พระมหากษัตริย์สหราชอาณาจักร

พระมหากษัตริย์สหราชอาณาจักร
King of the United Kingdom
ตราอาร์มของสหราชอาณาจักร(ซ้าย) และ ตราอาร์มภายในสกอตแลนด์(ขวา)
อยู่ในราชสมบัติ
สมเด็จพระเจ้าชาลส์ที่ 3 ตั้งแต่ 8 กันยายน ค.ศ. 2022
รายละเอียด
รัชทายาท	เจ้าชายวิลเลียม เจ้าชายแห่งเวลส์
ที่ประทับ	พระราชวังบักกิงแฮม
เว็บไซต์	royal.uk

ราชวงศ์สหราชอาณาจักร และเครือจักรภพ
สมเด็จพระราชาธิบดี สมเด็จพระราชินี เจ้าชายแห่งเวลส์ เจ้าหญิงแห่งเวลส์ เจ้าชายจอร์จแห่งเวลส์ เจ้าหญิงชาร์ลอตต์แห่งเวลส์ เจ้าชายหลุยส์แห่งเวลส์ ดยุกแห่งซัสเซกซ์ ดัชเชสแห่งซัสเซกซ์ เจ้าชายอาร์ชีแห่งซัสเซกซ์ เจ้าหญิงลิลีเบ็ตแห่งซัสเซกซ์ เจ้าหญิงพระราชกุมารี ดยุกแห่งยอร์ก เจ้าหญิงเบียทริซ เจ้าหญิงยูเชนี ดยุกแห่งเอดินบะระ ดัชเชสแห่งเอดินบะระ ดยุกแห่งกลอสเตอร์ ดัชเชสแห่งกลอสเตอร์ ดยุกแห่งเคนต์ ดัชเชสแห่งเคนต์ เจ้าหญิงอเล็กซานดรา เจ้าชายไมเคิลแห่งเคนต์ เจ้าหญิงไมเคิลแห่งเคนต์
ด ค ก

พระมหากษัตริย์แห่งสหราชอาณาจักร (อังกฤษ: Monarchy of the United Kingdom) บ้างเรียกว่า พระมหากษัตริย์บริติช (British Monarchy) เป็นระบบราชาธิปไตยแบบสืบสันตติวงศ์ ซึ่งทรงปกครองสหราชอาณาจักรและดินแดนโพ้นทะเลในฐานะประมุขแห่งรัฐ และมีพระราชอำนาจตามที่ถูกกำหนดไว้โดยธรรมนูญและประเพณีการปกครองสหราชอาณาจักร เจ้าแผ่นดินองค์ปัจจุบันคือสมเด็จพระเจ้าชาลส์ที่ 3 ซึ่งครองราชย์เมื่อวันที่ 8 กันยายน 2022

ในฐานะที่เป็นพระมหากษัตริย์ภายใต้รัฐธรรมนูญ อำนาจของพระองค์จึงจำกัดอยู่แต่เพียงอำนาจที่ไม่แสดงความเป็นฝักฝ่าย เช่น การมอบเครื่องราชอิสริยาภรณ์หรือเหรียญกล้าหาญ แต่อำนาจสูงสุดเหนือรัฐบาลแห่งสหราชอาณาจักรก็ยังถือว่าอยู่ใต้พระราชอำนาจที่ทรงใช้ได้ตามกฎหมายที่อนุมัติโดยรัฐสภาแห่งสหราชอาณาจักร หรือภายในข้อจำกัดของจารีตที่ปฏิบัติกันมา

ระบอบราชาธิปไตยของสหราชอาณาจักรมีที่มาเริ่มต้นย้อนไปในสมัยกษัตริย์ในยุคของชาวแองเกิล (Kings of the Angles) และในยุคเริ่มของราชอาณาจักรสกอตแลนด์ ในระหว่างปี ค.ศ. 1000 ราชอาณาจักรอังกฤษและสกอตแลนด์ได้รวมตัวและพัฒนามาจากเจ็ดอาณาจักรหรือเครือจักรภพแองโกล-แซ็กซอน ของช่วงต้นสมัยอังกฤษยุคกลาง และต่อมาในสมัยกษัตริย์พระองค์สุดท้ายของราชวงศ์แองโกล-แซ็กซัน ซึ่งก็คือ พระเจ้าฮาโรลด์ กอดวินสัน ได้ถูกรุกรานและพ่ายแพ้จนถูกปลงพระชมน์ในระหว่างการพิชิตอังกฤษของชาวนอร์มันและหลังจากนั้นดยุกวิลเลียมแห่งนอร์ม็องดีจากฝรั่งเศสจึงเสด็จขึ้นครองราชย์เป็นพระเจ้าวิลเลียมที่หนึ่งแห่งอังกฤษ เป็นปฐมกษัตริย์ราชวงศ์นอร์มัน'

ในปี ค.ศ. 1603 ภายหลังการสวรรคตของสมเด็จพระราชินีนาถเอลิซาเบธที่ 1 แห่งอังกฤษ พระเจ้าเจมส์ที่ 6 แห่งสกอตแลนด์จากราชวงศ์สจวต พระญาติที่ใกล้ชิดที่สุดของพระราชินีนาถอลิซาเบธ จึงได้ครองบัลลังก์อังกฤษ เป็นพระเจ้าเจมส์ที่ 1 แห่งอังกฤษ ถือเป็นการรวมสองอาณาจักร (Union of Crowns) โดยพฤตินัย แต่ในทางนิตินัยแล้วสองอาณาจักรนี้ยังแยกกันอยู่ มีรัฐสภาเป็นของตน เพียงแต่มีกษัตริย์องค์เดียวกัน จนกระทั่งระหว่าง ค.ศ. 1649 ถึง ค.ศ. 1660 ซึ่งเป็นช่วงสงครามกลางเมืองของอังกฤษ ระบบราชาธิปไตยบนหมู่เกาะบริติช ถูกสั่นคลอนโดยขบวบการรวมชาติเป็นเครือจักรภพอังกฤษและสงครามสามอาณาจักร (War of the Three Kingdoms) พระราชบัญญัติว่าด้วยการสืบสันตติวงศ์ ค.ศ. 1701 เป็นพระราชบัญญัติที่ประกาศใช้โดยรัฐสภาอังกฤษเพื่อแก้ปัญหาเกี่ยวกับการสืบราชบัลลังก์แห่งอังกฤษต่อจากสมเด็จพระราชินีนาถแอนน์แห่งบริเตนใหญ่ โดยมีการบัญญัติห้ามไม่ให้ผู้ที่เป็นโรมันคาทอลิก หรือเสกสมรสกับผู้เป็นโรมันคาทอลิกมีสิทธิในการขึ้นสืบราชบัลลังก์ได้ ต่อมาในรัชสมัยของสมเด็จพระราชินีนาถแอนน์ ปี ค.ศ. 1707 ราชอาณาจักรอังกฤษและสกอตแลนด์ได้ตกลงร่วมกันในการออกพระราชบัญญัติสหภาพ ค.ศ. 1707 (Acts of Union 1707) ที่ควบรวมอังกฤษและสกอตแลนด์เป็นราชอาณาจักรเดียวกันในชื่อ ราชอาณาจักรบริเตนใหญ่ โดยมีผลบังคับใช้ในวันที่ 1 พฤษภาคม ค.ศ.1707 รัฐสภาของอังกฤษและสกอตแลนด์ยุบตัวลงเป็น รัฐสภาบริเตนใหญ่ มีศูนย์กลางอยู่ที่กรุงลอนดอน ต่อมาในรัชสมัยพระเจ้าจอร์จที่ 3 ได้มีการออกพระราชบัญญัติสหภาพ ค.ศ. 1800 ที่ผนวกราชอาณาจักรไอร์แลนด์ อันเป็นประเทศราชของอังกฤษมาตั้งแต่สมัยทิวดอร์ ควบรวมกับราชอาณาจักรบริเตนใหญ่เป็นสหราชอาณาจักร มีผลบังคับใช้ในวันที่ 1 มกราคม ปี ค.ศ. 1801 หลังจากนั้นเป็นต้นมา ภายหลังไอร์แลนด์ประกาศอิสรภาพ สหราชอาณาจักรจึงครอบคลุมอยู่เพียงดินแดนทางตอนเหนือของไอร์แลนด์ในชื่อ ไอร์แลนด์เหนือ ราชวงศ์อังกฤษจึงเป็นสัญลักษณ์ของผู้นำสูงสุดแห่งจักรวรรดิอังกฤษที่ได้แผ่ขยายอาณานิคมไปเกือบหนึ่งในสี่ส่วนของพื้นที่ทุกภูมิภาคโลกในช่วงรุ่งเรืองสูงสุดในปี ค.ศ. 1921

ที่ประทับอย่างเป็นทางการของกษัตริย์ในราชวงศ์อังกฤษคือพระราชวังบักกิงแฮมในกรุงลอนดอน และยังมีที่ประทับอย่างเป็นทางการอีกแห่งคือพระราชวังวินด์เซอร์ ซึ่งมักใช้พำนักในช่วงวันหยุดสุดสัปดาห์ เทศกาลอีสเตอร์ และระหว่างงานเทศกาลแข่งม้าที่รอยัลแอสคอต (Royal Ascot) ^[1] สำหรับที่ประทับอย่างเป็นทางการในสกอตแลนด์คือพระราชวังฮอลีรูดในเมืองเอดินบะระ เป็นที่แปรพระราชฐานของพระราชวงศ์อังกฤษ โดยจะเสด็จพระราชดำเนินไปประทับชั่วคราวที่พระราชวังฮอลีรูดอย่างน้อยนาน 1 สัปดาห์ เป็นประจำทุกปีในช่วงที่เสด็จพระราชดำเนินไปราชการที่สกอตแลนด์ ^[2]

พระราชวังเวสต์มินสเตอร์ และหอคอยแห่งลอนดอน ซึ่งเป็นสถานที่สำคัญทางประวัติศาสตร์และเป็นสัญลักษณ์แห่งหนึ่งของเมืองลอนดอนก็เคยเป็นที่ประทับอย่างเป็นทางการของกษัตริย์ในราชวงศ์อังกฤษในอดีต จนกระทั่งเมื่อพระเจ้าเฮนรี่ที่ 8 มีพระราชดำริให้ย้ายไปใช้ที่พำนักที่พระราชวังไวต์ฮอลเป็นที่ประทับแทน และต่อมาเมื่อพระราชวังไวต์ฮอลถูกไฟใหม้ในปี ค.ศ. 1698 จึงมีการย้ายที่ประทับของราชวงศ์อีกครั้งเป็นที่พระราชวังเซนต์เจมส์ จนมาในปี ค.ศ. 1837 สมัยพระราชินีวิคตอเรียเสด็จขึ้นครองราชย์ พระราชวงศ์อังกฤษจึงได้เปลี่ยนมาใช้พระราชวังบักกิงแฮมเป็นที่ประทับจนถึงปัจจุบัน

ยังมีพระราชวังที่ประทับแห่งอื่น คือ พระตำหนักเคลียร์เรนซ์, พระราชวังเค็นซิงตันในกรุงลอนดอน ซึ่งถือเป็นที่ประทับอย่างเป็นทางการของรัชทายาทแห่งสหราชอาณาจักร, พระตำหนักซานดริงแฮมในนอร์ฟอล์ก และปราสาทแบลมอรัลในอเบอร์ดีนแชร์ เป็นต้น

ตราแผ่นดินของสหราชอาณาจักร โล่ในตราแบ่งเป็นสี่ส่วน ในส่วนที่หนึ่งหรือช่องบนซ้าย และส่วนที่สี่หรือช่องล่างขวาเป็นตราสิงห์สามตัวที่เป็นสัญลักษณ์ของอังกฤษ ในส่วนที่สองหรือช่องบนขวาเป็นสิงห์ยืนในกรอบล้อมด้วยสัญลักษณ์ดอกลิลลี ที่เป็นสัญลักษณ์ของสกอตแลนด์ และในส่วนที่สามหรือช่องล่างซ้ายเป็นฮาร์ปเกลลิก (Clàrsach) ที่เป็นสัญลักษณ์ของไอร์แลนด์ เครื่องยอด (crest) เป็นสิงห์ยืนหันหน้าหน้าสวมมงกุฎอิมพีเรียลสเตตบนหัวและยืนบนสัญลักษณ์ของมงกุฎเดียวกัน ประคองข้าง (Supporters) ด้านซ้ายเป็นสิงห์ยืนผงาดสวมมงกุฎ ประคองข้างด้านขวาเป็นยูนิคอร์นเงินแห่งสกอตแลนด์ มีคำขวัญของพระมหากษัตริย์แห่งสหราชอาณาจักรที่ส่วนล่างของตรา ข้อความว่า "Dieu et mon droit" (ฝรั่งเศส: "God and my Right") “พระเจ้าและสิทธิแห่งข้า” และคำขวัญของเครื่องราชอิสริยาภรณ์การ์เตอร์ที่บริเวณโดยรอบโล่ในตราข้อความว่า "Honi soit qui mal y pense". (Old French: "Shame be to him who thinks evil of it") “ความละอายจงมาสู่ผู้คิดร้าย”

ส่วนในสกอตแลนด์ สมเด็จพระราชินีนาถทรงใช้ตราแผ่นดินที่มีลักษณะแตกต่างออกไป โดยโล่ในตราในส่วนที่หนึ่งและส่วนที่สี่จะเป็นสัญลักษณ์ของสกอตแลนด์ ในส่วนที่สองเป็นสัญลักษณ์ของอังกฤษ ในส่วนที่สามเป็นสัญลักษณ์ของไอร์แลนด์ มีคำขวัญที่ส่วนล่างของตรา ข้อความว่า "Nemo me impune lacessit". (ลาติน: "No-one provokes me with impunity") และคำขวัญที่บริเวณด้านบนของตราข้อความว่า "In Defens" (เป็นคำย่อมาจาก "In My Defens God Me Defend") ประคองข้างด้านซ้ายเป็นยูนิคอร์นเงินแห่งสกอตแลนด์ ประคองข้างด้านขวาเป็นสิงห์ยืนผงาดสวมมงกุฎ

ธงพระราชอิสริยศ ธงมหาราชของกษัตริย์จะมีลักษณะคล้ายคลึงกับตราแผ่นดิน โดยธงประจำพระราชวงศ์สำหรับใช้ทึ่อื่นตามปกติ (ธงนี้เป็นธงพระอิสริยยศสำหรับพระมหากษัตริย์ทุกรัชกาล) ในส่วนที่หนึ่งหรือช่องบนซ้าย และส่วนที่สี่หรือช่องล่างขวาเป็นตราสิงห์สามตัวที่เป็นสัญลักษณ์ของอังกฤษ ในส่วนที่สองหรือช่องบนขวาเป็นสิงห์ยืนในกรอบล้อมด้วยสัญลักษณ์ดอกลิลลีที่เป็นสัญลักษณ์ของสกอตแลนด์ และในส่วนที่สามหรือช่องล่างซ้ายเป็นฮาร์ปเกลลิก (Clàrsach) ที่เป็นสัญลักษณ์ของไอร์แลนด์ ส่วนธงมหาราชสำหรับใช้ในสกอตแลนด์จะมีลักษณะแตกต่างกันคือ จะกลับเอาสัญลักษณ์สิงโตสกอตเเลนด์ขึ้นมาเป็นสัญลักษณ์ส่วนหลักแทนที่อังกฤษ ในส่วนที่หนึ่งและส่วนที่สี่จะเป็นสัญลักษณ์ของสกอตแลนด์ ในส่วนที่สองเป็นสัญลักษณ์ของอังกฤษ ในส่วนที่สามเป็นสัญลักษณ์ของไอร์แลนด์

The Royal Standard of the United Kingdom: The Monarch's official flag  The Royal Standard of the United Kingdom as used in Scotland

เมื่อพระองค์ไม่ได้ทรงพำนักอยู่ในพระราชวังบักกิงแฮม ปราสาทวินด์เซอร์ และพระตำหนักซานดริงแฮม ธงชาติสหราชอาณาจักร จะถูกชักขึ้น สำหรับที่พระราชวังฮอลีรูด และปราสาทแบลมอรัล จะใช้ธงหลวงของสก็อตเเลนด์ (Royal banner of Scotland) ขึ้นแทน^[3]

ธงสหภาพของสหราชอาณาจักร  ธงหลวงแห่งสกอตแลนด์

วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อที่เกี่ยวข้องกับ พระมหากษัตริย์สหราชอาณาจักร

• เว็บไซต์ทางการของราชาธิปไตยของสหราชาอาณาจักร (อังกฤษ)
• ช่องยูทูบอย่างเป็นทางการ (อังกฤษ)

• รายพระนามพระมหากษัตริย์สหราชอาณาจักร