Wingene is een plaats en gemeente in de Belgische provincie West-Vlaanderen. De gemeente telt ruim 15.000 inwoners. De inwoners worden Wingenaars genoemd en hun dialect is het Wingens, een variant van het West-Vlaams.
De gemeente staat bekend om haar vele varkenskwekerijen, naast andere landbouwactiviteiten. Grasland, landbouwgrond, boomkwekerijen en tuinbouw nemen het meeste oppervlakte in. Ook rundvee, varkens en pluimvee zijn in grote mate aanwezig in Wingene.
Geschiedenis
Middeleeuwen en vroegmoderne tijd
De oudste vermelding van de plaats dateert uit het jaar 847, toen Karel de Kale de schenking van de villa Wenghinas aan de Sint-Amandsabdij van Elnon bekrachtigde. Het toponiem Svevensala wordt reeds vermeld in 1117. Net als Wingene zou Zwevezele in de Merovingische en Karolingische tijd tot de eigendommen van de voormelde Sint-Amandsabdij behoord hebben.
Als voornaamste geslachten die als heren van Wingene optraden zijn er onder andere het geslacht Grammez en van Haveskercke. Andere belangrijke heerlijkheden waren enerzijds Poelvoorde, in het bezit van de families Bladelin en Adornes, en anderzijds Wildenburg meer dan twee eeuwen in het bezit van de familie Wyts.
Moderne tijd
De eerste vastgestelde besmetting van de varkenspestuitbraak in België in 1990 vond plaats te Wingene, waardoor de plaats toen in de nationale en internationale media kwam.[1]
De gemeente Wingene bestaat naast Wingene-centrum nog uit deelgemeente Zwevezele. In het landelijk gebied rond Wingene liggen nog de twee kleine dorpjes en de parochies Sint-Jan (III) en Wildenburg (IV). Iets ten noordwesten van het centrum van Wingene ligt het landelijk gehucht Sint-Elooi, dat een eigen wijkkapel heeft binnen de Sint-Amandusparochie van Wingene-centrum. Net ten oosten van Zwevezele ligt het gehucht Hille (V), dat vergroeid raakt met de dorpskern van Zwevezele.
De oude 18de-eeuwse Sint-Amanduskerk van Wingene werd halfweg de 19de eeuw met 18 meter verlengd. De toren met beiaard werd in 1918 door terugtrekkende Duitsers vernield. De predikstoel dateert van 1738 en de communiebank is het werk van Pieter Van Walleghem (1731) en dom Dalcy (1768). Van Walleghem maakte ook het koorgestoelte en dom Dalcy de rococobiechtstoelen.
De Sint-Joriskerk op Wildenburg, voorheen gebouwd als kapel door familie van der Bruggen, werd tot parochiekerk verheven in 1897.
In 1937 werd op het Wingens veld, nu parochie Sint-Jan, een moderne bakstenen kerk gebouwd. Deze Sint-Jan Baptistkerk werd gerestaureerd in 2010-2011.
Op de grens met Ruiselede bevindt zich het natuurgebied De Gulke Putten. Dit zijn heiderelicten waarin zich een zendstation bevindt, dat nu behoort tot de 'Radio Maritieme Diensten Ruiselede'. Deze dienst, toen ook Radiozendstation Belradio genoemd, ging in 1927 van start en voorzag toen reeds in een verbinding tussen Brussel en New York. Het station kreeg ten onrechte de naam 'Radio Ruiselede', want het hoofdgebouw en bijna alle zendmasten stonden op grondgebied Wingene.
Net op de grens met de gemeenten Ruiselede en Aalter (Maria-Aalter), nabij het Radiozendstation en het natuurgebied De Gulke Putten staat de Koortsveldkapel, reeds vermeld halfweg de 18de eeuw. Hier vindt men ook Kasteel Carpentier.
Wingene heeft verschillende kastelen met mooie landschappen en uitgestrekte bossen in het 'Landschapspark Bulskampveld'. De Munkebossen zijn gelegen rond Kasteel Munkegoed, een verbouwing van de voormalige abdijhoeve van Ter Duinen, voorts Kasteel Lakenbossen, Kasteel Raepenburg en het landgoed Zorgvliet, in het grensgebied van Ruddervoorde, Zwevezele en Wingene. Samen met het Lakebos vormden de Munkebossen eertijds een aaneengesloten boscomplex. Tussen Beernem en Wingene liggen de Blauwhuisbossen (met het 16de-eeuwse Blauwhuis en omringend park) en de Wildenburgse bossen, ca. 350 ha,. De Vagevuurbossen liggen ook deels in Wingene.
Demografische ontwikkeling van de fusiegemeente ontstaan op 1 januari 2025
Deze evolutie is gemaakt op basis van de historische gegevens die betrekking hebben op de twee gemeenten, inclusief hun deelgemeenten, die samen de nieuwe fusiegemeente vormen vanaf 1 januari 2025.
Bronnen:NIS, Opm:1831 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari
Inwoners van jaar tot jaar op 1 januari 1992 tot heden
De rode cijfers naast de gegevens duiden aan onder welke naam de partijen bij elke verkiezing opkwamen. De vetgedrukte getallen vormen de hieruit onderhandelde bestuursmeerderheid. De grootste partij is in kleur. Vanaf 2024 wordt ook in Ruiselede voor de gemeenteraad van Wingene gestemd. Voor de verkiezingsresultaten van Ruiselede voor de gemeentefusie, zie de pagina Ruiselede.
Het feit dat zijn moeder uit Wingene afkomstig was, heeft gemaakt dat Guido Gezelle een bijzondere band had met deze gemeente en met zijn familieleden langs moederszijde.
Hij heeft over haar verschillende gedichten geschreven, waaronder Moederken (1891).
Over haar geboortehuis, het Walleken, heeft hij het gedicht Terug geschreven in 1897, een paar jaar voor zijn dood.
Wingene heeft de herinnering aan Monica De Vriese en aan haar beroemde zoon bestendigd door het plaatsen op 11 juli 1930 van een bronzen gedenkplaat in de zuidermuur van de Sint-Amandskerk, een werk van beeldhouwer Jules Lagae. De vermelding luidt, boven en onder een buste van de priester-dichter: Hulde van Wingene Aan G. Gezelle en zijn Wingensche Moeder, met daarna de eerste en de laatste strofe uit het gedicht Moederken.
Ook in Wingene is er een Guido Gezelleplein en een Guido Gezellestraat.
Zie Lijst van onroerend erfgoed in Wingene voor het hoofdartikel over dit onderwerp.
.svg){kind=small}
· 
· 
