|
Armena novpaganismo  La armena indiĝena kredo, ankaŭ nomata armena novpaganismo aŭ hetanismo (armene: Hetanosutjun; parenca vorto de "pagano"), estas moderna pagana nova religia movado, kiu revenas al la historiaj, antaŭ-kristanaj kredaj sistemoj kaj al etna religio de la praaj armenoj. La sekvantoj de la movado nomas sin "Hetanoj" (armenaj: Hetanos, t.e. "pagana"). La armena pagana movado havas precedencojn en la frua 20-a jarcento, kun la doktrino de ceĥakron (Ցեղակրօն, laŭvorte "nacia religio") de la filozofo kaj naciisma politika teoriisto Garegin Nĵdeh. Ĝi havis institucian formon en 1991, tuj post la disfalo de Sovetunio en klimato de nacia vekiĝo, kiam la armenologo Slak Kakosjan fondis la "Ordenon de la Infanoj de Ari" (Arordineri Uĥt). Victor-Schnirelmann, specialisto pri Novpaganismo, taksis la sekvadon de armena novpaganismo kiel "ne pli ol kelkaj centoj da homoj". La praktikoj, ritoj kaj reprezentaĵoj de armenaj indiĝenaj kredoj plejparte dependas de la instrukcioj donitaj de la Uĥtagirk (Pilgrimlibro). Ekzemple, kutime la pastroj pilgrimas al Monto Ĥustup, kie laŭ la libro Garegin Nĵdeh travivis la ĉeeston de la dio Vahagn. La pastroj celas repliki tian sperton. La venerado de Nĵdeh kaj la pilgrimado al lia tombejo, kiu situas sur la deklivoj de Ĥustup, ankaŭ malrapide disvolviĝas ene de la pli granda komunumo de paganoj. Ĝenerale, montoj estas respektataj kiel sanktaj, tiel ke, krom Ĥustup, aliaj montoj, inkluzive de Ararato kaj Aragaco, funkcias kiel pilgrimaj cellokoj. La memoro de Slak Kakosjan estas ankaŭ parto de la kultoj okazigitaj de la sacerdotoj. La festoj honore al Vahagn ĉe la Templo de Garni kutime komenciĝas ĉe la monumenta monumento de Kakosjan, starigita post sia morto en la loko kie liaj cindroj disiĝis. La figuro de Kakosjan estis mitologigita en kolekto de poemoj kun Aren Hajkjan kaj eldonitaj en 2007. En ĉi tiuj poemoj li estas priskribita kiel dia homo. Hajkjan ankaŭ estas la aŭtoro de poemoj dediĉitaj al Nĵdeh kaj al la dioj. |
