Share to: share facebook share twitter share wa share telegram print page

 

Peronisme

Den argentinske politikeren Juan Perón var grunnlegger og forgrunnsfigur for den peronistiske bevegelsen og ideologien. Bildet er fra 1947.

Peronisme (på spansk Peronismo eller Justicialismo) er en politisk bevegelse i Argentina og en venstrepopulistisk politisk ideologi. Bevegelsen hadde største oppslutning blant arbeiderklassen i byene særlig de som hadde flyttet inn fra landsbygda på jakt etter arbeid. Bevegelsen hadde brodd mot kapitalsterke, internasjonale selskaper i Argentina.[1] Bevegelsen hadde også en viss oppslutning i middelklassen.[2] Peron ønsket å begrense de utenlandske selskapenes virksomhet i Argentina. Perón ledet et autoritært regime som utviklet seg til diktaur og styrte delvis på grunnlag av karisma og sin person. Politisk, økonomisk og sosial ulikhet var trolig et viktig grunnlag for oppslutning om peronismen.[3][4][5] Fagforeningene var en viktig maktbase for Peron.[6]

Peronismen kan sees på som en enkel form for nasjonalsyndikalisme, der en allianse mellom en ettpartistat og de store fagforeningsparaplyene inngår i et forpliktende samarbeid med hverandre på grunnlag av felles politisk verdisyn.[trenger referanse]

Peronismen har navn etter Juan Perón, hvis parti Partido Justicialista vant valget i Argentina i 1946 og avskaffet parlamentarisk demokrati. Peron ble styrtet av et militærkupp i 1955 hvorpå fagforeningene og nasjonalsyndikalistene ble undertrykt.[trenger referanse] Siden kuppet i 1955 preget motsetningene mellom peronistene og de militære argentinsk politikk.[7] Peron vant på nytt et valg i 1973, og dro tilbake fra eksil i Spania hvorpå han styrte Argentina i ett år før han døde.

På grunn av sine sterke bånd til italiensk fascisme og enkelte strukturelle forandringer i fagforeningene, slik at disse også gav arbeidsgivere en viss innflytelse, er det omstridt om peronismen skal oppfattes som en venstre- eller en høyreideologi.

Referanser

  1. ^ Sølvberg, Erik (1982). Politisk idéhistorie. [Oslo]: Aschehoug. ISBN 8203123783. 
  2. ^ Wernström, Sven (1979). Latin-Amerika. Oslo: Gyldendal. ISBN 8205097712. 
  3. ^ Steiro, Birger (1995). Politisk idéhistorie. Oslo: Cappelen. ISBN 8202141737. 
  4. ^ Sveen, Asle (1989). Verdenshistorie etter 1850. Oslo: Cappelen. ISBN 8202102847. 
  5. ^ Dahl, Robert A. (1992). Økonomisk demokrati: den neste utfordringen. Oslo: Ad Notam Gyldendal. ISBN 8241700644. 
  6. ^ Carlson, Bo Kage (1992). Maktens profiler. [Oslo]: Gyldendal. ISBN 8205211914. 
  7. ^ Halldór Sigurdsson (1970). Latin-Amerikas revolusjon. Oslo: Aschehoug. 
Kembali kehalaman sebelumnya


Index: pl ar de en es fr it arz nl ja pt ceb sv uk vi war zh ru af ast az bg zh-min-nan bn be ca cs cy da et el eo eu fa gl ko hi hr id he ka la lv lt hu mk ms min no nn ce uz kk ro simple sk sl sr sh fi ta tt th tg azb tr ur zh-yue hy my ace als am an hyw ban bjn map-bms ba be-tarask bcl bpy bar bs br cv nv eml hif fo fy ga gd gu hak ha hsb io ig ilo ia ie os is jv kn ht ku ckb ky mrj lb lij li lmo mai mg ml zh-classical mr xmf mzn cdo mn nap new ne frr oc mhr or as pa pnb ps pms nds crh qu sa sah sco sq scn si sd szl su sw tl shn te bug vec vo wa wuu yi yo diq bat-smg zu lad kbd ang smn ab roa-rup frp arc gn av ay bh bi bo bxr cbk-zam co za dag ary se pdc dv dsb myv ext fur gv gag inh ki glk gan guw xal haw rw kbp pam csb kw km kv koi kg gom ks gcr lo lbe ltg lez nia ln jbo lg mt mi tw mwl mdf mnw nqo fj nah na nds-nl nrm nov om pi pag pap pfl pcd krc kaa ksh rm rue sm sat sc trv stq nso sn cu so srn kab roa-tara tet tpi to chr tum tk tyv udm ug vep fiu-vro vls wo xh zea ty ak bm ch ny ee ff got iu ik kl mad cr pih ami pwn pnt dz rmy rn sg st tn ss ti din chy ts kcg ve 
Prefix: a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9