Jacob Leendert (Jaap) Goedegebuure (Sint-Annaland, 24 september 1947) is een Nederlands neerlandicus en literatuurcriticus.
Leven en werk
Goedegebuure behaalde het diploma gymnasium alpha aan het Stedelijk Gymnasium Middelburg en studeerde Nederlandse taal- en letterkunde aan de Universiteit Leiden en algemene literatuurwetenschap aan de Universiteit Utrecht. Hij promoveerde in 1981 in Leiden bij H.A. Gomperts op het werk van de dichter Hendrik Marsman met het proefschrift Op zoek naar een bezield verband. Van 1981 tot 1998 was hij literatuurcriticus bij het opinieweekblad Haagse Post, later HP/De Tijd, totdat hij werd opgevolgd door columnist Max Pam. Hij schreef ook recensies voor andere dag- en weekbladen, zoals NRC Handelsblad, Hollands Diep, De Volkskrant, Het Financieele Dagblad, Trouw en De Gemeenschappelijke Persdienst van de regionale kranten. Van 1976 tot 1982 was hij redacteur van het literaire tijdschrift Tirade. Goedegebuure was van 1986 tot 2005 hoogleraar aan de Universiteit van Tilburg. Daarnaast gaf hij van 2003 tot 2006 colleges aan de Radboud Universiteit te Nijmegen als bijzonder hoogleraar monumentaal literair erfgoed. In 2005 volgde hij Ton Anbeek op als hoogleraar moderne Nederlandse letterkunde aan de Universiteit Leiden, de titel van zijn oratie was Het mythische substraat. Verhaalpatronen in de Nederlandse literatuur van de twintigste eeuw. In 2012 ging hij met emeritaat, op 14 december 2012 sprak hij zijn afscheidsrede Het pernicieuze slot uit. Ook werd de afscheidsbundel Strijd! Polemiek en conflict in de Nederlandse letteren gepubliceerd. Zijn opvolger was Yra van Dijk.
Hij toont zich een bewonderaar van het werk van onder anderen Gerard Reve, W.F. Hermans, Hugo Claus, Menno ter Braak, Frans Kellendonk en E. du Perron. In 1999 publiceerde hij Zee, berg, rivier, de biografie van Hendrik Marsman, in 2018 een biografie van Frans Kellendonk. Over zijn werk als criticus zei hij ooit: "Criticus is een ongezellig beroep. Je moet je vrienden niet in de literatuur zoeken. Schrijvers hebben een groot ego."[1]
Bibliografie (selectie)
- (1981) Op zoek naar een bezield verband. De literaire en maatschappelijke opvattingen van H. Marsman in de context van zijn tijd. Van Oorschot, Amsterdam. ISBN 90-282-0535-7 (twee delen, deel 1 ook verschenen als academisch proefschrift)
- (1982) Tegendraadse schoonheid: over het werk van Jeroen Brouwers. Wetenschappelijke Uitgeverij, Amsterdam. ISBN 90-6287-982-9
- (1983) Over Rituelen van Cees Nooteboom. Arbeiderspers, Amsterdam. ISBN 90-295-3256-4
- (1987) Decadentie en literatuur. Arbeiderspers, Amsterdam. ISBN 90-295-1783-2
- (1988) Afscheid van het lezen (diesrede). Katholieke Universiteit Brabant, Tilburg.
- (1989) Nederlandse literatuur 1960-1988. Arbeiderspers, Amsterdam. ISBN 90-295-1673-9
- (1989) Te lui om te lezen? Van Oorschot, Amsterdam. ISBN 90-282-0728-7
- (1990) De toekomst van het verleden: boek, geschiedenis, onderwijs. Nederlands Bibliotheek en Lektuur Centrum, Den Haag. ISBN 90-6252-557-1
- (1992) Hedendaagse Nederlandstalige prozaschrijvers. Ons Erfdeel, Rekkem. ISBN 90-70831-37-6
- (1992) Nieuwe zakelijkheid. HES, Utrecht. ISBN 90-6194-038-9
- (1993) De schrift herschreven (in de reeks De bijbel in de moderne literatuur). Amsterdam University Press, Amsterdam. ISBN 90-5356-061-0
- (1996) Literatuurwetenschap in Nederland: een vakgeschiedenis. (met Odile Heynders). Amsterdam University Press, Amsterdam. ISBN 90-5356-190-0
- (1997) De veelvervige rok (in de reeks De bijbel in de moderne literatuur). Amsterdam University Press, Amsterdam. ISBN 90-5356-238-9
- (1999) Zee, berg, rivier: Het leven van H. Marsman. Arbeiderspers, Amsterdam. ISBN 90-295-2159-7
- (2001) Het verschrikkelijke wonder: over de Tweede Wereldoorlog en de Nederlandse literatuur na 1945 (diesrede). Katholieke Universiteit Brabant, Tilburg ISBN 90-72725-30-1
- (2005) Geloof als kunstgreep; christendom in de spiegel van romantiek en (post)moderniteit. Radboud Universiteit Nijmegen, Nijmegen. ISBN 90-9019063-5
- (2009) Een klievende roman: over Opwaaiende zomerjurken van Oek de Jong (red.). Augustus, Amsterdam. ISBN 978-90-457-0285-8
- (2010) Nederlandse schrijvers en religie 1960-2010. Vantilt, Nijmegen. ISBN 9789460040542
- (2015) Wit licht; poëzie en mystiek in de Nederlandse literatuur van 1890 tot nu. Vantilt, Nijmegen. ISBN 9789460042348
- (2016) Libelle's zeven zaligheden. 7 gedichten. Leiden
- (2018) Stille venijnen. Verderf en verdervers in het werk van Louis Couperus. Leiden
- (2018) Kellendonk. Een biografie. Querido, Amsterdam ISBN 9789021409979
- (2020) Jong in de jaren zestig. De muziek van Frans Kellendonk. Querido, Amsterdam ISBN 9789021421520
- (2022) Door de jaren heen lezen. Over boeken en schrijvers. In de Knipscheer. Haarlem ISBN 9789493214644
Externe links
Bronnen, noten en/of referenties
