Gerilim (tür)

Gerilim; edebiyat, film, video oyunu ve televizyon türü. Endişe, gerilim ve ajitasyon duyguları bu türün ana öğeleridir. Bu türün ana alt türü psikolojik gerilim türüdür.^[1] John F. Kennedy Suikastı sonrası politik gerilim ve paranoya gerilim türleri aşırı popülerlik kazanmıştır. Gerilim filminin en iyi örneklerinden bazılarını gerilim ögesini ustaca kullanan Alfred Hitchcock vermiştir.^[2]

Gerilim tarzı seyirciyi bazı ruh hallerine girmeye teşvik eder. Bunlar; yüksek seviyede beklenti veya ümit etme, kararsızlık, anksiyete, endişe, heyecan, gerginlik ve dehşet gibi duygulardır. Red herring ve Cliffhanger gibi edebi teknikler sıklıkla kullanılır. En önemli bilgiyi seyirciden gizlemek, dövüş ve takip sahneleri tüm gerilim alt türlerinde sıklıkla kullanılan metotlardır. Buna rağmen her alt kategori kendi karakteristiğine ve metotlarına da sahiptir.^[3]

Suç gerilim alt türünde genellikle; fidye, rehine, silahlı soygun, intikam ve adam kaçırmak gibi metotlar kullanılır. Gizem gerilim alt türünde ise genellikle soruşturma ve polisiye gibi ögeler kullanılır. Psikolojik gerilimlerde; akıl oyunları, psikolojik temalar, sinsice yaklaşmak, hapsedilme/ölüm tuzağı, takıntı ve dehşet saçan kişilik gibi metotlar vardır. Paranoya, işlenmeyen suçtan cezalandırma gibi ögeler ise paranoya gerilim alt türünde kullanım görürler.^[4]

Batı dünyasının en eski hikâyelerinden biri Homeros'un Odysseia eseri, gerilim türünün ilk örneklerinden biridir.^[5] Bu; kahramanın, kötü adamın hareketlerinin üstesinden gelmesi gerektiğine dair bir gerilimdir.^[5]