Het Eurovisiesongfestival 2016 was de 61ste editie van deze Europese liedjeswedstrijd. Het festival werd gehouden in de Ericsson Globe in de Zweedse hoofdstad Stockholm. De editie van 2016 werd gewonnen door Oekraïne dat werd vertegenwoordigd door de zangeres Jamala met het nummer 1944. Oekraïne won met 534 punten.
Op 24 mei 2015, één dag na afloop van het Eurovisiesongfestival 2015, maakte Sveriges Television bekend dat geïnteresseerde locaties drie weken de tijd hadden om zich bij de openbare omroep aan te melden. Tezelfdertijd meldde de Zweedse openbare omroep dat de voorkeur in eerste instantie zou gaan naar de Tele2 Arena in Stockholm. Deze locatie bleek echter niet beschikbaar in de voorgestelde periode, omdat het de thuisbasis was van Djurgårdens IF en er in mei competitievoetbal werd gehouden.[3] Op 8 juli 2015 maakte de SVT bekend dat het Eurovisiesongfestival 2016 zou plaatsvinden in de Ericsson Globe in hoofdstad Stockholm.[4]
Het gratis toegankelijke Eurovision Village, waar artiesten optraden en de uitzendingen konden worden bijgewoond op groot scherm, bevond zich te midden van Kungsträdgården. Op (veel) kleinere schaal was er enkele weken lang The Bar, een gelegenheidscafé van Douwe Bob[5], waar mini-concerten werden gegeven en men in de kelder de televisieregistraties kon bekijken.
Formule
De data voor het Eurovisiesongfestival 2016 waren vastgelegd op 10, 12 en 14 mei. Op dinsdag en donderdag vonden twee halve finales plaats, waaruit telkens tien landen zich kwalificeerden voor de finale, die op zaterdag plaatsvond. De Grote Vijf (de landen die de grootste financiële bijdrage leveren aan de organisatie van het Eurovisiesongfestival, zijnde Duitsland, Frankrijk, Italië, Spanje en het Verenigd Koninkrijk) en gastland Zweden waren rechtstreeks geplaatst voor de finale.[6]
Nieuwe puntenverdeling
De sedert 1975 ongewijzigde puntenverdeling was grondig aangepast:
Eerst geven de puntenlezers de uitslagen van hun nationale vakjury, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 10 en 12 punten. Alleen de twaalf punten worden door de puntengever hardop verkondigd.
De resultaten van de televoting van alle deelnemende landen worden bij elkaar opgeteld. Elk land heeft voor zijn televoting ook 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 10 en 12 punten weg te geven: het maximum per land verschuift dus van 12 naar 24 punten.
De aparte televotingresultaten worden na afloop van de show online vrijgegeven.
Tijdens de uitzending wordt het land dat van de televoters de minste punten heeft ontvangen als eerste genoemd.
De bekendmaking gaat in stijgende lijn: pas wanneer elk land zijn televotingpunten heeft gehoord is de winnaar bekend.
Bij de halve finales werd met hetzelfde systeem gewerkt, al werden hier de resultaten net als voorheen pas na afloop van het Eurovisiesongfestival vrijgegeven; tijdens de halve finales werden enkel de tien finalisten in willekeurige volgorde aangekondigd. Met het nieuwe puntensysteem wilde de EBU de spanning tot op het einde van de show bewaren. In het verleden gebeurde het te vaak dat de winnaar al ruim voor het einde van de telefonische raadpleging bekend was.
Presentatoren
De 61ste editie van het Eurovisiesongfestival werd gepresenteerd door Petra Mede en Måns Zelmerlöw. Comédienne en presentatrice Petra Mede is bij het grote publiek vooral bekend door haar presentatie van het Eurovisiesongfestival 2013, dat gehouden werd in Malmö. Ze was de eerste persoon in achttien jaar die het festival alleen aaneenpraatte. Met haar tweede verschijning in drie jaar werd ze de derde persoon die het festival meermaals presenteerde. De andere namen zijn Jacqueline Joubert (1959 en 1961) en Katie Boyle (1960, 1963, 1968 en 1974). Voorts presenteerde ze ook Melodifestivalen 2009 en Eurovision Song Contest's Greatest Hits, de jubileumshow ter ere van 60 jaar Eurovisiesongfestival in 2015.
Op 22 januari werd de indeling in potten bekendgemaakt, als basis voor de loting voor de halve finales. Landen die gewoonlijk op elkaar stemmen, werden in dezelfde pot geplaatst. Nadat er in 2015 eenmalig met vijf potten gewerkt was, keerde men terug naar het systeem met zes groepen. In pot 1 zitten zeven landen, in de overige zes. Uit elke pot gaan drie landen naar de eerste halve finale; de overige landen treden aan in de tweede halve finale. De loting vindt plaats op maandag 25 januari. Israël werd automatisch ingedeeld in de tweede halve finale, aangezien de dag van de eerste halve finale samenvalt met een joodse religieuze feestdag. De definitieve startvolgorde van de drie shows werd niet geloot, maar door de producent bepaald. Roemenië was ingedeeld in pot 6 en werd ingedeeld in de tweede halve finale, maar werd later gediskwalificeerd.
In de finale werden de punten van de jury's van de verschillende landen als eerste bekendgemaakt en daarna de punten van het publiek (televoting).
Oekraïne won het Eurovisiesongfestival 2016. Met het nummer 1944 was Jamala aan het einde van de puntentelling de sterkste kandidaat van de avond. Ze kreeg 534 punten. Het betekende de tweede overwinning voor Oekraïne, dat ook in 2004 wist te winnen. Dami Im uit Australië eindigde tweede met 511 punten. De Russische Sergej Lazarev kon de top drie vervolledigen met 491 punten. Laura Tesoro eindigde voor België op de tiende plaats met het nummer What's the pressure. Ze kreeg 181 punten. Nederland eindigde daar net achter op een elfde plaats. Douwe Bob kreeg in totaal 153 punten voor Slow down.
Australië en Bulgarije behaalden dit jaar de beste eindklassering in hun songfestivalhistorie. Dat geldt ook voor Tsjechië, omdat het voor de eerste keer de finale wist te halen. Gabriela Gunčíková eindigde wel voorlaatste. Van de Big Five wist enkel Frankrijk de bovenste helft van het scorebord te halen met een zesde plek. Italië (16de), Spanje (22ste), het Verenigd Koninkrijk (24ste) en Duitsland (26ste) eindigden in de onderste helft van het scorebord. Duitsland eindigde voor het tweede jaar op rij op de laatste plaats.
Deze tabel is gerangschikt volgens opkomen in de finale, daarna volgens opkomen in de halve finales
Wijzigingen
Landen die na afwezigheid terugkeren
Bosnië en Herzegovina: de afgelopen jaren had de Bosnische staatsomroep niet genoeg financiële middelen om deel te nemen aan het festival. Na een afwezigheid van drie jaar maakte Bosnië in 2016 weer zijn opwachting op het festival.[7]
Bulgarije: het Balkanland trok zich in 2014 terug, na zes opeenvolgende jaren van uitschakeling in de halve finale. In 2016 keerde Bulgarije na twee jaar afwezigheid terug om een nieuwe poging te wagen.[8]
Kroatië: nadat Kroatië er in 2013 voor de vierde keer op rij niet in geslaagd was zich te kwalificeren voor de finale, besloot het zich terug te trekken. Na twee jaar van afwezigheid keerde Kroatië terug op het festival.[9]
Oekraïne: de Oekraïense staatsomroep vond voldoende financiële middelen om in 2016 weer van de partij kunnen te zijn op het Eurovisiesongfestival. Wegens budgettaire perikelen bleef Oekraïne in 2015 thuis.[10]
Landen die zich hebben teruggetrokken
Portugal: de Portugese openbare omroep besloot zich terug te trekken vanwege herstructureringen.[11]
Uitgesloten van deelname
Roemenië: de Roemeense openbare omroep TVR werd uitgesloten van het festival en andere EBU-diensten omdat het zijn schuld van 16 miljoen Zwitserse frank aan de EBU niet tijdig had terugbetaald. Dit werd beslist toen de kandidaat voor Roemenië al was geselecteerd en de verdeling in de halve finales achter de rug was. De tweede halve finale telde hierdoor één kandidaat minder dan aanvankelijk gepland. De Roemeense inzending, Moment of silence van Ovidiu Anton, stond al op de officiële cd en op de elektronische kanalen. EBU besloot dat zo te laten.[12]
De jurypunten werden per communicatiesatelliet doorgegeven, waarbij de puntengevers dan ook in beeld werden gebracht. De personen die dit jaar de jurypunten doorgaven voor de desbetreffende landen staan in de lijst hieronder.
Een lid van de Russische jury zette een filmpje online over de beoordeling van de generale repetitie van de eerste halve finale. In het filmpje werd zowel de Nederlandse als de Armeense inzending becommentarieerd, terwijl juryleden strikte geheimhouding was gevraagd over hun stemming. Het jurylid werd vervolgens gediskwalificeerd en haar punten telden niet mee voor de Russische jurybeoordeling.[13]
Tijdens de eerste halve finale wapperde de Armeense kandidate Iveta Mukuchian in de green room met de vlag van Nagorno-Karabach, een door Armeniërs bevolkt gebied dat de jure behoort tot Azerbeidzjan maar de facto een onafhankelijk gebied is. De EBU, die het gebruik van vlaggen van niet-erkende staten verbood, besloot hierop de Armeense openbare omroep een sanctie op te leggen.[14]