Dagestano

Dagestano
Federacia subjekto
Flago	Blazono
respubliko de Rusio [+]
Lando	Rusio
Koordinatoj	43° N, 48° O (mapo)42.98388888888947.505Koordinatoj: 43° N, 48° O (mapo)
Ĉefurbo	Maĥaĉkala
- koordinatoj	43° N, 48° O (mapo)42.98388888888947.505Koordinatoj: 43° N, 48° O (mapo) [+]
Akvokolektejo	50 300 km² (5 030 000 ha) [+]
Areo	50 300 km² (5 030 000 ha) [+]
Loĝantaro	3 232 224 [+] (2024)
Denseco	64,26 loĝ./km² [+] [+]
Guberniestro	Sergey Melikov
Horzono	Moskva Horzono, UTC+03:00, Eŭropo/Moskvo [+]
Telefona antaŭkodo	(+7)
ISO 3166-2	RU-DA
Aŭtokodo	05
DEC
Dagestano
Vikimedia Komunejo:  Dagestan [+]
En TTT: Oficiala retejo [+]
v • d • r

Dagestano (ruse Республика Дагестан, avare Дагъистаналъул Республика, lezge Дагъустандин Республика, lake Дагъусттаннал Республика) estas laŭ la oficiala traduko federacia rusa respubliko en Norda Kaŭkazio ĉe la Kaspia maro, subjekto de la Rusia Federacio. Ĝi estas la ĉefa respubliko de Kaŭkazio kaj pro sia grandeco kaj pro la nombro de loĝantoj. Ekde oktobro 2017 la prezidento de Dagestano estas Vladimir Vasilyev.

La vorto Dagestano estas de turka kaj persa deveno. Dağ signifas 'monto' en la turka kaj -stan estas persa sufikso, kiu signifas 'lando'.

Dagestano konsistas el 10 urbaj distriktoj kaj 41 municipaj distriktoj (40 municipaj distriktoj kaj Beĵta sektoro).

De 1813 en konsisto de Rusio. Dum 1921-1991 ekzistis Dagestana ASSR (aŭtonoma soveta socialisma respubliko). Milito en Ĉeĉenio forte influis la situacion en Dagestano, kie sufiĉas siaj internaj problemoj. En aŭgusto 1999 okcidenta Dagestano estis invadita de terorismaj bandoj gvide de Ŝamil Basajev.

Etna politiko estas malfacila afero en la multetna Dagestano. La 39 distriktoj de la respubliko "apartenas" ĉiu al aparta etno. Posteno de dagestana premiero, ekz., ĉiam estas okupata de etna kumiko ktp.

Por unu milo de loĝantoj naskiĝas 19,5 infanoj jare. Tio estas la tria plej alta naskonivelo en Rusio (post Ĉeĉenio kaj Inguŝio). La averaĝa kvanto de infanoj por unu virino estas 2,42.

Dagestano havis 2.576.531 loĝantojn (censo 2002).

El inter 3 mln de loĝantoj loĝas en vilaĝoj 58 %. La dagestanaj etnoj apartenas al tri lingvaj familioj:

En la lingvoj de la naĥo-dagestana branĉo de la kaŭkazia lingva familio (laŭ alia klasifiko la branĉo estas konsiderata aparta lingva familio) parolas:

• avaroj — 800,1 mil personoj (29,9% de la tuta loĝantaro)
• dargoj — 432,4 mil (16,1 %)
• lezgoj — 350,7 mil (13,2 %)
• lakoj — 142,6 mil (5 %)
• tabasaranoj — 142,6 mil (5%)
• rutuloj — 29,1 mil (1 %)
• aguloj — 29 mil (1 %)
• caĥuroj — 6,3 mil (0,3 %)
• ĉeĉenoj — 92,2 mil, el kiuj kelkmil estas migrintoj el Ĉeĉenio.

En la lingvoj de la tjurka grupo de la altaja lingva familio parolas:

• kumikoj (kumukoj) — 267,5 mil (12,9 %)
• azerioj — 88,3 mil (4, %)
• nogajoj (nohajoj) — 35,4 mil (1,5 %)

En la lingvoj de la hind-eŭropa lingva familio parolas:

• rusoj — 100,1 mil (4%)
• tatoj kaj montaraj judoj — 18,5 mil (<1 %)

Por interlingva komunikado la rusa lingvo estas uzata, antaŭ ĝi supozeble unu el la tjurkaj lingvoj estis uzata: la kumika aŭ la azerbajĝana

98% de la kredantoj estas muzulmanoj.

• Areo: 50,3 mil km²;
• Loĝantaro: 3000 mil.
• Ĉefurbo: Maĥaĉkala.

Ĉeĉena Insulo

Gimry

Maĥaĉkalao

Administra divido de Dagestano

Ĉefurbo: Maĥaĉkala

Urbaj distriktoj: Bujnaksk | Dagestanskije Ogni | Derbent | Ĥasavjurt | Izberbaŝ | Juĵno-Suĥokumsk | Kaspijsk | Kizilurt | Kizlar 

Municipaj distriktoj: Agula | Akuŝa | Aĥvaĥa | Aĥti | Babajurta | Beĵta | Botliĥa | Bujnakska | Cumada | Cunta | Ĉaroda | Daĥada | Derbenta | Dokuzpara | Gergebila | Gumbeta 
Guniba | Ĥasavjurta | Ĥiva | Ĥunzaĥa | Kazbeka | Kajtaga | Karabudaĥkenta | Kajakenta | Kizilurta | Kizlara | Kula | Kumtorkala | Kuraĥa | Laka | Levaŝa | Magaramkenta | Novolaka | Nogaja | Rutula 
Sergokala | Sulejman-Stala | Ŝamila | Tabasarana | Tarumovka | Uncukula 

 

Nord-Kaŭkazia federacia regiono de Rusio

Ĉefurbo: Pjatigorsk 

Ĉeĉenio | Dagestano | Inguŝio | Kabardio-Balkario | Karaĉajio-Ĉerkesio | Nord-Osetio | Stavropola regiono

 

Portalo pri Kaŭkazio