Santralistanbul
Santralistanbul, 1914 yılında kurulan Silahtarağa Elektrik Santrali'nin restore edilmesiyle 8 Eylül 2007 tarihinde açılmış bir uluslararası kültür, sanat ve eğitim platformudur.[1] TarihçeSilahtarağa Elektrik SantraliOsmanlı İmparatorluğu döneminde 1914 yılında İstanbul'un elektrik ihtiyacını karşılaması için kurulan Silahtarağa Elektrik Santrali, 1983 yılına kadar hizmet elektrik üretim faaliyetlerini sürdürmüştür.[2] Restorasyon süreciSilahtarağa Elektrik Santrali'nin restore edilmesi süreci, İstanbul Bilgi Üniversitesi'nin kurucuları arasında yer alan iş insanı Oğuz Özerden tarafından başlatılmıştır.[3] 1 Mayıs 2004 tarihinde, T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile İstanbul Bilgi Üniversitesi arasında Hidiv Kasrı'nda yapılan protokolle, Silahtarağa Elektrik Santrali kompleksi 20 yıllığına üniversiteye tahsis edilmiştir.[1] Bu protokole karşın, 2001 yılında İstanbul Teknik Üniversitesi ile elektro-teknopark kurmak için plan hazırlayan Elektrik Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi dava açtı. Ancak bakanlık İstanbul Bilgi Üniversitesi'nin projesini onayladı.[4] Projenin konsepti genel olarak Londra'daki Tate Modern'e benzemekte, ancak Santralistanbul projesi; enerji müzesi, amfi tiyatro, konser salonları, halk kütüphanesi ve ziyaretçi sanatçılar için lojmanlardan oluştuğu için Tate Modern'e göre daha kapsamlıdır. Restorasyon projesi, İstanbul Bilgi Üniversitesi, Doğuş Grubu, Ciner Grubu ve Laureate Education, Inc. ortaklığında, Kale Grubu ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin ana sponsorluğunda gerçekleştirilmiştir.[5] Projenin maliyeti 45 milyon Amerikan dolarını aşarak, başlangıçtaki 30 milyon Amerikan doları tutarındaki bütçeyi aştı. Mimari koordinasyonu İstanbul Bilgi Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Dekanı İhsan Bilgin üstlenirken, master planı mimarlar Nevzat Sayın (halk kütüphanesi) ve Emre Arolat (çok amaçlı salon) tarafından yürütüldü. Han Tümertekin ise, enerji müzesinin tasarım çalışması için ekibe katıldı.[6] Santralistanbul'un ön açılışı, 17 Temmuz 2007 tarihinde dönemin Türkiye başbakanı Recep Tayyip Erdoğan'ın katılımıyla açılmıştır.[7][8] Resmî açılış ise 8 Eylül 2007 tarihinde gerçekleşmiştir.[9] Çağdaş Sanat Müzesi7.000 m2 taban alanına sahip Çağdaş Sanat Müzesi (ÇSM), Silahtarağa Elektrik Santrali'nin zaman içerisinde yıkılmış 2 binasının temelleri üzerine inşa edilmiştir. Mimarlar bu yapıları, elektrik santralinin buhar üreten su borulu kazan bölümüne ait tarihi fotoğrafları referans alarak, eski yapıların orijinal boyutlarına dayalı olarak inşa etmişlerdir.[10] 5 katlı betonarme binalar çelik ve cam cephelerle kaplanmıştır. İki bina bir cam geçit ile birbirine bağlanmıştır. Galeriler ise hareketli alçıpanlarla ayrılmıştır. Binaların cepheleri, gündüzleri ışığın girmesine izin verirken geceleri fener benzeri bir etki yaratan alüminyum bir ağ ile kaplanmıştır. Ayrıca bina cepheleri projeksiyon perdesi olarak da kullanılabilir. Günümüzde Çağdaş Sanat Müzesi, çalışma alanları ve sınıfların bulunduğu bir eğitim kompleksi olarak da kullanılmaktadır. Geçici sergilerÇağdaş Sanat Müzesi'nde yer almış bazı geçici sergiler:
KoleksiyonSantralistanbul koleksiyonunda güncel olarak; Abidin Dino, Alaettin Aksoy, Ergin İnan, Gürdal Duyar, Hakkı Anlı, Ilgım Veryeri, İlhan Koman, Kalliopi Lemos, Kemal Önsoy, Mehmet Günsür, Mithat Şen, Mübin Orhon, Nil Yalter, Sadi Pektaş, Sarkis Zabunyan, Selim Birsel, Selim Cebeci, Selim Turan, Tiraje Dikmen, Yüksel Arslan ve Yurdaer Altıntaş'ın çeşitli eserleri bulunmaktadır.[18] Kuruluş koleksiyonunda ise; Ayşe Erkmen, Burhan Doğançay, Burhan Uygur, Canan Tolon, Ferruh Başağa, İrfan Önürmen, Mehmet Güleryüz, Nejad Melih Devrim, Neş'e Erdok, Ömer Uluç, Osman Dinç ve Selma Gürbüz'ün çeşitli eserleri yer almıştır.[19] İddialar2013 yılında, Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın da onayıyla müzenin koleksiyonunun bir kısmı müzayedeye çıkartılacağı iddia edilmiştir.[20] Ancak üniversite tarafından yapılan açıklamada; bağışlanan eserlerin müzayedeye gitmeyeceği, üniversitenin kendi satın aldığı eserlerin müzayedeye gideceği belirtilmiştir.[21] Enerji Müzesi1913 ve 1921 yıllarında inşa edilen 1 ve 2 numaralı makine daireleri, Silahtarağa Elektrik Santrali yerleşkesinde yapılan restorasyon çalışmaları kapsamında; Enerji Müzesi olarak düzenlenmiş,[22][23] makine dairelerindeki AEG, Brown Boveri, Siemens ve Thomson Houston marka türbin-jeneratör grupları 1983 yılında bırakıldığı gibi korunmuştur.[24] Ayrıca müze içerisinde yer alan interaktif deneyler de ziyaretçiler tarafından deneyimlenebilir. Enerji müzesi toplam 1,738.83 m2 alana sahiptir.[23]
Kaynakça
Dış bağlantılar
Wikimedia Commons'ta Santralistanbul ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
|