สมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ เจ้าฟ้ากรมหลวงจักรเจษฎา (พ.ศ. 2303 – 4 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2350) มีพระนามเดิมว่า ลา เป็นพระราชโอรสในสมเด็จพระปฐมบรมมหาชนก ประสูติแต่เจ้าจอมมารดามา เป็นพระราชอนุชาต่างพระมารดาในพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช
พระประวัติ
สมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ เจ้าฟ้ากรมหลวงจักรเจษฎา หรือพระนามเดิมว่า ลา ประสูติในปี พ.ศ. 2303 เป็นพระโอรสลำดับที่ 7 ในสมเด็จพระปฐมบรมมหาชนก ประสูติแต่เจ้าจอมมารดามา[1] จึงเป็นพระราชอนุชาต่างพระชนนีในพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช
หลังการเสียกรุงศรีอยุธยาครั้งที่สองในปี พ.ศ. 2310 เจ้าฟ้าลาทรงติดตามสมเด็จพระปฐมบรมมหาชนกกับเจ้าจอมมารดาไปประทับที่เมืองพิษณุโลกจนพระบิดาเสด็จสวรรคต พระองค์จึงได้ปลงพระศพและนำพระอัฐิมาถวายพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช และในวันที่ 10 มิถุนายน พ.ศ. 2325 พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราชทรงสถาปนาพระราชอนุชาเป็น สมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ เจ้าฟ้ากรมหลวงจักรเจษฎา ให้ประทับอยู่นิเวศน์เดิมของกรมพระราชวังบวรสถานมงคล[2] เมื่อปี พ.ศ. 2328 ทรงรับราชการเป็นยกกระบัตรทัพในสงครามเก้าทัพ และร่วมตีเมืองเชียงใหม่กับสมเด็จพระบวรราชเจ้ามหาสุรสิงหนาท[1]
สมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ เจ้าฟ้ากรมหลวงจักรเจษฎา ประชวรสิ้นพระชนม์[3]เมื่อวันที่ 4 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2350 พระชันษา 48 ปี พระราชทานเพลิงพระศพ ณ วัดบพิตรพิมุขวรวิหาร[1] พระอัฐิของพระองค์ประดิษฐานอยู่ที่หอพระนาก วัดพระศรีรัตนศาสดาราม
พระโอรสธิดา
พระองค์มีพระโอรสธิดาจำนวนมากพระองค์หาทราบพระนามได้หมด[4] เท่าที่ปรากฏพระนามมีจำนวน 17 องค์[5] เท่าที่พบมีรายพระนามดังต่อไปนี้
- หม่อมเจ้าชายหลาน
- หม่อมเจ้าชายฉัตร
- หม่อมเจ้าชายสอน หรือ หม่อมเจ้าพระศีลวราลังการ (พ.ศ. 2321 – พ.ศ. 2410)
- หม่อมเจ้าชายอิน (ไม่มีข้อมูล - สมัยรัชกาลที่ 4)
- หม่อมเจ้าชายรอด
- หม่อมเจ้าหญิงน้อยหน่า ประสูติแต่หม่อมเหม ธิดาพระยาศรีสรราช (บุญเมือง)
- หม่อมเจ้าหญิงทับทิม
- หม่อมเจ้าหญิงมะลิวัน
- หม่อมเจ้าหญิงประทุม
- หม่อมเจ้าชายฉิมพาลี
- หม่อมเจ้าหญิงอำภา
- หม่อมเจ้าหญิงภิมเสน
- หม่อมเจ้าหญิงน้อย
- หม่อมเจ้าหญิงนารี
- หม่อมเจ้าชายสุข
- หม่อมเจ้าชายเถร
- หม่อมเจ้าหญิงตลับ (พ.ศ. 2345 – 8 มิถุนายน พ.ศ. 2418)
ซึ่งเชื้อพระวงศ์เหล่านี้ถูกเรียกกันโดยสามัญว่า "พวกเจ้ากรมหลวงจักรเจษฎา" เป็นต้นราชสกุล เจษฎางกูร[1]
พระอิสริยยศ
- 10 มิถุนายน พ.ศ. 2325: สมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ เจ้าฟ้ากรมหลวงจักรเจษฎา
ธรรมเนียมพระยศของ
สมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอเจ้าฟ้ากรมหลวงจักรเจษฎา |
|---|
| การทูล | ใต้ฝ่าพระบาท |
|---|
| การแทนตน | ข้าพระพุทธเจ้า |
|---|
| การขานรับ | พ่ะย่ะค่ะ/เพคะ |
|---|
ในวัฒนธรรมสมัยนิยม
มีนักแสดงผู้รับบท สมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ เจ้าฟ้ากรมหลวงจักรเจษฎา ได้แก่
พงศาวลี
| พงศาวลีของสมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ เจ้าฟ้ากรมหลวงจักรเจษฎา
|
|
|
ดูเพิ่ม
อ้างอิง
- เชิงอรรถ
- บรรณานุกรม
|
|---|
สมเด็จพระ /
กรมสมเด็จพระ | | |
|---|
| กรมพระยา | |
|---|
| กรมพระ | |
|---|
| กรมหลวง | |
|---|
| กรมขุน | |
|---|
| กรมหมื่น | |
|---|
 = สืบราชสมบัติ = สยามมกุฎราชกุมาร- * = กรมพระราชวังบวร
- ตัวเอียง = ฝ่ายใน
- ตัวหนา = ยังทรงพระชนม์
- † = หลังสิ้นพระชนม์
- X = ถอดจากฐานันดรศักดิ์
|
|
