Share to: share facebook share twitter share wa share telegram print page

 

Gepatra lingvo

The monument for the Native (Azerbaijani) language in Nakhchivan, Azerbaijan
Naĥiĉevano, Azerbajĝano: Monumento por la denaska, azera lingvo, kies alfabeto ŝanĝiĝis trifoje ene de 70 jaroj, kio igas ĝin unu el la plej problemaj lingvoj por tradukistoj[1].

La gepatra lingvodenaska lingvo estas la unua lingvo lernita de la infano[2]. En lingvistiko, la esprimo "unua lingvo" (mallongigo: L1) estas preferata termino por indiki ke temas pri la unua lingvo akirita en infanaĝo[3].

En 1999, Unuiĝintaj Nacioj kaj UNESKO proklamis la 21-an de februaro Internacia Tago de la Gepatra Lingvo.

Akirado

La akirado de la gepatra lingvo enhavas multajn fazojn. En la komenco registras la infano laŭvorte la fonemojn kaj la tononuancojn de la lingvo, estante malkapabla ripeti ilin. Poste komencas ĝi ellabori sonojn kaj tononuancojn. Fine kiam ĝia fonaparato tion al ĝi permesas, ĝi artikulacias vortojn kaj komencas ordigi siajn frazojn, samtempe asimilante la leksikon aŭ vortaron. La sintakso kaj la gramatiko de la lingvo estas integritaj samtempe kiel progreso de la lernado.

Kelkfoje, kiam la infano estas edukita de gepatroj (aŭ aliaj homoj) parolantaj malsamajn lingvojn, aŭ loĝas en fremdlando, ĝi povas samtempe akiri tiujn lingvojn, kiuj ambaŭ estas konsiderataj kiel gepatraj lingvoj. Tio okazas ofte en dulingvaj socioj.

Terminologio

Tra la jaroj, multaj akademiuloj donis difinojn de la gepatra lingvo surbaze de komuna uzo, sur la emocia rilato inter la parolanto kaj la lingvo kaj eĉ sur la dominado de la lingvo rilate al la medio. Tamen ĉiuj ĉi tiuj kriterioj mankas precizecon.

Jen iuj eblaj difinoj de "gepatra lingvo":

  • difino surbaze de ies deveno: la lingvo, kiun oni unue lernis (t.e. la lingvo, en kiu oni faris la unuajn parolajn kontaktojn);
  • difino surbaze de memidentigo: la lingvo, kiun ĉiuj identigas kiel sian propran lingvon;
  • difino surbaze de altrudita identigilo: la lingvo, kiu estas identigita de aliaj kiel la propra lingvo de la subjekto;
  • difino surbaze de kompetenteco: la lingvo, kiun la subjekto plej bone scias uzi;
  • difino surbaze de funkcia uzo: la lingvo, kiun la subjekto plej uzas.

Referencoj

  1. (en) Embrace your antithesis - Azerbaijani language (filmita prelego - min 23;40)
  2. Noto; En iuj landoj, la termino denaska lingvo aŭ gepatra lingvo rilatas al la lingvo de ies etna grupo anstataŭ al la ies unua lingvo.
  3. (en) Suzanne Romaine: Bilingualism, dua eldono, Blackwell, Oxford 1995, ISBN 0-631-19539-4, paĝo 19.

Vidu ankaŭ

Eksteraj ligiloj

Kembali kehalaman sebelumnya


Index: pl ar de en es fr it arz nl ja pt ceb sv uk vi war zh ru af ast az bg zh-min-nan bn be ca cs cy da et el eo eu fa gl ko hi hr id he ka la lv lt hu mk ms min no nn ce uz kk ro simple sk sl sr sh fi ta tt th tg azb tr ur zh-yue hy my ace als am an hyw ban bjn map-bms ba be-tarask bcl bpy bar bs br cv nv eml hif fo fy ga gd gu hak ha hsb io ig ilo ia ie os is jv kn ht ku ckb ky mrj lb lij li lmo mai mg ml zh-classical mr xmf mzn cdo mn nap new ne frr oc mhr or as pa pnb ps pms nds crh qu sa sah sco sq scn si sd szl su sw tl shn te bug vec vo wa wuu yi yo diq bat-smg zu lad kbd ang smn ab roa-rup frp arc gn av ay bh bi bo bxr cbk-zam co za dag ary se pdc dv dsb myv ext fur gv gag inh ki glk gan guw xal haw rw kbp pam csb kw km kv koi kg gom ks gcr lo lbe ltg lez nia ln jbo lg mt mi tw mwl mdf mnw nqo fj nah na nds-nl nrm nov om pi pag pap pfl pcd krc kaa ksh rm rue sm sat sc trv stq nso sn cu so srn kab roa-tara tet tpi to chr tum tk tyv udm ug vep fiu-vro vls wo xh zea ty ak bm ch ny ee ff got iu ik kl mad cr pih ami pwn pnt dz rmy rn sg st tn ss ti din chy ts kcg ve 
Prefix: a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9