Kabinet-Van Tienhoven

Kabinet-Van Tienhoven
Premier	Gijsbert van Tienhoven
Beëdiging	21 augustus 1891
Demissionair	24 april 1894
Ontslagdatum	9 mei 1894
Voorganger	Mackay
Opvolger	Röell
Overzicht kabinetten
Portaal    Politiek

Het kabinet-Van Tienhoven was een liberaal Nederlands kabinet dat regeerde van 21 augustus 1891 tot en met 9 mei 1894.

Dit liberale kabinet wordt gevormd na de verkiezingen van 1891, waarbij 'rechts' haar meerderheid verliest. Het kabinet streeft naar uitbreiding van het mannenkiesrecht. Minister Johannes Tak van Poortvliet komt hiertoe met een wetsvoorstel dat het echter niet haalt. Het lukt minister Pierson wel een belangrijke belastingherziening door te voeren.

Nadat een amendement-De Meijier op het kiesrechtvoorstel is aangenomen, waarin de eisen waaraan een kiezer moet voldoen zijn aangescherpt, trekt Tak zijn voorstel in. De Tweede Kamer wordt vervolgens ontbonden. Omdat de aanhangers van Tak (de Takkianen) bij de verkiezingen een nederlaag lijden, treedt het kabinet af. Minister Gijsbert van Tienhoven, die het niet eens is met de intrekking van het wetsontwerp en de ontbinding neemt al eerder ontslag.

Minister Seyffardt van Oorlog komt in conflict met koningin-regentes Emma over de benoeming van enkele hofdignitarissen/officieren.

Het Kiesrechtvoorstel van Tak van Poortvliet behelst dat alle mannen die kunnen lezen en schrijven het kiesrecht krijgen. Een schrijfproef moet daarover uitsluitsel geven. Velen vrezen dat hierdoor ook landlopers en bedelaars kiesrecht krijgen. Daarom voegt Tak als extra eis toe, dat een kiezer tevens een vaste woning moet hebben. Ook dat gaat veel Kamerleden niet ver genoeg. Daarom komt het liberale Kamerlid De Meijier met een amendement, waardoor zal worden bepaald dat een huis minstens twee kamers moet hebben. Hoewel Tak het amendement niet onaanvaardbaar had verklaard, trekt hij na aanneming ervan zijn wetsvoorstel in.

Tak ontbindt, daartoe gemachtigd door de koningin-regentes, de Tweede Kamer. Bij de hierop volgende verkiezingsstrijd gaat het alleen om de vraag vóór of tegen Tak. De scheidslijn tussen die voor- en tegenstanders loopt dwars door alle partijen. De tegenstanders ('anti-Takkianen') behalen de overwinning (56 tegen 44 zetels).

Ambtsbekleders			Ministers / Ministerie		Termijn	Partij
		mr. G. (Gijsbert) van Tienhoven (1841–1914)	Voorzitter		21 augustus 1891 – 21 maart 1894 (afgetreden)	O (Oud- Liberaal)
			Minister	Buitenlandse Zaken
		J.C. Jansen (1840–1925)			21 maart 1894 – 9 mei 1894 (waarnemend)	LU
		mr. J.P.R. (Johannes) Tak van Poortvliet (1839–1904)	Minister	Binnenlandse Zaken	21 augustus 1891 – 9 mei 1894
		mr. N.G. (Nicolaas) Pierson (1836–1909)	Minister	Financiën	21 augustus 1891 – 9 mei 1894
		mr. H.J. (Hendrik Jan) Smidt (1831–1917)	Minister	Justitie	21 augustus 1891 – 9 mei 1894
		C. (Cornelis) Lely (1854–1929)	Minister	Waterstaat, Handel en Nijverheid	21 augustus 1891 – 9 mei 1894
		kolonel A.L.W. Seyffardt (1840–1909)	Minister	Oorlog	21 augustus 1891 – 9 mei 1894	O (Sociaal- Liberaal)
		J.C. Jansen (1840–1925)		Marine	21 augustus 1891 – 9 mei 1894	LU
		mr. W.K. (Willem Karel) baron van Dedem (1839–1895)	Minister	Koloniën	21 augustus 1891 – 9 mei 1894
Bron: Kabinet-Van Tienhoven Parlement & Politiek