|
Hacı Abdullah Halife Külliyesi
Hacı Abdullah Halife Külliyesi veya Sarı Halife Külliyesi, Giresun ilinin Yağlıdere ilçesine bağlı Tekkeköy'de bulunmaktadır. Türkiye'de (Osmanlı İmparatorluğu dönemi) barok ve rokoko üslubu süslemelerin İstanbul dışında kullanıldığı ilk örnekler külliye kompleksine dahil caminin içinde yer almaktadır. TarihçeSarı Halife Külliyesi olarak da anılan Hacı Abdullah Halife Külliyesi'nin temelleri, Osmanlı döneminde, özellikle 15. veya 16. yüzyılda Hacı Abdullah Halife tarafından atılmıştır.[1] Külliye, Yavuz Sultan Selim’in Trabzon sancağında bey olarak görev yaptığı ve padişah olduğu dönemde önemli bir dini merkez olarak öne çıkmış ve maddi olarak desteklenmiştir. Sultan Selim, külliyeyi vakıf sistemine dahil ederek civar iki köyden alınan öşür vergileriyle desteklemiştir.[2][3] Kanuni Sultan Süleyman'ın köy hakkındaki fermanı ve Sultan Selim dönemine ve Hacı Abdullah Halife Vakfına ait belgeler külliye içinde sergilenmektedir.[4] Başlangıçta ahi tekkesi olarak kurulan bu külliye, II. Mahmud döneminde, dönem uygulamalarına paralel olacak şekilde Nakşibendi tarikatına bağlanmıştır.[5] Mimarisi ve KısımlarıKülliye, çeşitli yapıların bir araya gelmesiyle oluşmuştur: Çepni TekkesiDervişlerin toplandığı ve çeşitli dinî faaliyetlerin gerçekleştirildiği merkez bina, dikdörtgen planlı ve tek katlı bir yapıdır. Yapının üstü piramidal bir çatı ile örtülüdür ve girişte duvarın yanında bir şömine bulunmaktadır.[2]  CamiHacı Abdullah Halife Camii, Trabzon’daki Gülbahar Hatun Vakfı’na bağlı olarak 1486 yılında inşaa edilmiştir. Cami, Osmanlı Türkiye'sinde barok ve rokoko tarzı duvar süslemelerinin İstanbul dışında görüldüğü ilk mimari yapı olma özelliğini taşır.[6][7]  MimarisiKüçük bir namazgâhı olan cami, piramidal bir çatıya sahiptir. Caminin cemaat yerleri ve diğer bölümleri, zamanla çeşitli onarımlar görmüştür. Mevcut ahşap minberin 19. yüzyılda yapıldığı düşünülmektedir. Caminin batı tarafında Darendeli Eş-şeyh Hamza yazısı bulunmaktadır. Yazının hemen altında bir de tarih yazmaktadır ancak yazının yıpranması nedeniyle tarih tam olarak tespit edilememiştir. Bu yazıdan ve tekkedeki diğer örneklerden yola çıkarak, Hacı Abdullah Halife Camisi'sindeki barok duvar resimlerinin 19. yüzyılın ikinci yarısında Darendeli Hacı Hamza isimli bir usta tarafından yapıldığı anlaşılabilir.[7][8] Mihrabın hemen doğusunda, kökleri havada ve dalları aşağıda olan, cennete hoş bir koku ve serinlik veren tuba ağacı ile cennetin sembolü olan livâ-i hamd sancağını içeren bir cennet tasviri bulunmaktadır.[9] Camideki cennet tasviri Anadolu'da karşılaşılan nadir cennet tasvirlerinden biridir. Caminin ilginç süslemelerinden biri de karpuz üzerine saplanmış bir bıçak resmidir. Bu resim Muhammed ile Ali arasında geçen ubudiyet ve ibadet ikilemini sembolize eden bir süsleme tarzıdır. Bu cami, özellikle iç duvar süslemeleri açısından, bölgedeki tek örnektir.[7][8] MisafirhaneZaviye'yi ziyaret edenler için konaklama imkanı sunan misafirhane, 60'larda ebehane olarak kullanılmaktaydı.[2]  Sarı Halife TürbesiTürbe, külliye yerleşkesinden ayrı olup Tekkeköy'deki külliyeden 5 kilometre uzakta Tuğlacık köyünde bulunmaktadır. Kare planlı türbe, başlangıçta kubbeli bir çatıya sahipken, günümüzde beton bir piramidal çatı ile örtülüdür. Türbenin içinde ahşap bir lahit bulunmaktadır.[1][2]   Türbe kompleksinin içi ve dışından görünümü Kaynakça
|
||||||||||||||||||||||
