Kumanova

Kumanova Куманово
Şehir
Kumanovo
Bayrak Arma
Kumanova Kumanova’nın Kuzey Makedonya'daki konumu
Ülke	Kuzey Makedonya
Bölge	Kuzeydoğu
Belediye	Kumanova
İdare
• Belediye başkanı	Zoran Damjanovski
Yüzölçümü
• Toplam	509.48 km²
Rakım	330 m
Nüfus (2002)[1]
• Toplam	105.484
Zaman dilimi	UTC+01.00 (OAS)
• Yaz (YSU)	UTC+02.00 (OAYS)
Alan kodu	(+389) 031
Plaka kodu	KU
Resmî site Kumanova Belediyesi

Kumanova (Makedonca: Куманово Kumanovo; Arnavutça: Kumanova / Kumanovë), Kuzey Makedonya'nın Sırbistan sınırına yakın bulunan bir şehir ve belediye merkezidir. Şehir, Üsküp ve Manastır şehirleri ile birlikte ülkenin üç büyük şehrinden biridir.

Şehrin adı, bölgede 11. ve 12. yüzyıllarda yerleşmiş, egemenlik kurmuş Türk kavmi Kumanlardan gelmektedir.^[A]

Kuzey Makedonya'nın kuzey kesiminde, Kosova ve Sırbistan'a yakın bir konumda yer alır. Ayrıca, Bulgaristan hududu yolunun Makedonya kısmındaki ilk şehirdir. Ülkenin idari bölge dağılımında Kuzeydoğu bölgesi sınırları içindedir. Belediye yüzölçümü 509.48 kilometrekare olup denizden yüksekliği (rakım) 330 metredir.

Kumanova, Yunanistan sınırındaki Gevgeli'de başlayan uluslararası otoyolun (M1 Otoyolu) kavşaklarından birisidir. Bu otoyol Kumanova'dan devam edip Sırbistan'a çıkar. Yine otoyola burada doğu yönünden bağlanan karayolu ile Bulgaristan'a ulaşılır. Ayrıca, Üsküp'ü Kumanova ve Sırbistan demiryolu hattı da vardır.

Kumanova sıcak bir iklime sahiptir. Şehrin Üsküp hava alanına yakınlığı turizmine katkı sağlamaktadır.

Kumanova ilk olarak 1519 yılında Osmanlı İmparatorluğu tarafından hazırlanmış bir Türkçe ev evrakında anılmıştır. Bu evrak İstanbul arşivlerindedir.

Kumanova hakkındaki en sağlam, gelişkin bilgiye 1660-61 yılında seyyah Evliya Çelebi Seyahatname'sinde vermektedir. Seyahatname'deki kısım şöyledir:

“Kumanova yerleşimi Üsküp Sancağı’nın sınırları içinde yer alır ve bir idari alanı belirtir. Şehir birçok dere ve kiremit çatılı 600 evle süslenmiştir. Şehir merkezinde bulunan cami çok güzeldir. Burada tekke, medrese, hamam, çok sayıda dükkân, değirmenler bulunur. İklimi keyif verici ve hoştur. Muhtelif sayıda üzüm bağı ve bahçeler de vardır.”

Şehir II. Viyana Kuşatması sonrası 1689 yılında Osmanlı İmparatorluğu'nun elinden çıkmışsa da kısa sürede geri alınmıştır. Balkan Savaşları sırasında 23 – 24 Ekim 1912 tarihleri arasında Osmanlı İmparatorluğu ile Sırbistan Krallığı arasında gerçekleştirilen Kumanova Muharebesi Kumanova şehrinin bulunduğu bölgede gerçekleşmiştir. Balkan Savaşları sonrasında Osmanlı İmparatorluğu bölgede hâkimiyetini yitirmiştir.

Osmanlı İmparatorluğu dönemi sonrasında, küçüklü büyüklü birçok muharebe sonrasında Kumanova bölgesi, Sırp, Hırvat ve Sloven Krallığı egemenliğine girmiştir. 1918 sonrasında Yugoslavya Krallığı olarak 1943 yılına dek egemenlik sürmüştür.

1943 yılı ile beraber Yugoslavya Krallığı ortadan kalkmış, yerine Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti kurulmuştur. Kumanova'nın da dâhil olduğu bölge, bu kez de sosyalist Yugoslavya idaresine girmiştir.

1991 yılında Makedonya'nın Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti'nden bağımsızlığını ilan etmesiyle Kumanova, bağımsız Makedonya Cumhuriyeti içinde bugününe gelmiştir.

Kumanova modern şehir görüntüsüne II. Dünya Savaşı'ndan sonra hızla gelişerek kavuştu. Bugün Üsküp ile şehir arasında 40 kilometrelik otoyol bulunmaktadır.

Şehrin 30 km. kuzeydoğusunda bulunan yaklaşık 4000 yıllık antik şehir ve uluslararası folklor festivali ve komedi günleri festivali bölgeye turistleri çekmeye devam etmektedir. Bunun dışında Staro Nagoričane köyünde bulunan Bizans dönemine ait, daha sonraları Sırp imparatoru Milutin tarafından yenilenmiş Aziz Georgij Kilisesi bölgenin inanç turizmine katkısı olan önemli yerlerden biridir.

2002 sayımlarına göre Kumanova Belediyesi'nin toplam nüfusu 105.484 kişidir. Bu nüfusun etnik dağılımı şu şekildedir: Makedonlar 63.746; Arnavutlar 27.290; Sırplar 9.062; Romanlar 4.256; Türkler 292 ve diğerleri…^[1]

Kumanova Belediyesi'nin aşağıdaki şehirlerle kardeş şehir anlaşması vardır:^[2]

• Lefkoşa, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti^[3]
• Prozor, Bosna-Hersek
• Varaždin, Hırvatistan
• Gornji Milanovac, Sırbistan
• Leskofça, Sırbistan
• Pančevo, Sırbistan
• Mitroviça, Kosova
• Čukarica (Belgrad), Sırbistan
• Vranje, Sırbistan
• Nikšić, Karadağ
• Çorlu, Türkiye
• Zeytinburnu, Türkiye
• Filibe, Bulgaristan
• Bijeljina, Bosna-Hersek

• Makedonya bilgilendirme sitesinde Kumanova 25 Ağustos 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Wikimedia Commons'ta Kumanova ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

A. ^ Çeşitli kaynaklarda şehrin adına kaynak olarak “Kuman” ismi verilir. Kumanların bölgedeki egemenlik tarihleri “1094”, “12. yüzyıl” gibi çeşitli şekillerde belirtilmiştir.