Share to: share facebook share twitter share wa share telegram print page

 

Dativ

Dativ (frå latin dare, «gjeva») eller sidefall er termen på eit morfologisk kasus. Syntaktisk er dativ ofte kasusen ein nyttar for indirekte objekt, eller han kan verta styrt av preposisjonar og adjektiv. Dativ kan også dukka opp som (oblikt) subjekt.

Kasusen dativ finst i fleire moderne språk, som til dømes i dei germanske språka tysk og islandsk. Dativ finst òg i somme norske dialektar, og må sjåast som ein rest frå gamalnorsk jamfør norrønt.

Restar av dativ i moderne norsk

I det moderne norske skriftspråket har ein berre nokre få faste uttrykk att[1]:

  • i live
  • i søvne
  • i/på tide
  • av syne
  • av garde
  • tatt av dage
  • gå mann av huse

Kvifor og fordi/difor er òg to døme på restar av dativ i moderne norsk frå norrøn: kvi (hví) er dativ av kva (hvat), og di (því) er dativ av det (það).[2][3]

Dativ i gamalnynorsk

Dei siste dativformene, igjennom sideform, brukt før rettskrivinga av 2012 er ikkje lenger godteke som rett nynorsk:

Gamalnynorsk (med dativ) Moderne nynorsk (utan dativ)
Eg ser gjennom kvistane (akkusativ) på treom (dativ). Eg ser gjennom kvistane på trea.
Oppe i dalom Oppe i dalane

Sjå òg

Kjelder

  1. Theil, Rolf (19. november 2021). «dativ». Store norske leksikon (på norsk bokmål). 
  2. «kvi», Bokmålsordboka | Nynorskordboka, henta 10. oktober 2022 
  3. «difor», Bokmålsordboka | Nynorskordboka, henta 10. oktober 2022 
Kembali kehalaman sebelumnya


Index: pl ar de en es fr it arz nl ja pt ceb sv uk vi war zh ru af ast az bg zh-min-nan bn be ca cs cy da et el eo eu fa gl ko hi hr id he ka la lv lt hu mk ms min no nn ce uz kk ro simple sk sl sr sh fi ta tt th tg azb tr ur zh-yue hy my ace als am an hyw ban bjn map-bms ba be-tarask bcl bpy bar bs br cv nv eml hif fo fy ga gd gu hak ha hsb io ig ilo ia ie os is jv kn ht ku ckb ky mrj lb lij li lmo mai mg ml zh-classical mr xmf mzn cdo mn nap new ne frr oc mhr or as pa pnb ps pms nds crh qu sa sah sco sq scn si sd szl su sw tl shn te bug vec vo wa wuu yi yo diq bat-smg zu lad kbd ang smn ab roa-rup frp arc gn av ay bh bi bo bxr cbk-zam co za dag ary se pdc dv dsb myv ext fur gv gag inh ki glk gan guw xal haw rw kbp pam csb kw km kv koi kg gom ks gcr lo lbe ltg lez nia ln jbo lg mt mi tw mwl mdf mnw nqo fj nah na nds-nl nrm nov om pi pag pap pfl pcd krc kaa ksh rm rue sm sat sc trv stq nso sn cu so srn kab roa-tara tet tpi to chr tum tk tyv udm ug vep fiu-vro vls wo xh zea ty ak bm ch ny ee ff got iu ik kl mad cr pih ami pwn pnt dz rmy rn sg st tn ss ti din chy ts kcg ve 
Prefix: a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9