Barebone Parlamentosu

Barebone Parlamentosu, Küçük Parlamento ya da Azizlerin Parlamentosu olarak da bilinen İngiliz parlamentosudur. İngiliz İç Savaşından sonra meydana çıkan yönetim krizine son çare olarak 4 Temmuz 1653 günü bir araya gelmiştir. Bileşim Oliver Cromwell ve Yeni Ordu Konseyi tarafından belirlenmiştir. Adını Londra vekili Praise-God Barebone'dan alır. Toplam 140 vekilin 129'u İngiltere, 5'i İskoçya ve 6 tanesi de İrlanda'dandır. Başarısız olan ve 12 Aralık 1653 günü fesih kararı alan parlamentonun ardından Oliver Cromwell'in Lord Protector ilan edileceği Protektora yönetim biçimine geçilmiştir.

Rump Parlamentosunun 20 Nisan 1653 günü kapatılması idari işleyişte doldurulması gereken bir boşluk yaratır. Cromwell ve kurmayları ilahi yardımla devam edeceklerini ilan ederler. 29 Nisan günü Cromwell ülkenin idaresi ve dış politikadan sorumlu 13 kişilik bir devlet konseyi meydana getirir. Konseyin üyesi olan Thomas Harrison daha büyük bir oluşum salık verir, İngiltere, Galler, İskoçya ve İrlanda'dan temsilciler olmasını önerir. Kabul edilen öneriden sonra üye önerileri iletilir. Bunun üzerine tüm idari bölgelerdeki tüm kiliselere temsilci üye önerileri sorulur. 3 Mayıs günü yapılan geri dönüşler iletilmeye başlanır, 23 Mayıs günü ise ilk taslak liste oluşturulur.

Yeniden elden geçirilerek onaylanan listedeki isimler ilk kez 4 Temmuz günü Whitehall'da toplanır. Cromwell iki saat süren bir açılış konuşmasıyla bileşimi açar. Ertesi gün yeniden toplanan bileşim başkan olarak Francis Rous'u belirler. 12 Temmuz günü yayınladığı deklarasyonla parlamento kendisini İngiltere Topluluğunun tek yetkili parlamentosu olarak ilan eder.

Parlamento kurulduktan hemen sonra hızla alaycı eleştirilerin hedefi haline geldi. Aşağılayıcı sıfatların yanı sıra^[1] üyelerinin toplumsal katmanların en alt tabakalarından gelmeleri, Püriten inançları ve siyaseten deneyimsizlikleri de eleştirilir. Bu eleştirilerin simgeleştiği kişi Praise-God Barebone'dan hareketle by parlamentoya eleştirel çevrelerde takılan Barebone Parlamentosu adı halk arasında benimsenir. Eleştirilere rağmen üyelerinin çoğunluğunun sosyal olarak alt tabakadan olduğu veya radikallerden oluştuğu gerçeği yansıtmamaktadır. I. Charles'ın mahkemesindeki hakimlerden sadece dört tanesi bu parlamentoda görev yapmıştır.^[2]

Temmuz ayı başlarında parlamentoda tartışılmaya başlanan konularda baş gösteren kararsızlık hali ilerleyen günlerde birer kriz haline gelir. Bunlardan ilki tarımda toplanan öşür vergisidir. Genellikle verginin adaletsiz olduğundan hareketle kaldırılması istense de yerine ne tür bir vergi konacağında uzlaşılamaz. Diğer bir konu ise halk arasında çok popüler bir Leveller siyasetçi olan John Lilburne'ün durumudur. Rejimi soldan ve güçlü bir şekilde eleştiren Lilburne sürgünden dönmüş ve kendisi mahkemeye çıkmak istediğini belirtmiştir. Parlamento bu konuda da kararsız kalmıştır. Parlamentonun görüş birliğine varamadığı bir diğer konu ise yapılması elzem olarak görülen hukuk reformudur. Reform isteği herkes tarafından dile getirilse de yapılması gerekenlerde uzlaşı sağlanamaz. Eylül ayı geldiğinde Cromwell meclis içindeki gruplaşmalardan ve sonsuz tartışmalardan bıkmış durumdadır. Toplantılara katılan vekil sayısı azalırken, sürekli tartışmalar nedeniyle meclis karar alamaz hale gelmektedir.

Kasım ve Aralık aylarında öşür konusu yeniden gündeme gelir. 6 Aralık günü ilgili komisyonun raporu meclise gelir, raporda öşür konusunun yanı sıra vekilliğe uygun olmayan kişilerin azledilmesine dair görüşler de dile getirilir. Raporun 54 oya karşı 56 oyla reddedilmesi üzere radikalleri protesto eden ılımlı vekiller Parlamentonun kendisini lağvetmesini talep eder. Rous ve yaklaşık 40 üye Parlamentoyu terk ederek Cromwell'e yaklaşık 80 vekilin imzasını taşıyan şikayet dilekçesiyle giderler. Bunun üzerine Cromwell meclisi kapattığını ilan ederek, vekilleri boşaltması için askerî birlikleri yönlendirir. Bundan sonra iktidar Devlet Konseyine geçecek, ondan sonra Cromwell'in mutlak iktidarıyla anılacak Protektora dönemi başlayacaktır.