|
Noardeast-Fryslân
 Noardeast-Fryslân, [’no.ətɪ.əst ’frislɔ:n]? (Nederlandse vertaling: Noordoost-Friesland)[1] is een gemeente in de Nederlandse provincie Friesland. De gemeente telt 45.870 inwoners (1 januari 2024, bron: CBS) en is op 1 januari 2019 ontstaan uit de gemeenten Dongeradeel, Ferwerderadeel en Kollumerland en Nieuwkruisland.[2][3] Binnen Friesland vormt de gemeente onderdeel van de streek Noordoost-Friesland. GeschiedenisIn eerste instantie was het de bedoeling dat in Noardeast-Fryslân een nog grotere nieuwe gemeente zou ontstaan uit de gemeenten Dantumadiel, Dongeradeel, Ferwerderadiel en Kollumerland c.a. Sinds 1 januari 2017 zijn deze vier gemeenten ambtelijk gefuseerd. Dantumadiel deed echter niet mee met de bestuurlijke fusie en ging na de vorming van de nieuwe gemeente diensten afnemen zonder dat ze zelf een ambtelijk apparaat heeft.[4] NaamDe naam werd op 30 maart 2017 gekozen door de drie gemeenteraden, na een referendum onder de bevolking waarbij de namen Dokkumerlân, en Ie- en Lauwerslân de andere twee kanshebbende namen waren.[2] WapenBij de gemeenteraadsvergadering van 2 januari 2019 onthulde waarnemend burgemeester Hayo Apotheker het nieuwe wapen van de gemeente. Het wapen toont bovenin twee golvende balken in blauw en daaronder geel, die aangeven dat het een kustgemeente betreft. Het overige deel is groen, beladen met een gouden ster, die voorkwam in de wapens van de drie oorspronkelijke gemeenten. Het wapen wordt gedekt door een Friese grietenijkroon. Deze is overgenomen van Kollumerland c.a. en Dongeradeel.[5] PlaatsenDe gemeente bestaat uit de stad Dokkum en daarnaast 52 dorpen. De Friese namen zijn grotendeels de officiële. De plaatsnamen in voormalig Ferwerderadiel waren al sinds 1999 Friestalig, op 10 september 2020 besloot de gemeenteraad unaniem tot het harmoniseren van de plaatsnamen door alle resterende plaatsen ook officieel Friestalig vast te leggen.[6]. Dit ging in per 1 januari 2023, met uitzondering van Aalsum, Burum, Hiaure, Munnekezijl, Kollumerpomp, Waaxens en Warfstermolen. [7] Stad en dorpenIn de gemeente bevinden zich de volgende officiële woonplaatsen (steden en dorpen):
Officieel Friestalige namen die afwijken van de Nederlandse vertaling zijn vetgedrukt weergegeven.[9][10] In alle andere gevallen is de Nederlandse naam officieel of zijn de namen in beide talen gelijk. Naast deze officiële woonplaatsen zijn er nog een aantal dorpen die (nog) geen officiële woonplaats zijn of buurtschappen die ook wel dorp worden genoemd: Ezumazijl, Tiltjeburen en Westernijkerk. BuurtschappenNaast de officiële plaatsen en enkele andere bevinden bevinden zich in de gemeente de volgende buurtschappen:
Daarnaast ligt een stuk van de streek Wildpad in de gemeente, het grootste deel ligt in de gemeente Achtkarspelen, die op 28 maart 2019 besloot dat er eigen plaatsnaamborden komen. Verkeer & vervoerWegenNoard-East Fryslân heeft een aantal N-wegen in de gemeente die functioneren als belangrijk verkeersaders door de gemeente. Deze N-wegen zijn:
De bovenstaande N-wegen sluiten vervolgens weer aan op de grotere verkeersaders: Openbaar vervoerDe gemeente heeft natuurlijk een groot aantal verschillende openbaar vervoer lijnen. Een aantal belangrijke openbaar vervoerlijnen binnen de gemeente zijn: Bus
Boot
Trein
 WaterenIn de provincie Friesland zijn in veel gemeenten, waaronder de gemeente Noardeast-Fryslân, de Friese namen van de oppervlaktewateren de officiële namen.[11] Meren en poelenIn de gemeente bevinden zich de volgende meren en poelen:
Rivieren, kanalen en slotenDiverse kanalen, sloten en watergangen in de gemeente zijn:
PolitiekGemeenteraadDe gemeenteraad van Noardeast-Fryslân bestaat uit 29 zetels.
College van burgemeester en wethouders
Het college van burgemeester en wethouders voor de periode 2022-2026 wordt gevormd door een coalitie van FNP, S!N en Gemeentebelangen Noardeast-Fryslân (15 van de 29 zetels na de verkiezingen van 2022).[15] De voorzitter van het college van B en W is:
De wethouders (5) zijn:
Ontwikkeling van het bevolkingsaantal
(** bevolking Dongeradeel, Ferwerderadiel en Kollumerland bij elkaar opgeteld, bron: CBS Statline) TaalOp het grondgebied van de gemeente wordt voornamelijk Fries gesproken, specifiek het Noordhoeks.[16] In Dokkum wordt het Dokkumers gesproken, een variant van het Stadsfries. Ook in Kollum wordt Stadsfries gesproken: Kollumers. Samen met de gemeente Achtkarspelen is Noardeast-Fryslân de enige plek waar naast het Fries en het Nederlands ook Gronings Nedersaksisch gesproken wordt: in de dorpen Kollumerpomp, Munnekezijl, Warfstermolen en Burum worden Kollumerlands en Kollumerpompsters gesproken. De Reeks Nederlandse Dialectatlassen benoemt dat het Burumers als een Stadsfries dialect is te beschouwen met een Groningse inslag. MonumentenDe gemeente kent de volgende rijksmonumenten en oorlogsmonumenten. Aangrenzende gemeenten
Externe links
Literatuur
 Zie de categorie Noardeast-Fryslân van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.
Bronnen, noten en/of referenties
  ·  ·    · · |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
.svg)
