|
Nankin
Nankin[1] ya da Nanjing (Çince: 南京; pinyin: Nánjīng; "Güneyin Başkenti"), Çin'in Jiangsu eyaletinin başkentidir. Şehrin 11 ilçesi, 6.600 kilometrekare (2.500 sq mi)'lik idari alanı ve 2021 itibarıyla 9.423.400'lük nüfusu vardır.[2] Yangtze Nehri Deltası bölgesindeki Nankin, 3. yüzyıldan 1949'a kadar çeşitli Çin hanedanlarının, krallıklarının ve cumhuriyetçi hükûmetlerinin başkenti olarak hizmet vermiş olması nedeniyle Çin tarih ve kültüründe önemli bir yere sahiptir.[3] Bu nedenle uzun zamandır önemli bir kültür, eğitim, araştırma, politika, ekonomi, ulaşım ağları ve turizm merkezidir ve dünyanın en büyük iç limanlarından birisi buradadır. Şehir ayrıca Çin Halk Cumhuriyeti'nin idari yapısındaki on beş alt il şehrindendir[4] ve bir eyaletinkinden sadece biraz daha az yargısal ve ekonomik özerkliğe sahiptir.[5] 2008 Çin Habitat Parşömen Onur Ödülü, Özel BM Habitat Parşömen Onur Ödülü ve Ulusal Medeni Şehir unvanına layık görüldü.[6] Nankin ayrıca Küreselleşme ve Dünya Şehirleri Araştırma Ağı tarafından Çongçing, Hangzhou ve Tientsin ile birlikte Beta (küresel ikinci kademe) şehir sınıflandırması olarak kabul edilir[7] ve Küresel Finans Merkezleri Endeksi'nde dünyanın en iyi 100 şehrinden biri olarak sıralanmaktadır.[8] 2021 yılına kadar Nankin'de 68 yüksek öğrenim kurumu vardır[9], bunlara 13 çift birinci sınıf üniversite, on 111 plan üniversite, sekiz 211 üniversite ve 97 akademi dahildir. Nankin'de birçok yüksek dereceli eğitim kurumu vardır[10], 147 Çift Birinci Sınıf Üniversitede listelenen üniversite sayısı (13) üçüncü sıradadır (Pekin ve Şanghay'dan sonra),[11][12] ve bunların arasında uzun bir geçmişi olan ve Nature Index tarafından dünyanın en iyi 20 üniversitesi arasında yer alan Nankin Üniversitesi de vardır.[13] Üniversite öğrencilerinin toplam nüfusa oranı ülke çapında büyük şehirler arasında 1 numaradır. Nankin, dünyadaki herhangi bir şehrin altıncı en büyük bilimsel araştırma çıktısına sahiptir.[14] Nature Index'e göre 2023 itibarıyla yer ve çevre bilimleri alanında dünyanın en üretken ikinci bilimsel araştırma merkezi ve kimya biliminde dünyanın en üretken üçüncü bilimsel araştırma merkezi olarak derecelendirilmiştir.[15][16][17] Nankin, Tayvan'ı ve onu çevreleyen adaları kontrol eden Çin Cumhuriyeti Nankin'i başkenti olarak kabul etmektedir. Nankin aynı zamanda Şanghay'ın ardından Doğu Çin'deki ikinci en büyük ticaret merkezidir. Şehir, 11 semte ayrılmıştır.[18] TarihçeModern ZamanlarOcak 1912'deki Çin Devrimi Çin Cumhuriyeti'nin kurulmasına, Sun Yat-sen'in ilk başkanı olması ve Nankin'in de başkent seçilmesine neden oldu. Ama, Qing Hanedanlığı hâlen kuzeydeki birçok bölgeyi kontrol altında tutuyordu, bu yüzden devrimciler Yuan Shikai'den Sun'un yerine geçmesini İmparatorun tahttan çekilmesine karşılık istediler. Yuan başkentin güçlerine daha yakın olan Pekin'in başkent olmasını emretti. Chiang Kai-Shek komutasındaki Kuomintag ordusu 1927'de Nankin'i tekrar Çin Cumhuriyeti'nin başkenti ilan etti. KMT güçleri Pekin'i 1928 yılında ele geçirince Nankin uluslararası kabul gördü. 1937 yılında Japon ordusu o zamanlar Çin'in başkenti olan Nankin'i işgal etti. İşgal sırasında Nankin Katliamının Japon ordusu tarafından yapıldığı bugün kabul edilmektedir. Tam ölü sayısı resmî kayıtlar tutulmadığı için bilinmemektedir ama çoğu araştırmacı ölü sayısını 300.000 civarında tahmin etmektedir. Yahudi soykırımından farklı olarak bu olay dünyanın diğer bölgelerinde fazla bilinmemektedir. 1985'te Nankin Anıtı inşa edilmiştir. Chiang hükûmetine karşı Japon işbirlikçisi Wang Jingwei tarafından Nankin'de yeni bir yönetim kuruldu ve II. Dünya Savaşından sonra KMT merkezi hükûmeti Nankin'e taşıdı. 23 Nisan 1949'da Çin Halk Cumhuriyeti ordusu Nankin'i işgal etti ve anakıtadaki Çin Cumhuriyeti yönetimi fiilen sona erdi. 2002 yılına kadar Çin Cumhuriyeti İç İşleri Bakanlığı ve Tayvan'da basılan ders kitapları Nankin'i Çin Cumhuriyeti başkenti olarak göstermekteydi. Coğrafya .jpg)  Toplam 6.598 kilometrekare (2.548 sq mi) yüzölçümüne sahip Nankin, Yangtze Nehri'nin alt kısımlarının drenaj alanının ortasında ve Çin'in en büyük ekonomik bölgelerinden biri olan Yangtze Nehir Deltası'ndadır. Yangtze Nehri, Nankin şehri'nin önce batı, sonra kuzey tarafından akarken, Ningzheng sırtı şehrin kuzey, doğu ve güney taraflarını çevreler. Şehir, Luoyang'ın 650 kilometre (400 mi) güneydoğusunda, Pekin'in 900 kilometre (560 mi) güney-güneydoğusunda, Şanghay'ın 270 kilometre (170 mi) batı-kuzeybatısında ve Çongçing'in 1.200 kilometre (750 mi) doğu-kuzeydoğusundadır. Yangtze Nehri, Jiujiang, Jiangxi'den, Anhui ve Jiangsu'dan geçerek Doğu Çin denizine doğru akar. Alt Yangtze drenaj havzasının kuzey kısmı Huai Nehir havzası ve güney kısmı Qiantang Nehir havzasıdır. Bu havzalar Nankin'in doğusundaki Büyük Kanal ile birbirine bağlıdır. Nankin çevresindeki alan Xiajiang (Çince: 下江, Aşağı Akış Nehri) bölgesi denir. Kuzey kısımda Jianghuai, güney kısımda ise Jiangzhe baskındır.[a] Bölge ayrıca Dongnan (Çince: 东南, Güney Doğu, Güneydoğu) ve Jiangnan (Çince: 江南 ve Nehir Güneyi, Yangtze'nin Güneyi) olarak da iyi bilinir.[b] Nanjing, kuzeydoğuda Yangzhou; doğuda Zhenjiang; ve güneydoğuda Changzhou ile komşudur. Batı sınırında Anhui vardır ve Nankin, kuzeybatıda Chuzhou, batıda Wuhu, Chaohu ve Ma'anshan ve güneybatıda Xuancheng[19] olmak üzere il düzeyindeki beş şehirle komşudur. Nankin doğal kaynaklar bakımından oldukça zengindir. Şehirde 40'tan fazla çeşitte maden bulunmaktadır. Bunlar arasında demir ve kükürt Jiangsu bölgesinde bulunanın %40'ını karşılık gelmektedir. Şehrin Strontium kaynakları Doğu Asya'da birinci sıradadır. Nankin aynı zamanda oldukça iyi su kaynaklarında sahiptir. Yangtse nehri ve çeşitli yeraltı suyu kaynakları bu durumu sağlamıştır. Yangtse nehri ile ve dağlarla çevrili olması sayesinde Nankin şehri aynı zamanda harika doğal güzelliklere de sahiptir. Xuanwu Gölü ve Mochou Gölü gibi doğal göller insanların rahatlıkla ulaşabilecekleri şehir merkezindeyken çeşitli tepeler ve dağlar da yeşil alanlara sahiptirler ve tarihi ve kültürel alanlar içermektedirler. İklim
Hükümet Nankin hükûmetinin tam adı "Nankin Şehri Halk Hükümeti"dir. Şehir, şehrin fiilen valisi ve belediye başkanı ve hükümetin icra başkanı olan ÇKP Nanjing Komitesi Sekreteri ile ÇKP'nin tek parti yönetimindedir. İdari bölümlerNankin Eyalet altı şehri, 11 semt'e bölünmüştür.[21]
Ekonomi   İlk gelişmelerÜç Krallık döneminden beri Nankin avantajlı yeri ve ulaşım olanakları sayesinde tekstil ve darphane merkezi olagelmiştir. Ming hanedanlığı döneminde Nankin sanayisi daha da gelişti ve Çin'in hatta dünyanın en gelişmiş şehirlerinden biri haline geldi. Tekstil, para basımı, matbaacılık, gemi yapımı ve başka pek çok sektörde Nankin lider oldu ve Uzak Doğu'nun en işlek merkezi haline geldi. 20. yüzyılın ilk yarısında Nankin üretim merkezi olma durumundan giderek tüketim merkezi olmaya doğru yol aldı. Bunun nedeni Nankin'in tekrar Çin'in gündemine gelmesi ile birlikte Nankin'de yaşayan zengin kesimin hızlı artışıdır. Birçok mağaza Nankin'de ürünlerini satmaya başladılar. 1933'te Nankin'deki gıda ve eğlence sektörünün cirosu üretim ve tarım sektörünün cirosunu çoktan geçmişti. Şehir nüfusunun üçte biri hizmet sektöründe çalışıyordu ve aynı zamanda fuhuş, uyuşturucu ve kumar da yaygınlaşmıştı. 1950'lerde ÇKP ulusal hızlı sanayileşme planına uygun olarak Nankin'de birçok devlet yatırımı yapıldı. Elektrik, mekanik, kimya ve çelik fabrikaları ardı ardına kuruldu ve Nankin'i Doğu Çin'in ağır sanayi şehrine çevirdi. Nankin'i "dünya sınıfı" bir sanayi kentine dönüştürmeye fazlasıyla hevesli liderler birçok hatalar da yaptılar, örneğin kömürün olmamasına rağmen yüz milyonlarca Yuan'ın kömür bulunması için harcanması 1960'larda ekonomik gelişime kötü etki yaptı. BugünŞehirdeki şu anki sanayi temel olarak geçen yüzyılın 60'larının özelliklerini gösterir; elektronik, otomotiv sanayi, petrokimyasallar, çelik ve enerji sektörü "beş temel sanayi" olarak bilinmektedir. Devletin sahip olduğu bazı büyük firmalara örnek olarak Panda Elektronik, Jincheng Otomotiv ve Nankin Çelik verilebilir. Birçok uluslararası firma da Nankin'e doğrudan yabancı yatırım yapmıştır, örneğin Fiat, A. O. Smith, Sharp gibi. Nankin'in DTÖ'ye girişinin ardından şehre yabancı yatırımcı ilgisi artmıştır ve günde ortalama iki firma şehirde bürolarını açmaktadırlar. Şehir yönetimi büyük sanayi merkezleri kurarak yatırım ortamını iyileştirmeyi amaçlamaktadırlar. Şehirde şu anda beş tane sanayi merkezi bulunmaktadır. Bütün bu yapılanlara rağmen Nankin komşu şehirlere göre daha az yabancı yatırımcı çekebilmektedir. Bununla birlikte birçok devletin sahip olduğu sanayi kuruluşu uluslararası firmalarla rekabet edememekte ve sonuç olarak özelleştirilmekte veya iflas etmekte, borca batmaktadırlar. Son yıllarda, Nankin'in ekonomisi ticaret ve sanayinin yanı sıra şehir inşaatı ile de gelişmektedir. 2013 yılı itibarı ile kentin GSYİH'i 801 milyar RMB olup kişi başına düşen GSYİH'i ise 98,174 RMB olmuştur.  UlaşımNankin, doğu Çin'in ve aşağı Yangtse Nehri alanının ulaşım merkezi konumundadır. Şehir çeşitli ulaşım olanaklarıyla kara, hava ve su yollarını kullanan üç boyutlu bir ulaşım ağına sahiptir. Diğer Çin şehirlerinde olduğu gibi toplu taşıma halkın çoğunluğunun kullandığı ulaşım seçeneğidir. Nankin Metrosu, 2005 yılında açılmış olup 225 km uzunluğa ve 6 hata sahiptir. Nankin Lukou Uluslararası Havalimanı, hem ulusal ve hem de uluslararası uçuş hizmeti vermektedir. Demiryolu Nankin, Çin'in doğusunda önemli bir demiryolu merkezidir.[24] Pekin-Şangay (Jinghu) (eski Jinpu ve Huning Demiryollarından oluşan), Nankin-Tongling Demiryolu (Ningtong), Nankin-Qidong (Ningqi) ve Nankin-Şi'an (Ningxi), Hefei-Nankin demiryolunu kapsar. Nankin, ulusal yüksek hızlı demiryolu ağına Pekin-Şangay Yüksek Hızlı Demiryolu ve Şanghay-Wuhan-Chengdu Yolcu Tahsisli Hattı ile ve yapım aşamasındaki birkaç yüksek hızlı demiryolu hattıyla bağlanır. Nankin'deki ana istasyonlar Nankin İstasyonu, Nankin Güney İstasyonu, Jiangning İstasyonu, Lishui İstasyonu, Xianlin İstasyonu, Jiangning Batı İstasyonu, Nankin Doğu İstasyonu, Nankin Yolcu ve Teknik İstasyonu ile yeni Nankin Kuzey İstasyonu ve ve Lukou Air-Rail Intermodal Taşıma Merkezi İstasyonu planlama aşamasındadır. Bunlar arasında, Nankin Tren İstasyonu ulusal demiryolu merkez istasyonu ve Çin'in ilk on demiryolu merkezidir, Nankin Güney Tren İstasyonu ulusal demiryolu merkez istasyonu ve Asya'nın en büyük yüksek hızlı tren istasyonudur ve Nankin Doğu Tren İstasyonu Doğu Çin ve ülkenin en büyük 15. demiryolu ağı sıralama istasyonudur. Nankin Yolcu Teknoloji İstasyonu, tren teknoloji istasyonudur. Nankin'deki 17 tren istasyonunun tamamı arasında, yolcu demiryolu hizmeti esas olarak Nankin Tren İstasyonu ve Nankin Güney Tren İstasyonu tarafından sağlanırken, Nankin Batı Tren İstasyonu, Zhonghuamen Tren İstasyonu ve Xianlin Tren İstasyonu gibi diğer istasyonlar küçük roller üstlenir. Nanjing Tren İstasyonu ilk olarak 1968'de inşa edildi.[25] 12 Kasım 1999'da istasyon ciddi bir yangında yandı.[26] İstasyonun yeniden inşası 1 Eylül 2005'te tamamlandı. Pekin-Şanghay Yüksek Hızlı Demiryolu üzerindeki 5 aktarma istasyonundan biri olan Nanjing Güney Tren İstasyonu'nun resmi olarak Asya'daki en büyük ve GFA (Brüt Kat Alanı) açısından dünyadaki ikinci en büyük tren istasyonu olduğu iddia edildi.[27] Nanjing Güney İstasyonu'nun inşaatı 10 Ocak 2008'de başladı.[28] İstasyon 2011 yılında kamu hizmetine açılmıştır.[29] Havacılık Nankin, Çin'de sivil havacılığın ilk kurulduğu şehirlerden biridir ve burada 13 havalimanı inşa edilmiştir. İlk havalimanı 1912'de Milliyetçi Hükûmet tarafından yaptırılan Xiaoying Havalimanı'ydı. 1927'de Ming Palace Havalimanı askeri-sivil havalimanı olarak Ming Palace sitesinde inşa edildi. Daxiaochang Havaalanı 1929'da tamamlandı. Çin Hava Kuvvetleri için bir eğitim sahası olarak, o sırada ülkenin en büyük atış poligonunu oluşturdu. Çin tarihinin en büyük havacılık üslerindendi. Aynı zamanda dönemin en iyi tesislerine sahip havalimanıydı. Anti-Japon Savaşı Terminus'tan önce Çin'deki havacılığın en yüksek seviyesi olarak belirlenmişti. Nisan 1931'de Üniversite Sahasında kurulan Merkezi Havacılık Okulu, Çin Hava Kuvvetlerinin beşiği olarak bilinir. 1934 yılında Dajiaochang Havaalanı resmi askeri havaalanı olarak açıldı ve Ming Palace Havaalanı da sivil bir havaalanıydı. Temmuz 1956'da Nanjing Sivil Havacılık Dajiaochang Havaalanına taşındı ve Dajiaochang hem askeri hem de sivil kullanım için kullanıldı. Temmuz 1997'de Nankin Lukou Uluslararası Havalimanı açıldı, sivil havacılık Lukou Havaalanına taşındı ve Dajiaochang Havaalanı askeri havaalanı olarak kaldı. Nankin Ma'an Uluslararası Havaalanı Temmuz 2015'te açıldı ve tüm Daxiaochang Havaalanı yeniden buraya taşındı. Dajiaochang Havaalanı askeri havaalanı olarak tutuldu. Nankin Lukou Uluslararası Havalimanı, Jiangsu Eyaleti ve Nankin Şehri'nin ağ geçit havaalanıdır. Büyük bir ulusal ana hava limanı, birinci sınıf bir havacılık limanı ve Doğu Çin'deki büyük bir kargo havalimanıdır. Şanghay Hongqiao Havaalanı ve Pudong Havaalanı ile alternatif bir havaalanıdır. 10.000 sınıfı büyük ölçekli havalimanı, büyük bir ulusal merkez havalimanı, Çin'in hava kargo merkezi, ekspres posta dağıtım merkezi ve ulusal bir bölgesel ulaşım merkezi konumundadır. Asya'dan yayılan, Avrupa ile Amerika'yı birbirine bağlayan ve Avustralya'ya ulaşan bir rota ağı kurmuştur. Ayrıca Nankin'de Nankin Ma'an Uluslararası Havaalanı (askeri ve sivil kullanım için), Tushan Havaalanı (askeri kullanım için) ve Ruohang Nankin Laoshan Havaalanı (Çin'in ilk özel helikopter pisti) bulunmaktadır. DenizcilikNankin, Çin'de önemli bir gemi trafik merkezidir. Üç Krallık'ın Dong Wu'su, askeri ve ticari limanlara sahipti ve denizaşırı yerlere sefer yapardı. Doğu Jin ve Güney Hanedanlıkları sırasında, "beş kıtaya uzanan bir nehirdi". Yuan Hanedanlığında Nankin, tahılın güneyden kuzeye taşındığı limanlardandı. Ming Hanedanlığında Nankin Limanı, Zheng He'nin seferleri için ana liman ve sefere çıkış limanı oldu. Çağdaş Nankin Limanı, Çin'de önemli bir ana liman ve dış dünyaya açık birinci sınıf bir limandır. Yeniden yükleme, kara ve su transferi, kargo dağıtımı ve dış dünyaya açılan Doğu Çin ve Yangtze Nehri Havzasında çok işlevli bir nehir-deniz limanıdır. Yangtze Nehri Deltası'ndaki tek konteyner demiryolu ve su yoludur. Nankin'deki Yangtze Nehri'nin altındaki 12,5 metrelik derin su kanalı projesinin tamamlanması, Nankin Limanı'nı iç kesimlerdeki en derin uluslararası derin su limanı yaptı ve Çin'in nehirden denize küresel nakliyesi için kapsamlı bir merkez oldu. Karayolu  Yangtze Nehri Deltası'nda önemli bir bölgesel merkez olan Nankin 60'tan fazla eyalet ve taşra otoyoluyla Çin'in tüm bölgelerine iyi bağlantıları vardır. Hu–Ning, Ning–He, Ning–Hang gibi otoyollar, yolcuların Şanghay, Hefei, Hangzhou ve diğer önemli şehirlere hızlı ve rahat bir şekilde seyahat etmelerini sağlar. Nanjing şehrinin içinde, 230 kilometre (140 mi) otoyol vardır ve otoyol kapsama yoğunluğu yüz kilometrekare başına 3,38 kilometredir (5,44 mil/100 mil kare). Şehrin toplam yol kapsama yoğunluğu yüz kilometre karede 112,56 kilometredir (181,15 mi/100 sq mi).[126] Nanjing'deki iki arter yolu Zhongshan Yolu ve Hanzhong Yolu da şehir merkezi Xinjiekou'da birbirini kesen iki ana yoldur.[30] Nankin'deki iki arter yolu Zhongshan Yolu ve Hanzhong Yolu da şehir merkezi Xinjiekou'da birbirini kesen iki ana yoldur. Otobanlar {G+XXxx (Ulusal Otobanı, Basitleştirilmiş Çince: 国家高速), S+XX (Basitleştirilmiş Çince: 省级高速))}:
Ulusal Otoban Nankin, ulusal kapsamlı bir ulaşım merkezidir ve otoyol ağı yoğunluğu, ülkedeki en önemli şehirler arasındadır. 2019 yılı itibarıyla Nanjing otoyollarının trafiğe açılan toplam kilometresi 630 kilometreye, karayolu ağ yoğunluğu ise 100 kilometre karede 9,56 kilometreye ulaşarak ülkede ilk sıradadır. Merkez olarak Nankin, Ninghu, Ninggao, Ningzhen, Ningyang, Ningchu, Ninglian, Ningtong, Ningchao, Ninghe, Ningluo, Ningma, Ningxuan, Ningyan, Ninghuai, Ningmu, Ningchang, Ninghang ve diğer kaliteli otoyollar, Jiang'ı çevreleyen illere ve şehirlere radyal düzende çıkar. Bunların arasında ulusal otoyollar arasında G25 Changshen Otoyolu (Ninghang Otoyolu), G36 Ningluo Otoyolu, G40 Şanghay-Shaanxi Otoyolu (Ninghe Otoyolu), G42 Şanghay-Rongming Otoyolu (Şanghay-Nankin Otoyolu), G4211 Ningwu Otoyolu (Ningma Otoyolu) ve G2501 Nankin Çevre Otoyolu, ulusal yollardan 104 ulusal karayolu, 205 ulusal karayolu, 312 ulusal karayolu ve 328 ulusal karayolu vardır. Ana uzun mesafe otobüs terminalleri: Nankin Otogarı, Nankin Güney Otogarı, Nankin Kuzey Otogarı, Nankin Doğu Otogarı, Jiangning Otogarı, Lishui Otogarı, Gaochun Otogarı, Nankin Getang Otogarı. G1xx (Pekin'den başlar), G2xx (kuzey-güney), G3xx (batı-doğu):
Ayrıca bakınız
Toplu taşıma Şehrin, çoğunlukla otobüs, taksi ve metro sistemlerinden oluşan verimli bir toplu taşıma ağı vardır. 2011'den beri halen üç şirket tarafından işletilen otobüs ağı, şehrin tüm bölgelerini ve banliyö alanlarını kapsayan 370'ten fazla rota sunar.[31] Halen, Nankin metro sistemi 12 hat üzerinde toplam 449 kilometre (279 mi) rota ve 208 istasyona sahiptir. Bunlar Hat 1, Hat 2, Hat 3, Hat 4, Hat 7, Hat 10, Hat S1, Hat S3, Hat S6, Hat S7, Hat S8 ve Hat S9'dur. Kent, 2030 yılına kadar 17 hatlı Metro ve hafif raylı sistemini tamamlamayı planlamaktadır.[32] Metro ağının genişletilmesi, şehir içi ulaşımı büyük ölçüde kolaylaştıracak ve halihazırda yoğun olan trafik sıkışıklığını azaltacaktır. Not listesi
Kaynakça
Dış bağlantılar Vikigezgin'de :en:Nanjing ile ilgili gezi rehberi bulunmaktadır.
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
