Bu, MÖ 3100'den MÖ 30'a kadar Antik Mısır'ın bilinen kraliyet eşlerinin bir listesidir. Hükümdarlık tarihleri, Mısır firavunları listesi sayfasında yer alan tarihleri takip eder.
Arka plan
Firavun'un eşleri hem kamusal hem de özel yaşamda önemli bir rol oynadılar ve siyasi ve dini bir güç kaynağı oldular.[1] Firavunların genellikle birçok farklı eşi vardı, böylece yerini alacak bir halefinin olması garanti edilebilirdi. Bir kraliçe tahtı miras alan bir varis doğurmayı başarırsa, Kralın Annesi olarak büyük, onurlu bir konuma ulaşacak ve reşit olmayan oğlu adına Mısır'ı naip olarak yönetebilecekti.[1] Firavunların kız kardeşleriyle evlenmesi olağanken, Tiye ve Nefertiti gibi hanedan dışı eşleri de vardı.[2] III.Amenhotep ve II.Ramses gibi kralların bazı kızlarıyla evlendiği biliniyor, ancak bu evliliklerin ensestten ziyade sembolik ve törensel olması mümkündür.[3] Baş hanım dışında, Firavun'un haremde, yabancı prensesler veya siyaset üzerinde çok az etkisi olan düşük rütbeli Mısırlı kadınlar da vardı.[4]
Kadınlar zaman zaman Firavun olarak hüküm sürerken, Ptolemaioslar dönemi dışında genellikle evliyken hükmedemezlerdi. Bu nedenle, yerli Mısır kraliyet hanedanları döneminde erkek eşler hiçbir zaman var olmadılar ve yalnızca IV.Berenice ve VII.Kleopatra, Firavun olarak hüküm sürmeyen eşlere sahip oldu.
Kadın Hükümdarlar ve Ortak Hükümdarların Listesi;
Bu sayfada yer alan Kraliçelerin çoğu Firavun olarak hüküm sürmedi. Ancak, bazıları kocalarının ölümünden sonra kendi başlarına hüküm sürdüler. Yerli Mısır hanedanlarından dört Kraliçenin, Kadın Firavun olarak hüküm sürdüğü kesin olarak bilinmektedir:
- Sobekneferu (yak. MÖ.1807-1802) (Muhtemelen IV. Amenemhat'ın karısı)
- Hatşeepsut (yak. MÖ. 1479-1458) (II.Thutmose'nin Karısı)
- Neferneferuaten (yak. MÖ. 1334-1332) (Kimliğine bağlı olarak Akhenaten veya Smenkhare'nin karısı)
- Twosret (yak. MÖ. 1191-1190) (II.Seti'nin Karısı)
Ayrıca Neithotep, Merneith, I.Khentkaus ve II.Khentkaus gibi bazı Kraliçe naiplerinin Kadın Firavun olarak hükmedip yönetmediği konusunda bazı tartışmalar oldu. Ancak, yaptıklarına dair henüz somut bir kanıt yok. Efsanevi Kraliçe Nitocris, Altıncı Hanedanlığın sonunda bir Firavundu, ancak varlığını destekleyen hiçbir arkeolojik kanıt yok.
Ptolemaios Hanedanı, II. Ptolemaios ve II.Arsinoe'den başlayarak eşler arasında bir ortak yönetim politikası uygulamıştır. Bu nedenle, bu hanedandan Kraliçelerin çoğu, kocalarıyla evliyken Mısır'ın eş hükümdarları oldukları için eş olarak listelenmez. Ortak hükümdarların listesine Mısır Firavunları Listesinden ulaşılabilir.
Naiplerin Listesi;
Bazen yeni Firavun yönetemeyecek kadar genç olduğunda, annesi veya üvey annesi geçici olarak onun adına vekil olarak hüküm sürerdi. İktidarda oldukları süre boyunca 'Kral' unvanına sahip olmadıkları için genellikle Firavun Listelerinde yer almazlar. Aşağıdaki Kraliçelerin vekil olarak hüküm sürmesi muhtemeldir:
- Neithhotep muhtemelen oğlu Hor-Aha adına naiplik yaptı. (yak. MÖ.3050)
- Merneith oğlu Den adına naiplik yaptı. (yak. MÖ.2970)
- Nimaathap muhtemelen oğlu Zoser adına hüküm sürdü (yak. MÖ.2670)
- I.Khentkaus muhtemelen naip olarak hüküm sürdü, ancak oğlu veya oğulları bilinmiyor.
- II.Khentkaus muhtemelen oğullarından biri (Neferefre veya Nyuserre Ini) için naip olarak hüküm sürdü.
- I.Iput muhtemelen oğlu I.Pepi adına hüküm sürdü. (yak. MÖ.2332)
- II.Ankhesenpepi oğlu II.Pepi adına hüküm sürdü. (yak. MÖ.2278)
- I.Ahhotep oğlu I.Ahmose adına hüküm sürdü.(yak. MÖ.1550)
- Ahmose-Nefertari oğlu I.Amenhotep adına hüküm sürdü. (yak. MÖ.1541)
- Hatşepsut firavun olmadan önce üvey oğlu III.Thutmose adına hüküm sürdü. (yak. MÖ.1479)
- Twosret üvey oğlu Siptah adına hüküm sürdü. (yak. MÖ.1197)
Erken Hanedan Dönemi
Birinci Hanedan (MÖ 3050 - MÖ 2890)
Resim
|
İsim
|
Eş
|
Babası
|
Annesi
|
Oğulları
|
Kızları
|
Mezarı
|
Notlar
|
|
Neithhotep
|
Narmer
|
Yerel Nakada Kraliyeti (?)
|
Hor-Aha
|
-
|
Neithhotep'in Mezarı, Nakada
|
Oğlu Hor-Aha için naiplik yapmış olabilir.
|
|
Benerib
|
Hor-Aha
|
-
|
-
|
-
|
-
|
Umm El Qa'ab, Mezar B14
|
-
|
|
Khenthap
|
-
|
-
|
Djer
|
-
|
-
|
Sadece Palermo Taşı'ndan bilindiği için bilinen hiçbir çağdaş kaynak ondan bahsetmez.
|
|
Herneith
|
Djer
|
-
|
-
|
Djet (?)
|
-
|
Sakkara, Mezar S3507 (?)
|
-
|
|
Nakhtneith
|
-
|
-
|
-
|
-
|
Umm El Qa'ab, Mezar O Kompleks
|
-
|
|
Penebui
|
-
|
-
|
-
|
-
|
-
|
Dekapitasyon nedeniyle ölmüş olabilir ancak bu tartışmalıdır.
|
|
Merneith
|
Djet
|
Djer (?)
|
-
|
Den
|
-
|
Umm El Qa'ab, Mezar Y
|
Oğlu Den için naiplik yaptı.
|
|
Seshemetka
|
Den (?)
|
-
|
-
|
-
|
-
|
-
|
Djer'in eşi olabilir.
|
|
Semat
|
-
|
-
|
-
|
-
|
-
|
-
|
|
Serethor
|
-
|
-
|
-
|
-
|
-
|
-
|
|
Betrest
|
Anedjib (?)
|
-
|
-
|
Semerkhet
|
-
|
-
|
Den'in eşi olabilir.
|
İkinci Hanedan (MÖ 2890 - MÖ 2686)
Eski Krallık
Üçüncü Hanedan (MÖ 2686 - MÖ 2589)
Dördüncü Hanedan (MÖ 2613 - MÖ 2496)
Beşinci Hanedan (MÖ 2496 - MÖ 2345)
Altıncı Hanedan (MÖ 2345 - MÖ 2181)
Birinci Ara Dönem
Yedinci, Sekizinci, Dokuzuncu ve Onuncu Hanedanlar
Bu hanedanlardan bilinen bir kraliçe yok.
Onbirinci Hanedan (MÖ 2125 - MÖ 2055)
Orta Krallık
Onbirinci Hanedan (MÖ 2060 - MÖ 1985)
Onikinci Hanedan (MÖ 1991- MÖ 1802)
İkinci Ara Dönem
Onüçüncü Hanedan (MÖ 1802- MÖ 1649)
Ondördüncü Hanedan (MÖ 1805- MÖ 1650)
Resim
|
İsim
|
Eş
|
Babası
|
Annesi
|
Oğulları
|
Kızları
|
Mezarı
|
Notlar
|
|
Tati
|
Sheshi
|
Kuş'un Kerma Hükümdarları
|
Nehesy
|
-
|
-
|
Daha yeni kanıtlar, Nehesy'nin aslında Tati'nin oğlu olmayabileceğini gösteriyor.
|
Onbeşinci Hanedan (MÖ 1674 - MÖ 1535)
Resim
|
İsim
|
Eş
|
Babası
|
Annesi
|
Oğulları
|
Kızları
|
Mezarı
|
Notlar
|
|
Tani
|
Apepi (?)
|
-
|
-
|
-
|
-
|
-
|
-
|
Onaltıncı Hanedan (MÖ 1650 - MÖ 1580)
Onyedinci Hanedan (MÖ 1650 - MÖ 1550)
Yeni Krallık
Onsekizinci Hanedan (MÖ 1550 - MÖ 1292)
Ondokuzuncu Hanedan (MÖ 1292 - MÖ 1186)
Yirminci Hanedan (MÖ 1190 - MÖ 1077)
Üçüncü Ara Dönem
Yirmibirinci Hanedan (MÖ 1069 - MÖ 943)
Amon Baş Rahiplerinin Eşleri
Resmi olarak firavun olmasalar da, Teb'deki Amon Başrahipleri, Yirmi birinci hanedanlık döneminde Yukarı Mısır'ın fiili hükümdarlarıydı, isimlerini kartotlara yazıyor ve kraliyet mezarlarına gömülüyorlardı. Eşleri, diğer kraliçelerin çoğuna benzer bir statüye sahip olacaktı.
Resim
|
İsim
|
Eş
|
Babası
|
Annesi
|
Oğulları
|
Kızları
|
Mezarı
|
Notlar
|
|
Hrere
|
Piankh (?)
|
-
|
-
|
-
|
Nodjmet
|
-
|
Amenhotep'in karısı olabilir.
|
|
Nodjmet
|
Herihor
|
Amenhotep (Amon Başrahibi) (?)
|
Hrere
|
I.Pinedjem,
Heqanefer,
Heqamaat,
Ankhefenmut
|
Faienmut
|
TT320
|
Ayrıca Piankh ile evli olabilir.
|
|
Duathathor-Henuttawy
|
I.Pinedjem
|
XI.Ramses
|
Tentamun
|
I.Psusennes,
Masharta,
Menkheperre
|
Mutnedjmet,
Maatkare,
Henuttawy
|
-
|
|
Isetemkheb
|
-
|
-
|
-
|
-
|
-
|
-
|
|
Tentnabehenu
|
-
|
-
|
-
|
Nauny
|
-
|
-
|
|
Tayuheret
|
Masaharta
|
-
|
-
|
-
|
-
|
TT320
|
-
|
|
Djedmutesankh
|
Djedkhonsuefankh
|
-
|
-
|
-
|
-
|
MMA 60
|
-
|
|
Isetemkheb
|
Menkheperre
|
I.Psusennes
|
Wiay
|
II.Pinedjem,
II.Smendes,
Pasebkhanut
,Hori
|
Isetemkheb,
Henuttawy,
Meryetamun,
Gautseshen
|
-
|
-
|
|
Henuttawy
|
II.Smendes
|
Menkheperre
|
Isetemkheb
|
-
|
Isetemkheb
|
MMA 60
|
-
|
|
Tahentdjehuty
|
-
|
-
|
-
|
Neskhons
|
-
|
-
|
|
Isetemkheb
|
II.Pinedjem
|
Menkheperre
|
Isetemkheb
|
II.Psusennes
|
Harweben,
Henuttawy
|
TT320
|
-
|
|
Neskhons
|
II.Smendes
|
Tahentdjehuty
|
Tjanefer,
Masaharta
|
Itawy,
Nesitanebetashru
|
-
|
Yirmiikinci Hanedan (MÖ 943 - MÖ 728)
Yirmiüçüncü Hanedan (MÖ 837 - MÖ 735)
Resim
|
İsim
|
Eş
|
Babası
|
Annesi
|
Oğulları
|
Kızları
|
Mezarı
|
Notlar
|
|
Karomama (III)
|
II.Takelot
|
Nimlot (Amon Başrahibi)
|
Tentsepeh
|
III.Osorkon
|
-
|
Teb (?)
|
II.Osorkon'un büyük torunu. II.Karomama olarak bilinir.
|
|
Tashep
|
-
|
-
|
Nimlot
|
-
|
-
|
-
|
|
Tabeketenasket
|
-
|
-
|
-
|
Isetweret
|
-
|
-
|
|
Tentsai
|
III.Osorkon
|
-
|
-
|
III.Takelot
|
-
|
-
|
-
|
|
Karoadjet
|
-
|
-
|
-
|
-
|
-
|
-
|
|
Irtiubast
|
III.Takelot
|
III.Osorkon (?)
|
-
|
Osorkon
|
-
|
-
|
-
|
|
Kakat
|
-
|
-
|
-
|
Irbastwedjanefu
|
-
|
-
|
|
Betjet
|
-
|
-
|
-
|
-
|
-
|
-
|
Yirmidördüncü Hanedan (MÖ 732 - MÖ 720)
Bu hanedandan bilinen bir Kraliçe yok.
Yirmibeşinci Hanedan (MÖ 744 - MÖ 656)
Resim
|
İsim
|
Eş
|
Babası
|
Annesi
|
Oğulları
|
Kızları
|
Mezarı
|
Notlar
|
|
Pebatjma
|
Kashta
|
-
|
-
|
Piye,
Shabaka
|
Khensa,
Peksater,
I.Amenirdis,
Neferukakashta (?)
|
-
|
-
|
|
Tabiry
|
Piye
|
Nubyalı Alara
|
Kasaqa
|
-
|
-
|
Piramit Ku53, El-Kurru, Nubya
|
-
|
|
Abar
|
-
|
-
|
Taharqa
|
-
|
Mezar 35, Nuri (?)
|
Nubyalı Alara'nın yeğeni.
|
|
Khensa
|
Kashta
|
Pebatjma
|
-
|
-
|
Piramit Ku4, El-Kurru, Nubya
|
-
|
|
Peksater
|
-
|
-
|
Abidos'taki D Mezarlığı
|
-
|
|
Nefrukekashta
|
Pebatjma (?)
|
-
|
-
|
Piramit K52, El-Kurru, Nubya
|
-
|
|
Arty
|
Shebitku
|
Piye
|
-
|
-
|
-
|
Piramit Ku6, El-Kurru, Nubya
|
|
|
Qalhata
|
Shabaka
|
|
Tantamani
|
-
|
Piramit Ku5, El-Kurru, Nubya
|
-
|
|
Mesbat
|
-
|
-
|
Haremakhet (?)
|
-
|
-
|
-
|
|
Tabekenamun
|
Taharqa
|
Piye
|
-
|
-
|
-
|
-
|
Shabaka'nın karısı olabilir.
|
|
Takahatenamun
|
-
|
-
|
-
|
Mezar 21, Nuri (?)
|
-
|
|
Naparaye
|
-
|
-
|
-
|
Piramit Ku3, El-Kurru, Nubya
|
-
|
|
Atakhebasken
|
-
|
-
|
-
|
-
|
Mezar Nu36, Nuri (?)
|
-
|
|
Piankharty
|
Tantamani
|
-
|
-
|
-
|
-
|
-
|
-
|
|
[..]salka
|
-
|
-
|
-
|
-
|
-
|
-
|
|
Malaqaye
|
-
|
-
|
-
|
-
|
-
|
-
|
Geç Dönem
Yirmialtıncı Hanedan (MÖ 664 - MÖ 525)
Yirmiyedinci Hanedan (Birinci Pers İktidarı) (MÖ 525 - MÖ 404)
Mısır'ın Pers kralları genellikle ülkeyi uzaktan yönetti ve bu nedenle eşleri Mısır yaşamında ve kültüründe çok az rol oynadı veya hiç rol oynamadı. Mısırbilimci Joyce Tyldesley'in belirttiği gibi, "tüm niyet ve amaçlarla Mısır, 27. ve 31. Hanedanlar boyunca kraliçesizdi".
Resim
|
İsim
|
Eş
|
Babası
|
Annesi
|
Oğulları
|
Kızları
|
Mezarı
|
Notlar
|
|
Atossa
|
1) II.Kambises
2) I.Darius
|
Büyük Kiros
|
Cassandane
|
I.Darius'tan;
I.Xerxes, Achaemenes, Masistes, Hystaspes
|
-
|
Nakş-ı Rüstem
|
-
|
|
Roxane
|
II.Kambises
|
-
|
-
|
-
|
-
|
Herodot'a göre Kambises'in kız kardeşi. Ancak Ktesias, Kambises'in kız kardeşi olduğundan bahsetmez.
|
|
Phaidyme
|
1)Smerdis
2) I.Darius
|
Otanes
|
-
|
-
|
-
|
-
|
-
|
|
Artystone
|
I.Darius
|
Büyük Kiros
|
Cassandane
|
Arsames, Gobryas
|
Artazostre
|
-
|
-
|
|
Parmys
|
Smerdis
|
-
|
Ariomardus
|
-
|
-
|
-
|
|
Phratogune
|
-
|
-
|
Abrokomas, Hyperantes
|
-
|
-
|
-
|
|
Amestris
|
I. Serhas
|
Otanes
|
Darius'un bir kız kardeşi
|
Darius, Hystaspes, I.Artaserhas, Achaemenes
|
Amytis, Rhodogune
|
-
|
-
|
|
Damaspia
|
I. Artaserhas
|
-
|
-
|
II.Serhas
|
-
|
-
|
-
|
|
Babilli Alogyne
|
-
|
-
|
Sogdianus
|
-
|
-
|
-
|
|
Babilli Cosmartidene
|
-
|
-
|
II.Darius, Arsites
|
-
|
-
|
-
|
|
Babilli Andia
|
-
|
-
|
Bogapaeus
|
Parysatis
|
-
|
-
|
|
Parysatis
|
II.Darius
|
I.Artaserhas
|
Babilli Andia
|
II.Artaserhas, Cyrus, Artostes, Ostanes, Oxendra
|
Amestris, Stateira
|
-
|
-
|
Yirmisekizinci Hanedan ve Yirmidokucuncu Hanedan (MÖ 404 - MÖ 380)
Bu hanedanlardan bilinen bir Kraliçe yok.
Otuzuncu Hanedan (MÖ 380 - MÖ 343)
Resim
|
İsim
|
Eş
|
Babası
|
Annesi
|
Oğulları
|
Kızları
|
Mezarı
|
Notlar
|
|
II.Khedebneithirbinet
|
II.Nektanebo
|
Teos
|
-
|
-
|
-
|
-
|
-
|
Otuzbirinci Hanedan (İkinci Pers İktidarı) (MÖ 343 - MÖ 332)
Makedonya İktidarı (MÖ 332 - MÖ 305)
Ptolemaioslar (MÖ 305 - MÖ 30)
II.Arsinoe'den itibaren bu hanedanın Kraliçelerinin çoğu, kocalarıyla birlikte hükümdar olarak iktidara geldi. Aşağıda, ortak hükümdarlık yaptığı bilinmeyen eşlerin listesi bulunmaktadır.
Resim
|
İsim
|
Eş
|
Babası
|
Annesi
|
Oğulları
|
Kızları
|
Mezarı
|
Notlar
|
|
Eurydice
|
I. Ptolemaios Soter
|
Antipater
|
-
|
Ptolemy Keraunos,
Meleager,
Agathocles (?),
Argeus (?)
|
Ptolemais,
Lysandra
|
-
|
-
|
|
I.Berenice
|
Makedonyalı Magas
|
Makedonyalı Antigone
|
II.Ptolemaios
|
II.Arsinoe,
Philotera
|
-
|
-
|
|
I.Arsinoe
|
II.Ptolemaios
|
Lysimachus
|
Makedonyalı Nicaea
|
III.Ptolemaios,
Lysimachus
|
Berenice
|
-
|
II. Ptolemaios tarafından Coptos'a sürüldü.
|
|
II.Cleopatra Selene
|
1) IX.Ptolemaios
2) X.Ptolemaios
|
VIII.Ptolemaios
|
III.Cleopatra
|
-
|
-
|
-
|
Bu dönemin çoğu kraliçesinin aksine, annesi III.Kleopatra'nın etkisi nedeniyle ortak hükümdar yapılmadı. IX.Ptolemaios, MÖ 107'de annesi tarafından Mısır'dan sürüldükten sonra, Kleopatra Selene kardeşi X.Ptolemaios ile evlendi. MÖ 102'de annesi tarafından X.Ptolemaios'ten boşanmaya ve bir ittifak oluşturmak için Seleukos İmparatorluğu'ndan VII.Antiochus ile evlenmeye zorlandı. Kleopatra adlı kraliçelerin numaralandırılmasıyla ilgili genel kafa karışıklığı nedeniyle bazen V.Kleopatra olarak adlandırılır.
|
|
VII.Seleucus Philometor
|
IV.Berenice
|
X.Antiochus Eusebes
|
Cleopatra Selene
|
-
|
-
|
-
|
Birkaç günlük evlilikten sonra IV. Berenice'in emriyle öldürüldü. Teknik olarak Berenice ile ortakken, genellikle Firavun Listelerinde yer almaz.
|
|
Archelaus
|
Archelaus (General)
|
-
|
-
|
-
|
-
|
Ortak hükümdar olma olasılığı olsa da, bunun doğrulanmış bir kanıtı yok.
|
|
Mark Antony
|
VII.Cleopatra
|
Marcus Antonius Creticus
|
Julia
|
Alexander Helios,
Ptolemy Philadelphus
|
II.Cleopatra Selene
|
-
|
-
|
Ayrıca Bakınız
Kaynakça
- ^ a b Tyldesley, Joyce (2006). Chronicle of the Queens of Egypt. United Kingdom: Thames & Hudson. p. 16. ISBN 0-500-05145-3.
- ^ Tyldesley, Joyce (2006). Chronicle of the Queens of Egypt. United Kingdom: Thames & Hudson. pp. 16–17. ISBN 0-500-05145-3.
- ^ Tyldesley, Joyce (2006). Chronicle of the Queens of Egypt. United Kingdom: Thames & Hudson. p. 17. ISBN 0-500-05145-3.
- ^ Tyldesley, Joyce (2006). Chronicle of the Queens of Egypt. United Kingdom: Thames & Hudson. p. 18. ISBN 0-500-05145-3.