Share to: share facebook share twitter share wa share telegram print page

 

Oudpruisisch

De tweede Oudpruisische catechismus, Koningsbergen, 1545

Het Oudpruisisch is een uitgestorven West-Baltische taal, die tot 1700 werd gesproken door de oude Pruisen in het gebied tussen de Wisła (Vistula, Weichsel, Wijssel) en de Memel. Dit gebied werd later Oost-Pruisen (nu het noordoosten van Polen en de Kaliningrad oblast van Rusland), onder de Duitse kolonisatie in het begin van de 13de eeuw. Deze taal was verwant aan het Lets en het Litouws.

De oudste tekstgetuige van het Oudpruisisch – en tegelijk van het Baltisch – is een kanttekening die in 1974 werd aangetroffen in een 14e-eeuws handschrift te Bazel.[1] Het is een vrolijk-verwijtend rijmpje van een student aan de Universiteit van Praag:

Kayle rekyse thoneaw labonache thewelyse   De groeten meneer! Je bent geen beste maat
Eg koyte poyte nykoyte pennega doyte.   Wanneer je wel wilt drinken maar geen geld betalen.

Een mogelijk tweede laatmiddeleeuwse kanttekening is nog recenter gevonden.[2] Het betreft een gedichtje over een vrouw, een drinkhoorn en een heilige linde.

De taal is vooral bekend door een woordenlijst uit ca. 1400 en door drie uit het Duits vertaalde catechismussen uit de 16de eeuw.

In het Oudpruisisch zelf werd de taal "Prūsiskan" (Pruisisch) genoemd of "Prūsiskai Bilā" (de Pruisische taal).

Momenteel zijn er enkele gemeenschappen in Litouwen en Polen die trachten om deze taal nieuw leven in te blazen.

Voetnoten

  1. Jolita Umikytëen en Johan Christiaan Snel, "'God gaf tanden, God zal brood geven.' Over de lange geschiedenis van taalzuiverheid in het Litouws" in: Nicoline van der Sijs (red.), Taaltrots. Purisme in een veertigtal talen, 1999, p. 214
  2. Stephan Mossman en Stephen Kessler, "Ein Fund aus dem Jahre 1440. Ein bisher unbekannter Text in einer baltischen Sprache" in: Archivum Lithuanicum, 2013, p. 511-534
Kembali kehalaman sebelumnya


Index: pl ar de en es fr it arz nl ja pt ceb sv uk vi war zh ru af ast az bg zh-min-nan bn be ca cs cy da et el eo eu fa gl ko hi hr id he ka la lv lt hu mk ms min no nn ce uz kk ro simple sk sl sr sh fi ta tt th tg azb tr ur zh-yue hy my ace als am an hyw ban bjn map-bms ba be-tarask bcl bpy bar bs br cv nv eml hif fo fy ga gd gu hak ha hsb io ig ilo ia ie os is jv kn ht ku ckb ky mrj lb lij li lmo mai mg ml zh-classical mr xmf mzn cdo mn nap new ne frr oc mhr or as pa pnb ps pms nds crh qu sa sah sco sq scn si sd szl su sw tl shn te bug vec vo wa wuu yi yo diq bat-smg zu lad kbd ang smn ab roa-rup frp arc gn av ay bh bi bo bxr cbk-zam co za dag ary se pdc dv dsb myv ext fur gv gag inh ki glk gan guw xal haw rw kbp pam csb kw km kv koi kg gom ks gcr lo lbe ltg lez nia ln jbo lg mt mi tw mwl mdf mnw nqo fj nah na nds-nl nrm nov om pi pag pap pfl pcd krc kaa ksh rm rue sm sat sc trv stq nso sn cu so srn kab roa-tara tet tpi to chr tum tk tyv udm ug vep fiu-vro vls wo xh zea ty ak bm ch ny ee ff got iu ik kl mad cr pih ami pwn pnt dz rmy rn sg st tn ss ti din chy ts kcg ve 
Prefix: a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9