|
Leff ü neşr
Leff ü Neşr, söz simetrisidir. Genellikle bir beyit içinde birinci dizede en az iki şeyi söyleyip ikinci dizede bunlarla ilgili benzerlik ve karşılıkları verme sanatıdır. Sözlükte toplama, dürme, bükme anlamına gelen leff ile dağıtma, yayma anlamına gelen neşr kelimelerinden oluşan leff ü neşr cümlenin kuruluş ve dizilişiyle ilgili, anlama güzellik katan söz sanatlarından biridir. Bu sanatta önce iki veya daha fazla unsur ayrı ayrı ya da kısaca zikredilir (leff), ardından bunlardan her biriyle ilgili ögeler anılır (neşr). İlk bölümde yer alan ögelerin ikinci bölümdeki unsurlardan hangisine ait olduğu açıkça belirtilmeden aralarındaki ilgiye göre, bunları belirleme işi okuyucuya bırakılır. Neşr'e ait unsurlar, leff bölümündekileri tamamlayıcı ve açıklayıcı nitelikte olur. Bu unsurlar ayrı ayrı zikredilmişse buna tafsili, birden çok cüz veya unsuru içine alan bir tek lafız halinde anılmışsa icmaili (mücmel) denir. İkiye ayılır:
Örnekler: bakıp ol şuh ile naz u niyaze meşkederiz gülün tebessümüne bülbülün teranesine Bağ-ı dehrin hem hazanın hem baharın görmüşüz. Bir neşatın da gamın da rüzgarın görmüşüz. Bâran değil, şafak değil, ebr-i seher değil Gözyaşıdır, ciğer kanıdır, dûd-ı ah'tır. Bahçıvan güller ekmiş, Dikeniyle bahçeye... Gönlümde ateştin, gözümde yaş... Su Kasîdesi'ndenGam güni itme dil-i bîmârdan tîgun diriğ Hayrdur virmek karanu gîcede bîmâra su Leff ü neşr: “gam güni- karanu gice”, “dil-i bimâr- bimâr”, “tîg-su” kelimeleri arasinda. Ârızun yâdıyla nemnâk olsa müjgânım n'ola Zayi' olmaz gül temennâsiyle vermek hâre su Leff ü neşr: “ârız-gül, “yâd-temennâ”, “nem-nâk-su”, “müjgân-hâr” Dış bağlantılar
|
