) : Nasılsın
  • Başim (باشم) : Iyiyim
  • Baş nîm (باش نیم) : İyi değilim
  • Xirapim (خراپم) : Kötüyüm
  • Mandûm (ماندووم) : Yorgunum
  • Nexoşim (نەخۆشم) : Hastayım
  • Minîş başim (منیش باشم) : Ben de iyiyim
  • Supas / Memnûn (سوپاس، مەمنوون) : Teşekkür ederim
  • Tika dekem (تکا دەکەم) : Rica ederim
  • Nawit çiye (ناوت چییە) : Adın ne
  • Nawim Ehmed e (ناوم ئەحمەدە) : Adım Ahmet
  • Xoşhalim (خۆشحاڵم) : Memnun oldum
  • Bibûre / Bibexşe (ببوورە، ببەخشە) : Özür dilerim
  • Zehmet nebêt (زەحمەت نەبێت) : Lütfen
  • Be xêr û xoşî (بە خێر و خۆشی) : Hayırlı olsun
  • Bexêrhatin (بەخێربێن) : Hoş geldiniz
  • Xoşhal bûm (خۆشحاڵ بووم) : Hoş bulduk
  • Kurdî dezanît (کوردی دەزانیت) : Kürtçe biliyor musun
  • Belê (بەڵێ) : Evet
  • Na / Nexêr (نا، نەخێر) : Hayır
  • Beyanî baş (بەیانی باش) : Günaydın
  • Roj baş (ڕۆژ باش) : İyi günler
  • Êware baş (ئێوارە باش) : İyi akşamlar
  • Şew baş (شەو باش) : İyi geceler
  • Malawa / Xwa hafiz (ماڵاوا، خواحافیز) : Hoşçakal

Kişisel bilgileri sorma

  • Temenit çende: Yaşın kaç
  • Temenim 25 sale: 25 yaşındayım
  • Xelkî kwêy: Nerelisin
  • Xelkî Estembulim: İstanbulluyum
  • Le kwê dejît: Nerede yaşıyorsun
  • Le Enqere dejîm: Ankara'da yaşıyorum
  • Le kwê da denîşî : Nerede oturuyorsun
  • Le Enqere da denîşîm: Ankara'da oturuyorum
  • Le kuê kar dekeyt: Nerede çalışıyorsun
  • Le xwendîngeh da kar dekem :

Okulda çalışıyorum

  • Pîşet çiye: Mesleğin ne
  • Min Mamostam: Öğretmenim
  • Nawnîşanit çiye: Adresin ne
  • Nawnîşanî maltan çiye: Ev adresin ne
  • Maltan le kuêye: Evin nerede
  • Adresi karit çiye: İş adresin ne
  • Jimarey telefonit çende :

Telefon numaran kaç

  • Le kuê zade bûy: Nerede doğdun
  • Le Enqere zade bûm: Ankara'da doğdum
  • Key le dayîk bûyî: Ne zaman doğdun
  • Le berwarî ___ zade bûm :___ tarihinde doğdum
  • Naw: İsim
  • Naznaw: Soyisim
  • Rojî bûn: Doğum günü
  • Şiwênî bûn: Doğum yeri
  • Berwarî bûn: Doğum tarihi
  • Welat: Ülke
  • Mal/Xanû(Xanî - Xane) : Ev
  • Kargah: İşyeri

Soranice sözcükler

Soru sözcükleri

  • Çî : Ne
  • Çon: Nasıl
  • Boçî : Neden
  • Key: Ne zaman
  • Kuê/Kû : Neresi
  • Be kuê : Nereye
  • Le kuê : Nerede
  • Kê : Kim
  • Bo kê: Kimin
  • Çend: Kaç
  • Be çend: Ne kadar (fiyat)
  • Kam: Hangisi

[11]

Sayılar

  • Şimare: Sayı/Numara
  • Yek: Bir
  • Dû : İki
  • Sê : Üç
  • Çar/Çwar: Dört
  • Penc: Beş
  • Şeş: Altı
  • Heft/Hewt: Yedi
  • Heşt: Sekiz
  • No: Dokuz
  • De: On
  • Yazde: On bir
  • Dewazde: On iki
  • Sêzde: On üç
  • Çarde/Çwarde: On dört
  • Panzde: On beş
  • Şanzde: On altı
  • Hefde: On yedi
  • Hijde: On sekiz
  • Nozde: On dokuz
  • Bîst: Yirmi
  • Bîst û yek: Yirmi bir
  • Bist û dû: Yirmi iki
  • Sî : Otuz
  • Çil: Kırk
  • Penca: Elli
  • Şest: Altmış
  • Hefta: Yetmiş
  • Heşta: Seksen
  • Nohet/Newet: Doksan
  • Sed: Yüz
  • Diwîst: İki yüz
  • Sêsed: Üç yüz
  • Çiwarsed: Dörtyüz
  • Pansed: Beş yüz
  • Şeşsed: Altı yüz
  • Heftsed: Yedi yüz
  • Hezar: Bin
  • Dû hezar: İki bin
  • Hezar nosed bîst û se: 1923
  • Dû hezar şanzde: 2016
  • Yekem/Yekemîn : Birinci
  • em/Dûemîn : İkinci
  • Sewem/Sewemîn : Üçüncü
  • Çarem/Çaremîn : Dördüncü
  • Nohem/Nohemîn : Dokuzuncu
  • Dehem/Dehemîn : Onuncu
  • Yazdehem/Yazdehemîn: On birinci
  • em/Sîemîn : Otuzuncu
  • Pencahem/Pencahemîn : Ellinci

[12]

Günler/Aylar

  • Roj: Gün
  • Kat/Dem: Zaman
  • Mang/Mah: Ay
  • Sal: Yıl
  • Mejû : Geçmiş(eski) Tarih
  • Rojjimêr: günlük Tarih
  • Katjimêr: Saat
  • Beyanî/spêde: Sabah
  • Nîwero/Nîmero/Zuhr: Öğle
  • Eware: Akşam
  • Şew: Gece
  • Diwênê: Dün
  • îmro: Bugün
  • Sibeynê/Sibe: Yarın
  • Dûşembe: Pazartesi
  • Seşembe: Salı
  • Çarşembe: Çarşamba
  • Pencşembe: Perşembe
  • Heynî/Cum'a: Cuma
  • Şembe: Cumartesi
  • Yekşembe: Pazar
  • Emro çend şembe: Bugün günlerden ne
  • Kanûni dûem: Ocak
  • Şubat: Şubat
  • Azar: Mart
  • Nîsan: Nisan
  • Ayar: Mayıs
  • Huzeîran: Haziran
  • Temmûz: Temmuz
  • Ab: Ağustos
  • Eylûl: Eylül
  • Teşrîni yekem: Ekim
  • Teşrîni dûem: Kasım
  • Kanûni yekem: Aralık
  • Bahar: İlkbahar
  • Hawîn: Yaz
  • Payîz/Xazan: Sonbahar
  • Zistan: Kış

[13]

Renkler

  • Reng: Renk
  • Sipî/Sefîd: Beyaz
  • Reş/Siyah: Siyah
  • Şin: Mavi
  • Sor: Kırmızı
  • Sewz(Kesk) : Yeşil
  • Zer: Sarı
  • Pembe: Pembe
  • Binefşî(Mor) : Mor
  • Qaweyî: Kahverengi
  • Nilî: Lacivert
  • Xolemeşî: Gri
  • Narencî : Turuncu

[14]

Yönler

  • Bakûr: Kuzey
  • Başûr: Güney
  • Rojhelat: Doğu
  • Rojawa: Batı
  • Bakûrî Rojhelat: Kuzeydoğu
  • Bakûrî Rojawa: Kuzeybatı
  • Başûrî Rojhelat: Güneydoğu
  • Başûrî Rojawa: Güneybatı

[15]

Yiyecek/İçecekler

  • xwardin: Yemek/Yiyecek
  • Xwardînewe: İçecek
  • Aw: Su
  • Nan: Ekmek
  • Xwê : Tuz
  • Şekir: Şeker
  • Ard: Un
  • Goşt: Et
  • Kifte: Köfte
  • Qîma: Kıyma
  • Mirîşk: Tavuk
  • Tirşîyat: Turşu
  • Doşawî temate: Domates Salçası
  • Run/Ron: Yağ
  • Kere: Tereyağ
  • Birinc: Pirinç
  • Penîr: Peynir
  • Zeytûn: Zeytin
  • Şorba: Çorba
  • Şîr: Süt
  • Mast: Yoğurt
  • Şerbet: Meyve suyu
  • Şerbeti pirtaqal: Portakal suyu
  • Mireba: Reçel
  • Hengwîn: Bal
  • Doşaw: Pekmez

Meyveler

  • Mîwe: Meyve
  • Sêw: Elma
  • Hermê, Gulabî : Armut
  • Şutî : Karpuz
  • Kelek, Gindore: Kavun
  • Trê: Üzüm
  • Kişmiş: Kuru üzüm
  • Qeysî, Mişmiş: Kayısı
  • Xox: Şeftali
  • Limo: Limon
  • Moz: Muz
  • Henar: Nar
  • pirteqal: Portakal
  • Narengî, lalengî: Mandalina
  • Gêlas: Kiraz, Vişne
  • Tû: Böğürtlen
  • Şatû : Dut
  • Şilk: Çilek
  • Alû, Gerez: Erik
  • Hencîr: Incir
  • Kiwi: Kivi
  • Badem: Badem
  • Findeq: Fındık
  • Fisteq: Fıstık
  • Gwêz, Guz: Ceviz
  • Gwêzî hîndî: Hindistan cevizi
  • Xurma: Hurma

[16]

Sebzeler

  • Sewze: Sebze
  • Temate: Domates
  • Petate: Patates
  • Gêzer: Havuç
  • Aru, Xiyar: Salata
  • Deluce(Bîber): Biber
  • Piyaz: Soğan
  • Sîr: Sarımsak
  • Spênax: Ispanak
  • Baîncab: Patlıcan
  • Madenus: Maydanoz
  • GenmeŞamî,Şanderî: Mısır
  • Berû : Kestane
  • Na'ne: Nane
  • Nîsk: Mercimek
  • Qarçik, Kûarg: Mantar
  • Tûr: Turp
  • Kuleke, Kudû(Kudî): Kabak
  • Kelerm(Kelem): Lahana
  • Nok: Nohut
  • Fasolya: Fasulye

[17]

Vücudun bölümleri

  • Leş: Vücut
  • Ser: Baş
  • Piriç/Qij/Bisk: Saç
  • Mû : Kıl
  • Çaw: Göz
  • Bro/Ebrû: Kaş
  • Pelûî çaw: Gözkapağı
  • Birjang: Kirpik
  • Lût/Kepû: Burun
  • Nawçewan: Alın
  • Demûçaw/Ruxsar: Yüz
  • Rîş: Sakal
  • Simł: Bıyık
  • Kułm/Rumet: Yanak
  • Dem: Ağız
  • Lêw: Dudak
  • Didan: Diş
  • Ziman/Zuwan: Dil
  • Qûrig: Gırtlak
  • Mil: Boyun
  • Gerû: Boğaz
  • Guê/Gê: Kulak
  • Dest: El
  • Pence: Parmak
  • Bazû: Kol
  • Şan: Omuz
  • Meçek: Bilek
  • Nînok/Naxon: Tırnak
  • Êsk: Kemik
  • Pişt: Sırt
  • Kemer: Bel
  • Perasû: Kaburga
  • Rîxołe: Bağırsak
  • Sîne: Göğüs
  • Şikim: Karın
  • Nawik: Göbek
  • Dil: Kalp
  • lûle xwên: Damar
  • Sî: Akciğer
  • Ciger: Karaciğer
  • Gurçîle: Böbrek
  • Masulke: Kas
  • Gede: Mide
  • Mêşik: Beyin
  • Demar: Sinir

Dil bilgisi

Kaynakça

  1. ^ "Ethnologue - Kurdish, Central". 22 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2013. 
  2. ^ "Etnologue - Subsgroup/ Kurdish". 12 Aralık 2016. 10 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2016. 
  3. ^ "Kurdish Academy of Language". 26 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mart 2020. 
  4. ^ "IRAK KÜRT BÖLGESEL YÖNETİMİNDE DIŞ POLİTİKA ve GÜVENLİK EKSENİNDE TÜRKİYE ALGISI". academia.edu. 8 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Kasım 2016. 
  5. ^ "thekurdishprotect.org/ Sorani: Central Kurdish Language". 18 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2016. 
  6. ^ "Kurdistan Regional Government / The Kurdish language". 17 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2016. 
  7. ^ "thekurdishproject.org / Iranian Kurdistan". 5 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2016. 
  8. ^ "Etnologue/Kurdish, Central/ Dialects". 14 Kasım 2016. 10 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2016. 
  9. ^ "Kurmanci'deki şahıslar". 18 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Kasım 2016. 
  10. ^ "Sorani'deki şahıslar". 21 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Kasım 2016. 
  11. ^ "Kürtçe'de soru kelimeleri". 22 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Aralık 2016. 
  12. ^ "Kürtçe sayılar". 17 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Kasım 2016. 
  13. ^ W. M.Thackston. -Sorani Kurdish- A Reference Grammar with Selected Readings (İngilizce). Hardvard University. s. 18/19. 
  14. ^ "Kürtçe renkler". 20 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Kasım 2016. 
  15. ^ "Kürtçe'de yönler". 25 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2016. 
  16. ^ "Vocabulary - Fruits". 10 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2017. 
  17. ^ "Vocabulary - Vegetables". 10 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2017. 
Kembali kehalaman sebelumnya


Index: pl ar de en es fr it arz nl ja pt ceb sv uk vi war zh ru af ast az bg zh-min-nan bn be ca cs cy da et el eo eu fa gl ko hi hr id he ka la lv lt hu mk ms min no nn ce uz kk ro simple sk sl sr sh fi ta tt th tg azb tr ur zh-yue hy my ace als am an hyw ban bjn map-bms ba be-tarask bcl bpy bar bs br cv nv eml hif fo fy ga gd gu hak ha hsb io ig ilo ia ie os is jv kn ht ku ckb ky mrj lb lij li lmo mai mg ml zh-classical mr xmf mzn cdo mn nap new ne frr oc mhr or as pa pnb ps pms nds crh qu sa sah sco sq scn si sd szl su sw tl shn te bug vec vo wa wuu yi yo diq bat-smg zu lad kbd ang smn ab roa-rup frp arc gn av ay bh bi bo bxr cbk-zam co za dag ary se pdc dv dsb myv ext fur gv gag inh ki glk gan guw xal haw rw kbp pam csb kw km kv koi kg gom ks gcr lo lbe ltg lez nia ln jbo lg mt mi tw mwl mdf mnw nqo fj nah na nds-nl nrm nov om pi pag pap pfl pcd krc kaa ksh rm rue sm sat sc trv stq nso sn cu so srn kab roa-tara tet tpi to chr tum tk tyv udm ug vep fiu-vro vls wo xh zea ty ak bm ch ny ee ff got iu ik kl mad cr pih ami pwn pnt dz rmy rn sg st tn ss ti din chy ts kcg ve 
Prefix: a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9