Ha (harf)

Arap alfabesi
ﺍ Elif ض Dad ب Be ط Tı ت Te ظ Zı ث Se ع Ayn ج Cim غ Ğayn ح Ha ف Fe خ Hı ق Kaf د Dal ك Kef ذ Zel ل Lam ر Ra م Mim ز Ze ن Nun س Sin ه He ش Şin و Vav ص Sad ي Ye ء Hemze
Rakamlar
Kategori Commons
g t d

Ha (ح), Arap alfabesinin altıncı harfi. İbranice muadili het harfidir. Ebced hesabındaki değeri 8'dir. Kamerî harflerdendir.

Ha harfi sağdan ve soldan bitişebilen bir harftir.

Ha harfi, boğaz tamamen açıkken boğazın tam ortası sıkılarak ses tellerinin titreştirilmesi ile gırtlaktan çıkarılır (Ⱨ, Ḩ). Kalın harflerdendir. Yorgunken nefes nefese kaldığımızda çıkan kalın H sesi gibidir. Bu sesi çıkarıp çıkaramadığımızdan emin olabilmek için başparmağımızı gırtlağımıza hafifçe bastırırız, eğer gırtlak kıpırdayıp yukarı doğru hareket ederse sesi doğru olarak çıkartıyoruz, demektir. Örneğin: Maⱨrem (Mahrem)... Bu sese en uygun örneklerden birisi de Ⱨacı (Ҳacı: Hacı) sözcüğüdür. Bazen Ḩ harfi ile de gösterilir: Ḩamam.

Bu sesin Türkçede karşılığı yoktur. Anadolu Türkçesinin halk ağzındaki ve Azericedeki kullanımında çoğu zaman aynı kaynağa yakın olarak seslendirilen Arapçadaki Hı (خ) harfi ile olan farkı ortadan kalkmıştır (X). Çünkü ح (Ⱨ) ve خ (X) harfleri boğazdan gelen sesler olduğu için Türkçede ayrımları en zor yapılan harfler arasında yer alırlar. Normal biçimi ile kalın sesli biçimi arasında duran ح (Ⱨ) harfi sıklıkla iki yöne doğru kayarak Türkçedeki farkları ortadan kalkar. H-Ⱨ-X sıralamasında ortadaki Ⱨ harfi ya normal H'ya ( ه He) ya da kalın hırıltılı X'ya dönüşerek Türkçedeki ayrımı son derece zorlaşır.