Paul Graham

Paul Graham (d. 13 Kasım 1964, Weymouth), İngiliz programcı, deneme yazarı ve risk sermayesi yatırımcısı. Özellikle Lisp üzerine çalışmalarıyla tanınan ve denemeler yazan Graham, teknoloji şirketleri kurmuş bir girişimci ve aynı zamanda teknoloji şirketlerine yatırım yapan risk sermayesi yatırımcısıdır.

ON Lisp, Hackers and Painters ve ANSI Common Lisp gibi programcılığa dair kitapların yazarıdır.

Graham 2008'de kendi sitesinde yazdığı bir yazıda ^[1] "karşıt görüşte olmak" temalı 7 basamaktan oluşan bir "anlaşmazlık hiyerarşisi" önermiştir. Piramit basamaklarının taradığı alan, ilgili basamağı kullanan kişi sayısı hakkında da kabaca bilgi veriyor sayılabilir. Piramitin üstüne doğru ilerledikçe ikna edicilik ve bilgi yoğunluğu açısından bir artış gözlemleyebiliriz.

DH0. Hakaret

Anlaşmazlığın en alt seviyesi ve muhtemelen en yaygın olanıdır. Herhangi bir kanıt veya argüman içermeyen kişinin doğrudan şahsını hedef alan hakaret etmeye yönelik sözlerdir.

Örneğin, "Sen bir zibidisin, seni ahmak!" veya "Bu yazar kendini beğenmiş bir amatörün ta kendisidir."

DH1. Ad Hominem

Anlaşmazlık hiyerarşisinin 2. basamağıdır ve çok yaygın görülen bir argümantasyon şeklidir. Tartışmanın konusundan ziyade iddiayı ortaya atan kişiye ve karakterine yönelik sözlerdir. Anlaşmazlığın çok zayıf bir şeklidir. Yazarın argümanını yalanlamaz ve tartışmaya bir değer katmaz.

Örneğin, bir milletvekili, milletvekili maaşlarının artmasını talep eden bir yazı yazdığında içeriğe ve nedenine bakmadan "Tabii ki artmasını isteyecek, o bir milletvekili" diyerek argümana herhangi bir delil olmadan, sırf kişinin mesleği sebebiyle karşı çıkılması buna anlaşmazlığa bir örnektir.

DH2. Yazım Tarzını Eleştirme

Yazarın ve argümanın kendisine yönelik değil de yazının üslubunu eleştiren sözlerdir. Yazarın kendisine saldırmaktan daha iyi olsa da zayıf bir argümandır.

Örneğin, "Yazarın akıllı tasarımı bu denli laubali bir şekilde reddettiğine inanamıyorum."

DH3. Yalanlama

Bu aşamada nasıl ve kim tarafından söylendiğinden ziyade nihayet argümanın kendisine yönelik eleştiriler görülmeye başlanır. Çok az ya da hiç destekleyici kanıt olmadan yapıldığı için zayıftır. Çoğunlukla "Yazım Tarzını Eleştirme" anlaşmazlığı ile beraber görülür.

Örneğin, "Yazarın akıllı tasarımı bu denli laubali bir şekilde reddettiğine inanamıyorum. Akıllı tasarım mantıklı bir bilimsel teoridir." Bu noktadan sonra bir açıklama gelmediği için bu sadece bir yalanlamadır.

DH4. Karşı Argüman

Bu seviye ikna edici anlaşmazlığın görüldüğü ilk seviyedir. Karşı argüman yalanlama argümanına (DH3) ek olarak bir nedensellik ve(ya) ek kanıtlar ortaya koyar. Karşı argüman bir şeyler ispatlayabilir. Ancak birçok durumda ispatlanan şey ilk argümanın yanlışlığı ya da tersi değildir. Bazen birbirlerinin fikrine bile katılıyor olabilirler. Karşı argümanın özelliği doğrudan hedefe yönelmektense hedefi destekleyen şeyleri hedef alıp onların yanlışlığını ispat ederek esas argümanı zayıflatmaktır.

Örneğin, "Yazarın akıllı tasarıma yönelttiği eleştiriler haklı değil ve temelsiz, çünkü..." şeklinde giden cümleler karşı argümana örnek gösterilebilir.

DH5. Çürütme / Aksini ispat etme

Anlaşmazlığın en ikna edici seviyesidir. Anlaşmazlığa düşülen kısmın neden hatalı olduğunu kanıtlarla göstermek ve konuyla ilgili alıntılar yapmak gerekir. Çürütme genellikle alıntı yapmayı gerektirse de, alıntılama mutlaka çürütme anlamına gelmez. Bazı yazarlar haklı çürütme görünümü vermek için katılmadıkları şeylerin bazı kısımlarını alıntılarlar ve bunu yaparken yalanlama argümanı (DH3) veya daha alt seviyelere düşebilirler.

DH6. Ana Fikri Çürütme

Anlaşmazlığın en güçlü ve en ikna edici seviyesidir. Doğrudan argümanın ana fikrini çürütmeye yöneliktir. Yazarı ufak rakamsal hatalarını, noktalama işaretlerini veya dilbilgisini düzeltme gibi itibarsızlaştırmaya yönelik hareketlerdense kanıt ve alıntılarla doğrudan ana fikri çürütmeye çalışmaktır.

Örneğin, "Yazarın ana noktası "..." gibi gözüküyor ve bu konuda şunu diyor "...". Oysa bu argüman aşağıdaki sebeplerden dolayı hatalıdır ..."

• Paul Graham'ın resmi sitesi30 Ocak 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Paul Graham'ın şirket kurmak konusundaki bir yazısının tercümesi 26 Nisan 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Paul Graham'ın Anlaşmazlık Hiyerarşisi yazısının tercümesi18 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.