Lusitanik (veya Yahudi Portekizcesi) Portekiz Yahudilerinin konuştuğu nesli tehlike altında olan bir dildir.
Tanımı
Yahudi Portekizcesi 16. yüzyıla kadar Portekiz'deki Yahudiler'in ve diğer topraklardaki Portekiz asıllı Yahudiler'in anadiliydi. Metinlerinde bazen İbrani alfabesi bazen de Latin alfabesi kullanılır.
İspanyol Yahudileri ile karşılıklı evlilikler sonucu Ladino diline Portekizceden kelimeler girdi. İspanyol Yahudileri'nin aksine Portekiz Yahudileri ülkelerinden kovulmayıp din değiştirmeye zorlandılar. 1497'de Kral 1. Manuel'in fermanıyla topluca vaftiz edildiler. Bu yüzden Yahudiler Hristiyan görünüp gizlice Yahudilikler'ine devam ettiler ve bunlara morrano dendi. 1536'da Portekiz'de Engizisyonlar başlayınca Fransa, Hollanda (özellikle Amsterdam), Kuzey Almanya (özellikle Hamburg), İngiltere'ye ve Amerika'ya göç ettiler.
Portekiz'de 19.yy'a kadar hayatta kalmayı başarmış bu dilin Papiamento ve Saramaccan dilleri üzerinde etkisi oldu.
Özellikleri
İbranice'den etkileşim
| Lusitanik |
İbranice |
Türkçe
|
| cados |
kodeş |
kutsal
|
| esnoga |
(Yunanca) |
sinagog
|
| jessiba |
yeşiva |
dini okul
|
| massó |
matzah |
hamursuz ekmek
|
| misvá |
mitzvah |
sevap/dini görev
|
| ros |
roş |
baş
|
| rassim |
raşim |
başlar
|
| rossaná |
roş haşanah |
Yahudilikte yeni yıl (Roşaşana)
|
| sabá |
Şabat |
Cumartesi
|
| sedacá |
tzedakah |
sadaka
|
| queilá |
kehila |
cemaat
|
| quidus |
kidduş |
Kiduş
|
| tebá |
tevah |
sinagoglarda duaların okunduğu platform
|
Ladino'dan etkileşim
| Lusitanik |
Portekizce |
Ladino |
Türkçe
|
| ay |
há |
ay |
var
|
| Dio |
Deus (arch. Deo) |
Dio |
Tanrı
|
| manim |
mãos |
manos |
eller
|
Eski Portkizce'den kalan
| Lusitanik |
Modern Portekizce |
Türkçe
|
| algua |
alguma |
herhangi
|
| angora |
agora |
şimdi
|
| apartar |
separar |
ayır (ıl)mak
|
| aynda |
ainda |
henüz
|
| dous |
dois |
iki
|
Dış bağlantılar
