Share to: share facebook share twitter share wa share telegram print page

 

Onyx (mineraal)

Onyx
Onyx
Mineraal
Chemische formule SiO2
Kleur Divers
Hardheid 7
Gemiddelde dichtheid 2,6 kg/dm3
Breuk Schelpachtig
Habitus Microkristallijn
Kristaloptiek
Brekingsindices (R.I.) 1543 - 1.552 tot
1545 - 1.554
Dubbele breking 0.009
Optische oriëntatie Positief
Overige eigenschappen
Vergelijkbare mineralen Agaat
Radioactiviteit Niet
Magnetisme Niet
Lijst van mineralen
Portaal  Portaalicoon   Aardwetenschappen
Handwerk van rode onyx.

Onyx is een mineraal en een variëteit van kwarts, meer nader bepaald een variant van chalcedoon. Onyxen zijn tweekleurige nesosilicaten, waarbij de kleuren als lagen of banden met elkaar verweven zijn.

Onyx is verwant aan agaat, een vierkleurige kwartsvariant. Er zijn verschillende soorten onyxen, waarbij de basisnaam onyx normaal gesproken gebruikt wordt om een mineraal aan te duiden met witte en zwarte lagen. Daarnaast kennen we ook de sardonyx met witte en roodbruine (de kleur die sard genoemd wordt) lagen en carneool of carneoolonyx (vuurrode en witte lagen).

Onyx wordt gevonden in Argentinië, Brazilië, Madagaskar, Mexico, Uruguay, de Verenigde Staten en Pakistan.

Industriële toepassing

Onyx is een populair mineraal voor toepassing als siersteen in ringen en pendanten. De zwarte onyx vindt daarbij met name gretig aftrek voor sieraden die gedragen kunnen worden bij rouwaangelegenheden, vanwege het contrast van het diepe zwart en het parelwit dat deze steen tekent.

Onyxen worden meestal cabochon geslepen — dat wil zeggen, afgerond en gepolijst en niet gefacetteerd zoals diamanten. Daarnaast worden onyxen soms tot kralen geslepen. Beide vormen behouden de natuurlijke, vloeiende vorm van het wit door het gekleurde materiaal heen en vermijden scherpe afsnijdingen. Daarnaast wordt onyx toegepast voor het maken van zegelstenen en camees, waarbij ze zo geslepen worden dat de banden contrasteren met het grondmateriaal.

Onyxen worden ook gebruikt om andere stenen mee te splijten.

Kunstonyxen

Onyxen zijn zo gewild dat de natuurlijke aanvoer ervan niet aan de vraag kan voldoen. Om die reden wordt veel gebruikgemaakt van kunstonyxen. De meest bekende kunstonyxen worden vervaardigd door het verven van agaten of het onderdompelen van grauwe chalcedoonen in een zuurbad. Soms wordt ook een glanzende obsidiaan als basismateriaal gebruikt, die dan ruw gepolijst wordt; het resultaat is een matte, diepzwarte kleur.

Het onderscheiden van echte en onechte onyxen is een bijzonder lastig karwei. Een steen is pas een echte onyx als de witte banden helemaal door het materiaal geweven zitten, ook diep binnen de steen. Om dat vast te stellen is een uitgebreid, mineralogisch onderzoek meestal onvermijdelijk.

Geschiedenis

In de oudheid werd karneool gedolven in Noord-Afrika als siersteen. In de keizertijd werden onyxen vooral gebruikt voor de vervaardiging van edelstenen; in de westelijke provincies werden regelmatig ringen met dergelijke stenen aangetroffen. In de laatromeinse tijd vinden we karneolparels ook in de oostelijke provincies. Boven de Alpen kwamen karneolen maar een enkele keer voor, zoals in Pfyn en Zwitserland.

Onyx in de esoterie

De onyx heeft een lange geschiedenis van esoterisch gebruik.

In de middeleeuwen werd de onyx gezien als "onheilssteen", een symbool van rouw en ellende. Andere bronnen vertellen dat hij ook als een helende steen bekend stond, met een positieve uitwerking op de huid, het haar en de nagels. Het Griekse woord onux betekende eerder ook al ‘klauw, vingernagel’[1], verwant met het Nederlandse woord nagel. De naam zou berusten op de overeenkomst in kleur van de kwartsachtige siersteen en een vingernagel, maar kan ook volksetymologisch aan dat woord zijn aangepast. Binnen astrologie wordt onyx in verband gebracht met de steenbok uit de dierenriem en met Saturnus. Onyx zou ook een heilzame invloed uitoefenen tegen misselijkheid, overgevoeligheid voor het weer en maag- en darmklachten.

Zie ook

Zie de categorie Onyx van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.
  1. Zoekresultaten. www.etymologiebank.nl. Geraadpleegd op 16 februari 2020.
Kembali kehalaman sebelumnya


Index: pl ar de en es fr it arz nl ja pt ceb sv uk vi war zh ru af ast az bg zh-min-nan bn be ca cs cy da et el eo eu fa gl ko hi hr id he ka la lv lt hu mk ms min no nn ce uz kk ro simple sk sl sr sh fi ta tt th tg azb tr ur zh-yue hy my ace als am an hyw ban bjn map-bms ba be-tarask bcl bpy bar bs br cv nv eml hif fo fy ga gd gu hak ha hsb io ig ilo ia ie os is jv kn ht ku ckb ky mrj lb lij li lmo mai mg ml zh-classical mr xmf mzn cdo mn nap new ne frr oc mhr or as pa pnb ps pms nds crh qu sa sah sco sq scn si sd szl su sw tl shn te bug vec vo wa wuu yi yo diq bat-smg zu lad kbd ang smn ab roa-rup frp arc gn av ay bh bi bo bxr cbk-zam co za dag ary se pdc dv dsb myv ext fur gv gag inh ki glk gan guw xal haw rw kbp pam csb kw km kv koi kg gom ks gcr lo lbe ltg lez nia ln jbo lg mt mi tw mwl mdf mnw nqo fj nah na nds-nl nrm nov om pi pag pap pfl pcd krc kaa ksh rm rue sm sat sc trv stq nso sn cu so srn kab roa-tara tet tpi to chr tum tk tyv udm ug vep fiu-vro vls wo xh zea ty ak bm ch ny ee ff got iu ik kl mad cr pih ami pwn pnt dz rmy rn sg st tn ss ti din chy ts kcg ve 
Prefix: a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9