Paragvajo

Por samtitola artikolo vidu la paĝon Paragvajo (rivero).

Paragvaja Respubliko
República del Paraguay hispane Tetã Paraguái gvaranie
Detaloj	Detaloj
Nacia himno: Paraguayos, República o Muerte Paragvajanoj, respubliko aŭ morto
Nacia devizo: Paz y justicia Paco kaj justeco
suverena ŝtato (–) respubliko lando lando sen maraliro vd
Bazaj informoj
Ĉefurbo	Asunciono
Oficiala(j) lingvo(j)	hispana gvarania
Uzata(j) lingvo(j)	hispana lingvo, Paraguayan Guaraní, Aché, Chamacoco, Ava Guarani, paragvaja signolingvo, Joseph Mfonyam, Pai Tavytera, Sanapaná, Kaskihá, Maskoy, Toba Qom, Mbyá Guaraní, Nivaclé, Maká, Enlhet, Enxet, Angaité, Ayoreo, gvarania lingvo, Tapieté
Plej ofta(j) religio(j)	katolikismo (89,6%) protestantismo (6,2%)
Areo	406 752 km²
- % de akvo	2,3 %
Loĝantaro	6 996 245 (2009)
Loĝdenso	14,2 loĝ./km²
Horzono	-4 UTC-3 (somere)
Interreta domajno	py
Landokodo	PY
Telefona kodo	595
Plej alta punkto	Cerro Tres Kandú
Plej malalta punkto	rivero Paragvajo
Politiko
Politika sistemo	Prezidenta respubliko
Ŝtatestro	Santiago Peña
Nacia tago	15-a de majo
Sendependiĝo disde Hispanio	14-a de majo 1811
Ekonomio
Valuto	gvaranio (PYG)
MEP	laŭ 2005
– suma	$ 28 342 miliardoj
– pokapa	$ 4 555
Membro de Organizaĵo por la Malpermeso de Kemiaj Armiloj (1997–) Multflanka Investado-Garantia Agentejo (1992–) Internacia Centro por Dispozicio de Disputoj pri Investado (1983–) Interpol (1977–) Tutmonda Pridogana Organizo (1969–) Internacia Disvolviĝa Asocio (1961–) Internacia Financa Korporacio (1956–) Unesko (1955–) Monda Organizaĵo pri Meteologio (1950–) Organizaĵo de Amerikaj Ŝtatoj (1948–) Internacia Banko por Rekonstruo kaj Disvolvigo (1945–) Unuiĝintaj Nacioj (1945–) Internacia Telekomunika Unio (1927–) Universala Poŝta Unio (1881–) Monda Organizaĵo pri Sano Anda komunumo Organizaĵo por la Malpermeso de Atomkernaj Armiloj en Latina Ameriko kaj la Karibaj Insuloj Komunumo Sudamerika de Nacioj Grupo pri Teraj Observoj Merkosudo Monda Organizaĵo pri Komerco Traktato pri Nuklea Ne-disvastiĝo vd
v • d • r

Paragvajo (gvaranlingvo Paraguái; hispanlingve Paraguay, en Esperanto ankaŭ malofte Paragŭajo) estas lando en Sudameriko.

• Ipoao

• Landkodo: PY.
• E-nomo: Paragvaja Respubliko.
• Nacia nomo: República del Paraguay.
• Areo: 406.752 kv.km.
• Politika sistemo: Prezidenta respubliko.
• Ŝtatestro: prezidento Santiago Peña ekde la 15-a de aŭgusto 2023
• Ĉefurbo: Asunciono (729 mil).
• Adm. divido: 19 departementoj kaj federacia provinco.
• Loĝantaro: 6.996.245(2009), inter ili 89,2% paragvajanoj, 3,3% brazilanoj.
• Ŝtatlingvo: hispana lingvo kaj gvarania lingvo.
• Parollingvoj: nur gvarania 45%, dulingvaj (gvarania-hispana) 49%, nur hispana 6%.
• Kredantoj: katolikoj (89,6%), protestantoj (6,2%).
• Eksporto: kotono, sojo, oleoj, viandaĵo.
• Pokapa GNP: 4.555 $ (2005).
• Organizoj: UNO (1945), Organizaĵo de Amerikaj Ŝtatoj.

Vidu ankaŭ: Historio de Paragvajo

• Esperanto-movado

Ankaŭ vidu:

• Jezuito
• Milito de la Trilanda Alianco

Paragvajo dividiĝas en 18 departementoj:

• • Asunciono
  • Enkarnasjo
  • Filadelfio
  • Koncepciono
  • Koronel Ovjedo
  • Petro Johano Kabalero
  • Urbo de la Oriento
  • Vilariko

• Katolikismo en Paragvajo

La Rezervejo San Rafael estas unu el plej gravaj lokoj por la konservado de la naturo en Paragvajo kun 730 km². Tamen estas tro malsufiĉe zorgata fare de la ŝtato. Tiele okazas kontraŭleĝaj lignoprenado, ĉasado kaj oftaj incendioj.

Paragvajo kun relative malgranda etendo enhavas grandan riĉon de birdospecioj pro la kuniĝo de diversaj ekoregionoj de granda biodiverseco kaj nombro de endemioj. Kelkaj el tiuj regionoj estas gravaj eĉ je tutmonda nivelo kiaj la Atlantika Arbaro kaj la Cerado, el kiuj la unua estas ege minacata ĉar restas malpli ol 10 % el la origina kovro. Estas registritaj 681 specioj kaj aliaj 35 nur hipoteze pro manko de dokumentado. Granda parto de la ornitologoj kiuj studis la birdaron paragvajan estis eksterlandanoj, unue hispanaj jezuitoj, poste usonaj, anglaj kaj germanaj esploristoj, kaj argentinaj aŭ nordamerikaj ornitologoj. Tiele la kolektoj estas ĉiuj eksterlande kaj tiuj enlandaj estas tro abandonitaj pro manko de zorgado.^[1]

• Augusto Roa Bastos

• Paragvaja supo (hispane Sopa paraguaya) estas tipa plado de la paragvaja kuirarto, produkto de gvarania kaj hispana sinkretismo. La Gvaranioj kutimis manĝi pastajn nutraĵojn faritajn el maizfaruno aŭ manioko envolvitajn en folioj de "güembé" (Philodendron bipinnatifidum - arba filodendro) aŭ banano kaj kuiritajn inter varma cindro.

• Chipa aŭ chipá (gvaranie chipa) estas malgranda pano farita el amelo, manioko, dur-fromaĝo, lakto, ovoj, butero kaj salo; oni povas ankaŭ aldoni iom da bakpulvoro kaj/aŭ iomete da oranĝsuko kaj/aŭ sunflora oleo.

• Ekoregionoj en Paragvajo

• Paragvajo Turismo Arkivigite je 2008-12-02 per la retarkivo Wayback Machine (hispana lingvo)
• Turismo en Paragvajo (hispana lingvo)
• lingvaj situacio kaj leĝaro en Paragvajo (france)^{[rompita ligilo]}

v • d • r Merkosudo Membro-ŝtatoj  Argentino  •  Brazilo  •  Paragvajo  •  Urugvajo Asociiĝintaj ŝtatoj  Bolivio  •  Ĉilio  •  Peruo Observantoj  Meksiko