Herodes Filippus

Herodes Filippus was een zoon van Herodes de Grote en Mariamne II, de dochter van de Joodse hogepriester Simon ben Boëthus. Daarmee hoort hij thuis in de dynastie van de Herodianen.

Hij wordt nogal eens verward met zijn halfbroer, de tetrarch Filippus.

Kort voor Herodes' eigen dood liet Herodes zijn oudste zoon Antipater executeren op beschuldiging van hoogverraad (hij zou samen met Pheroras een staatsgreep hebben voorbereid). Het leek er nu op dat Herodes Filippus, die in Herodes' testament werd benoemd als tweede troonopvolger, het bestuur van het rijk zou overnemen na Herodes' overlijden. Toen echter bleek dat Mariamne II afwist van de samenzwering tegen Herodes, maar dit voor hem verzwegen had, verstootte Herodes Mariamne en schrapte hij Herodes Filippus uit zijn testament.

Herodes Filippus was getrouwd met Herodias, een kleindochter van Herodes de Grote en Mariamne I. Bij haar kreeg hij een dochter, Salomé. Enige jaren later scheidde Herodias echter van Herodes Filippus om te kunnen trouwen met zijn halfbroer Herodes Antipas. Salomé nam zij mee naar Antipas' hof.

Na deze gebeurtenis verdwijnt Herodes Filippus uit het blikveld van de geschiedschrijving.

De naam Herodes Filippus komt in de historische bronnen niet als zodanig voor, maar is door de wetenschap geconstrueerd. Flavius Josephus duidt deze zoon van Mariamne II uitsluitend aan als Herodes. In het evangelie volgens Marcus^[1] wordt uitsluitend de naam Filippus genoemd.

Er is wel geopperd dat de persoon in kwestie eigenlijk Herodes heette en dat Marcus hem verwart met zijn halfbroer Filippus de tetrarch. Degenen die dit standpunt aanhangen noemen deze persoon ook wel Herodes Boëthus (naar zijn grootvader Simon ben Boëthus) om hem van de andere Herodessen in de familie te onderscheiden.

De meeste wetenschappers zijn echter van mening dat dit voorstel meer vragen oproept dan het beantwoordt.^[2] Zij gaan ervan uit dat de zoon van Mariamne II zowel de naam Herodes als de naam Filippus droeg, zodat de aanduiding Herodes Filippus terecht is, zoals meer Herodessen in de familie een dubbele naam droegen om hen van elkaar te onderscheiden. Voorbeelden zijn Herodes Archelaüs, Herodes Antipas - die door Josephus meestal Antipas wordt genoemd en in het Nieuwe Testament meestal als Herodes wordt aangeduid - en Herodes Agrippa.