Süleyman Hüsnü Paşa

Süleyman Hüsnü Paşa
Müşir Süleyman Hüsnü Paşa
Doğum	1838 İstanbul
Ölüm	8 Ağustos 1892 Bağdat
Bağlılığı	Osmanlı İmparatorluğu
Hizmet yılları	1863-1892
Rütbesi	Müşir
Çatışma/savaşları	Kırım Savaşı, 93 Harbi

Süleyman Hüsnü Paşa (1838, İstanbul - 8 Ağustos 1892, Bağdat), Osmanlı müşiri, eğitmen ve yazar. İlk ilmî Türkçülerden biridir. Askerî okullarda okutulan yabancı dilden çeviri tarih kitaplarının algı ürünü olduğunu, ayrıca İslam'dan ve millîlikten uzak olduğunu düşündüğü için Tarih-i Âlem (Dünya Tarihi) adlı eseri yazdı.^[1]

Süleyman Hüsnü Paşa, 1838 yılında İstanbul'da günümüzde Fatih ilçesi sınırları içinde yer alan Molla Gürani Mahalllesi'nde doğdu. Babası Yeniçeri Ağası Mehmed Hâlet Efendi'ydi. Öğrenimini İstanbul'daki Mekteb-i Fünun-ı İdadiye'de yaparak 1863 yılında Mekteb-i Harbiye'den mezun oldu. Edebiyat öğretmenliği, kaymakamlık, din bilginliği ve yazarlık yaptı. 1876 yılında padişah Abdülaziz'in tahttan indirildiği hükûmet darbesinde rol oynadı. II. Abdülhamid bu sebeple ona duyduğu güvensizlikten dolayı İstanbul'dan uzaklaştırmak amacıyla Bosna-Hersek komutanlığına tayin etti.

1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı başladığı zaman Balkanlardaki en yüksek kıdemli komutanlardan biriydi. 2 Ekim 1877'de Tuna cephesi başkomutanlığını Mehmet Ali Paşa'dan devraldı. Komuta ettiği ordular Şıpka Geçidi Muharebeleri'nde önce Rusları yendiler. Ancak daha sonra orduları yenik düştü. Savunmada gösterdiği cesaretten dolayı Süleyman Hüsnü Paşa önce halk tarafından Şıpka Geçidi Kahramanı olarak görüldü ve büyük bir ün kazandı. Ancak sonradan esen rüzgarların yönü değişti. Yenilgiden sorumlu tutularak Taşkışla'da hapsedildi. 1 yıl süren uzun bir yargılamadan sonra idama mahkûm edildi, tüm rütbe ve madalyaları geri alındı. Sonradan cezası II. Abdülhamid tarafından sürgüne çevrildi. 14 yıl Bağdat'ta sürgün hayatı yaşayan Süleyman Hüsnü Paşa 8 Ağustos 1892 tarihinde orada öldü. İmam Ebu Yusuf Camii'nin bahçesine gömüldü.

Eğitimci ve Servet-i Fünûn şairi Süleyman Nesib'in babasıdır.

Süleyman Hüsnü Paşa, Avrupa kitaplarındaki Hunlar ile Çin kitaplarındaki Hiyong-Nular’ın aynı Türk topluluğu olduğunu ilk gören kişidir.

Yazar olarak ürettiği eserlerinde devlet adı olarak Osmanlı, millet adı olarak ise Türk adını kullanmış Türkçü bir yazardı. Eserlerinden bazıları şunlardır:

• İlm-i Sarf-ı Türki (İlk Türkçe dil bilgisi kitabıdır.^[2])
• Mebani'l-İnşa
• Tarih-i Âlem
• Tercüme-i Risale İradei Cüziyye
• Hiss-i İnkılab
• Umdetü'l-Hakayık
• İlmihal-i Kebir

• Süleyman Hüsnü Paşa (Şıpka Kahramanı)
• Osmanlının Balkanlardan Çekilişi Süleyman Hüsnü Paşa ve Dönemi 29 Mart 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Erol Özbilgen, İz Yayıncılık, Haziran 2006, ISBN 978-975-355-609-5.